عراقچی در قفقاز؛ اما و اگرها در باره طرح ایران برای قره‌باغ
۱۳۹۹ آبان ۹, جمعه
عباس عراقچی، معاون امور سیاسی وزیر امور خارجه و "نماینده ویژه حسن روحانی در امور قره‌باغ" پس از مذاکره با مقام‌های آذربایجان و روسیه در باکو و مسکو صبح روز جمعه با هیات همراه خود با مقام‌های ارمنستان دیدار کرد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
عراقچی و هیئت همراه او در باکو با سران آذربایجان ملاقات کرد اما در مسکو نتوانست با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه دیدار کند و به جای او با آندری رودنکو نماینده ویژه روسیه در امور قره‌باغ گفتگو کرد.
لاوروف به دلیل ابتلا به کرونا در قرنطینه به سر می‌برد. اما وزیر خارجه روسیه از قرنطینه به تلاش‌های دیپلماتیک خود برای یافتن یک راه حل مسالمت‌آمیز در بحران قره‌باغ ادامه می‌دهد. او در نخستین روزهای قرنطینه با مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه پیرامون قره‌باغ تلفنی رایزنی کرد.
طرح صلح ایران چیست؟
تمایل ایران برای میانجی‌گری بین آذربایجان و ارمنستان بر کسی پوشیده نیست اما آیا ایران از چنین ظرفیتی برخوردار است و واکنش دو کشور درگیر چه بوده است؟
به گفته معاون وزیر خارجه ایران "پایان دادن به اشغال اراضی جمهوری آذربایجان، رعایت حقوق اقلیت‌ها و حقوق بشردوستانه، ترک مخاصمه و آغاز گفت و گو‌ها با کمک کشور‌های تاثیر‌گذار تضمین‌کننده صلح" از جمله عناصر مهم طرح ابتکاری ایران است.
عراقچی در سفر به باکو از جمهوری آذربایجان به عنوان کشوری دوست و همسایه یاد کرد و گفت ایران از تلاش جمهوری آذربایجان برای آزادسازی شهرها و مناطق اشغالی‌اش حمایت کرده است. به گفته او تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان یک اصل مهم است که باید حفظ شود. مقامات آذربایجان از این سخنان فرستاده ویژه روحانی به باکو استقبال کردند اما درباره ابتکار ایران برای صلح در قره‌باغ اظهارنظر قطعی نکردند.
عراقچی ابتکار صلح ایران برای آتش‌بس در قره‌باغ را روز جمعه به زهراب مناتسکانیان وزیر خارجه ارمنستان هم ارائه کرد. در دیدار عراقچی با طرف ارمنی نسبت به "انتقال تروریست‌های بین‌المللی از خاورمیانه به منطقه" نیز ابراز نگرانی شد.
وزیر خارجه ارمنستان تأکید کرد: «ارمنستان حساسیت‌های ایران را در رابطه با تهدیدهای جدید امنیت منطقه می‌فهمد و از نقش ایران در حفظ ثبات منطقه‌ای و صلح استقبال می‌کند.»
او موضع ایران را "سازنده و مسئولانه" توصیف کرد و قول داد طرح ایران را با دقت بررسی کند.
ارمنستان تنها در قالب گروه مینسک آتش‌بس را قبول می‌کند
وزیر خارجه ارمنستان تنها وعده "بررسی دقیق" طرح ایران را داد. او در عین حال درباره راهکار حل مناقشه قره‌باغ گفته است روسای مشترک گروه مینسک (روسیه، فرانسه و آمریکا) تنها قالب‌های توافق شده بین‌المللی برای میانجی‌گری و مذاکرات هستند. وزیر امور خارجه ارمنستان با این سخنان رسما تاکید کرد که کشورش تنها میانجی‌گری گروه مینسک را می‌پذیرد.
عباس عراقچی پس از دیدار از باکو، مسکو و ایروان به آنکارا سفر خواهد کرد تا به تشریح طرح ابتکاری پیشنهادی ایران برای حل مناقشه قره‌باغ بپردازد.
