متن و حاشیه سالروز جنبش اعتراضی در سوریه
۱۳۹۰ اسفند ۲۵, پنجشنبه
۲۰۰ سازمان و نهاد غیردولتی از ۲۷ کشور جهان در سالروز آغاز جنبش اعتراضی علیه حکومت بشار اسد با انتشار بیانیهای خواستار پایان دادن به خشونت در سوریه شدهاند. در این بیانیه از شورای امنیت سازمان ملل درخواست شده هر چه سریعتر با صدور قطعنامهای خواهان پایان گرفتن خونریزی در سوریه شود. متن این بیانیه روز پنجشنبه (۲۵ اسفند/ ۱۵ مارس) منتشر شده است.
"مجوز کشتار" به بشار اسد
یکی از اعضای موسسه حقوق بشر قاهره میگوید «در یک سال گذشته شمار قربانیان در سوریه به رقم وحشتناک ۸ هزار نفر رسیده که در میان آنها صدها کودک و نوجوان قرار دارند.» این فعال حقوق بشر به نقل از خبرگزاری فرانسه گفته است: «آیا زمان آن فرانرسیده که جامعه جهانی برای انجام یک اقدام موثر به توافق برسد و به این وضع خاتمه دهد؟»
سازمان دیدهبان حقوق بشر نیز به این مناسب از چین و روسیه میخواهد از حمایت بشار اسد دست بردارند. این دو کشور تاکنون دو بار مانع تصویب قطعنامههای شورای امنیت علیه دمشق شدهاند. دیدهبان حقوق بشر در بیانیهی خود مینویسد اسد جلوگیری از تصویب قطعنامههای شورای امنیت را به "مجوز کشتار شهروندان" تعبیر کرده است.
ایمیلهای شخصی اسد و نقش ایران
انتشار محتوای بخشی از ایمیلهای شخصی بشار اسد در سایت اینترنتی نشریه انگلیسی گاردین از دیگر گزارشهایی است که در سالروز آغاز اعتراضها در سوریه بازتاب گستردهای در رسانههای خبری جهان داشته است. گاردین مینویسد ۳ هزار ایمیل شخصی بشار اسد که به دست مخالفان افتاده در اختیار این نشریه قرار گرفته است.
در این ایمیلها مسائل درونی حکومت از جمله مشورت با مقامهای ایرانی افشا میشود. بخشی از این ایمیلها نشان میدهد که این مشاورهها به ویژه در ارتباط با چگونگی برخورد با مخالفان و سرکوب معترضان بوده است.
به گزارش گاردین مشاور رسانهای بشار اسد در یکی از ایمیلها به او توصیه میکند در سخنرانیهای خود لحنی قاطع و خشن داشته باشد. او مینویسد این نتیجهی مشورت با چند نفر از جمله مشاور سیاسی و رسانهای سفیر تهران در دمشق است.
ظاهرا یکی دیگر از توصیههای مقامهای ایرانی تاکید بر توانمندی ارتش و نمایش قدرت نظامی برای مرعوب کردن مخالفان و جلوگیری از دخالت خارجی بوده است. در مورد نقش ایران و به ویژه سپاه قدس (بخش برون مرزی سپاه پاسداران) در سرکوب معترضان سوری پیشتر نیز گزارشهای مختلفی منتشر شده بود.
مخالفان سوری در مواردی به دستگیری افرادی اشاره کردهاند که کارت شناسایی سپاه قدس را داشتهاند. در ایمیلهایی که گاردین از آنها گزارش میدهد، از مشورتهای اسد با افرادی از حزبالله لبنان نیز سخن در میان است که روابط نزدیکی با جمهوری اسلامی دارند.
تعطیلی دو سفارتخانهی دیگر در دمشق
در همین حال بر شمار کشورهایی که سفارتخانههای خود در دمشق را تعطیل کردهاند افزوده شده است. پس از بریتانیا، ایالات متحده، ایتالیا، اسپانیا و سوئیس اکنون هلند و عربستان سعودی نیز به کار دیپلماتهای خود در سوریه خاتمه دادهاند. وزیر خارجه هلند، آری روزنتال روز چهارشنبه (۲۴ اسفند/ ۱۴ مارس) بسته شدن سفارتخانه این کشور در دمشق را واکنشی به "خشونتهای نفرتانگیز" حکومت سوریه علیه معترضان عنوان کرده است.
عربستان سعودی نیز با بستن دفتر نمایندگی خود در دمشق تمام همکاران سفارتخانهی خود را از سوریه خارج کرده است. عربستان همراه با شش کشور حوزهی خلیج فارس در ماه نوامبر سال گذشتهی میلادی سفیران خود از دمشق را فراخوانده بودند.
اختلاف در میان مخالفان اسد
در حالی که روسیه و چین مانع اجماع جهانی علیه حکومت اسد معرفی میشوند، اختلاف میان مخالفان نیز همچنان ادامه دارد. یک سال پس از شروع جنبش اعتراضی ۳ عضو شورای ملی سوریه که از مهمترین ائتلافهای اپوزیسیون به شمار میرود به همکاری خود با این تشکیلات خاتمه دادهاند. کشورهای غربی میگویند اختلاف در میان مخالفان حمایت موثر از آنها را دشوار میکند.
اعضای جدا شده از شورای ملی، برهان غلیون رهبر این شورا را به رفتار مستبدانه و ضد دموکراتیک متهم میکنند. یکی از این افراد اعضای اخوانالمسلمین در میان رهبری مخالفان را متهم میکند که به جای اقدام موثر با اجرای نقشه کشورهای خارجی زمینهی ادامهی درگیریها و کشاندن کشور به جنگ داخلی را فراهم میکنند.
سه شخصیت جدا شده از شورای ملی سوریه، در فوریهی سال جاری میلادی نیز رهبران این شورا را به "بی عملی" متهم کردند و "کارگروه آزادسازی سوریه" را تشکیل دادند. یکی از انتقادهایی که به رهبران مخالفان میشود تعلل و کمکاری در مسلح کردن معترضان است.
انتقاد روسیه ار "تاخیر طولانی" اصلاحات
به نظر میرسد ادامهی سرکوب معترضان و بمباران مناطقی که در کنترل مخالفان قرار دارد، روسیه را نیز ناخشنود کرده باشد. وزیر خارجه سوریه سرگئی لاوروف روز چهارشنبه، ۲۴ اسفند با لحنی کمسابقه از "تاخیر طولانی" در عملی شدن وعدهی اصلاحات بشار اسد انتقاد کرده است.
لاوروف حکومت سوریه را سرزنش میکند که توصیههای روسیه را در مدت زمان پیشنهاد شده به اجرا نگذاشته است. در همین حال منابع خبری گزارش میدهند که در تازهترین حمله نیروهای دولتی به شهر درعا که محل شروع اعتراضها در یک سال پیش بوده ۱۳ غیرنظامی و ۷ نظامی جداشده از ارتش سوریه کشته شدهاند.
به گفتهی فعالان حقوق بشری شهر ادلب در شمال غربی سوریه نیز به طور کامل به اشغال نیروهای نظامی و امنیتی در آمده است. سازمان ملل میگوید با ادامه درگیریها و حمله نظامی به شهرها خطر گرسنگی جان یک میلیون و ۴۰۰ هزار شهروند سوریه را تهدید میکند.
BK/MDM