سفر عباس عراقچی به منطقه در حالی صورت گرفته است که رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران نسبت به "همکاری نظامی آذربایجان و ترکیه و اسرائیل" در عملیاتی که در نزدیک مرزهای ایران جریان دارد ابراز نگرانی کرده‌اند و هدف نهایی این عملیات را متوجه جمهوری اسلامی دانسته‌اند. سایت مشرق در این رابطه نوشته است: «ائتلاف دولت آذربایجان، ترکیه و رژیم صهیونیستی (اسرائیل) به همراه عناصر تروریستی تحت فرمان آنان به بهانه آزادسازی منطقه قره باغ بازی خطرناکی را در شمال رود ارس آغاز کرده‌اند و روند تحولات میدانی هم به خوبی نشان داده تمرکز این ائتلاف در کوتاه مدت و بلند مدت بر روی مناطق مرزی شمال غرب کشورمان است».
در این گزارش پیشروهایی ارتش آذربایجان در جنوب قره باغ "خطرناک و معنی دار" و در راستای تمرکز در امتداد مرز ایران، (سیطره بر ۸۶ کیلومتر نواری مرزی مشترک با ایران)" تلقی شده و افزایش "شلیک ها از منطقه به سمت اراضی کشاورزی و مناطق مسکونی مرزی" ایران به این پیشروی‌ها نسبت داده شده است.
نگرانی سایت نزدیک به سپاه تا حدی است که گزارش آن حتی پرواز شناسایی پهپادهای آذربایجان بر فراز مواضع نیروهای ارمنستان را هم تلاش احتمالی اسرائیل برای تصویربرداری و جمع‌آوری اطلاعات از نواحی مرزی ایران معرفی کرده است.
استقرار نیروهای روسیه در مرز قره‌باغ؟
روسیه تاکنون در جنگ قره‌باغ مداخله نکرده است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه تا کنون بارها قید کرده است که مسئله قره‌باغ ارتباطی به دفاع از امنیت کشور ارمنستان ندارد.
نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان در تفسیر پخش تصاویری از حضور نظامیان روسی در منطقه قره‌باغ گفته است این مسئله هیچ خبر تازه‌ای نیست، مرزبانان روسی همیشه در مرزهای مشترک ارمنستان با ایران و ترکیه و همچنین مرز ارمنستان با قره‌باغ مستقر بودند.
پاشینیان در اوایل اکتبر موضوع استقرار نیروهای حافظ صلح روسی در منطقه را هم مطرح کرده بود.
احتمال سقوط شوشا
در تازه‌ترین تحولات جنگ قره‌باغ منابع ارمنی از احتمال سقوط شهر شوشا خبرداده‌اند.
آرتسرون هواناسیان سخنگوی وزارت دفاع ارمنستان اعلام کرده است که در حال حاضر نبردها در روستاهای چاناقچی، دمیرچی‌لر و سیغیناق در نزدیکی شوشا ادامه دارد.
آراییک هارتونیان، رهبر خودخوانده قره‌باغ کوهستانی هم تایید کرده است که ارتش آذربایجان در ۵ کیلومتری شوشا مستقر شده و در آستانه ورود به این شهر قرار گرفته‌اند. او گفته است شوشا اهمیت سمبلک برای ارمنی‌ها دارد. این شهر سمبل پیروزی ارمنستان به آذربایجان توصیف می‌شد. هارتونیان ارمنی‌ها را برای دفاع از شوشا فراخوانده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
آذربایجان با کنترل شهر شوشا می‌تواند سرنوشت جنگ را تغییر دهد. تصرف شوشا اهمیت استراتژیک برای نیروهای آذربایجان دارد و راه را برای تصرف شهر خانکندی، مرکز قره‌باغ کوهستانی هموار می‌کند.
هارتونیان گفته است که هرکس شوشا را کنترل کند قره‌باغ را کنترل خواهد کرد.