1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

صدمین سالروز تولد مخترع دستگاه دیالیز

۱۳۸۹ بهمن ۲۵, دوشنبه

امروز صدمین سالروز مخترع دستگاه دیالیز (کلیه مصنوعی) است. مرگ دردناک یک بیمار کلیوی موجب شد که ویلم یوهان کولف، پزشک جوان هلندی، که شاهد این مرگ بود اختراع دوران‌سازی را انجام دهد، اختراع دستگاه کلیه مصنوعی.

https://p.dw.com/p/R0ia
دکتر ویلم یوهان کولف، مخترع دستگاه دیالیز
دکتر ویلم یوهان کولف، مخترع دستگاه دیالیزعکس: picture alliance/ZB

آنچه ویلم یوهان کولف، پزشک جوان هلندی، را به تلاش برای یافتن راه حلی برای کاهش مشکلات بیماران کلیوی سوق داد مرگ پسری ۲۲ ساله بود. کولف در این باره گفت: «خودم باید خبر مرگ این جوان را به مادرش می‌دادم. باید می‌گفتم‌، نتوانستیم برای پسرتان کاری کنیم. او تنها پسر این زن و از اولین بیماران من بود».

ویلم یوهان کولف در سال ۱۹۳۷ به هنگام وقوع این رویداد ۲۷ ساله و جوان‌ترین دستیار پزشک در بیمارستان وابسته به دانشگاه خرونینگن هلند بود.

پسر ۲۲ ساله‌ای که بر اثر نارسایی کلیوی جان باخت یکی از ۴ بیماری بود که مسئولیتش را کولف بر عهده داشت. کلیه بیمار قادر به تصفیه‌خون نبود و بیمار که دچار غلظت اوره در خون بود آرام و دردناک از دست رفت.

ویلم یوهان کولف احساس خود در این مورد را اینگونه بیان کرده است: «اگر می‌توانستیم روزانه ۲۰ گرم اسید اوره را از خون بیمار خارج سازیم این پسر جوان زنده می‌ماند. این فکر هرگز رهایم نکرد».

مروری بر زندگی کولف

ویلم یوهان کولف در ۱۴ فوریه ۱۹۱۱ در شهر لایدن هلند به دنیا آمد. یاکوب کولف، پدر وی، رئيس پزشکان یکی از آسایشگاه‌های مسلولین بود. ویلم با الهام از فعالیت‌های پدرش به پزشکی روی آورد. وی در سال ۱۹۳۰ تحصیل در رشته‌پزشکی را در لایدن آغاز کرد، اما پس از مدتی دانشگاه خود را تغییر داد و در دانشگاه خرونینگن به ادامه‌تحصیل پرداخت.

سلوفان در آن زمان‌ماده‌ای نوپا در بازار بود. از ورقه‌های نازک، محافظ و انعطاف‌پذیر سلوفان در صنایع غذایی برای محافظت از مواد خوراکی و همچنین در جنگ جهانی اول به عنوان محافظ چشم در ماسک‌های ضد گاز استفاده می‌شد.

اما ویلم یوهان کولف بر این گمان بود که شاید بتوان از این ماده در دیالیز بیماران کلیوی نیز استفاده کرد. وی در این باره گفته است: «سلوفان حاوی منافذی بسیار کوچک است. اما این منافذ آنقدر بزرگ هستند که آب، اوره و نمک را از خود عبور دهند».

دکتر ویلم یوهان کولف در حال نشان دادن یک قلب مصنوعی است
دکتر ویلم یوهان کولف در حال نشان دادن یک قلب مصنوعی استعکس: picture alliance/dpa

او اولین آزمایش خود با سلوفان را چنین شرح داده است: «لوله‌سلوفان را با مقدار کمی خون پر کردم، بعد آن را در یک حلال ویژه فرو کردم و به شدت تکانش دادم. با تعجب دیدم که بعد از ۵ دقیقه تمامی اوره ناپدید شد. باور نمی‌کردم که شستشوی خون یا دیالیز به این سرعت انجام شود».

ویلم یوهان کولف در سال ۱۹۴۱ خرونینگن را ترک کرد. او نمی‌خواست با رئيس دانشگاه که در آن زمان توسط نازی‌ها سر کار آمده بود همکاری کند. کولف سپس ریاست بیمارستانی را در شهر کامپن بر عهده گرفت.

در همین بیمارستان بود که کولف نخستین دستگاه کلیه مصنوعی را ساخت. اما این تلاش با شکست مواجه شد. تلاش‌های کولف ادامه یافت و نخستین بیماران تحت درمان دیالیز قرار گرفتند. اما نخستین بیماران کولف از بیماری جان به در نبرده و پس از چند روز از دست رفتند.

گشایشی در درمان بیماران کلیوی

تا اینکه بالاخره در ۱۱ سپتامبر ۱۹۴۵ کوشش‌های کولف پاسخ داد. بیمار این بار زنی ۶۷ ساله بود با نام ماریا اسخاف‌استات. دیالیز او ۶ تا ۸ ساعت به طول انجامید. وی که در تمام مدت دیالیز در حالت اغما به سر می‌برد سرانجام به کولف که می‌پرسید «آیا صدای مرا می‌شنوید» پاسخ مثبت داد.

اما اختراع کولف هنوز نارسایی‌های بسیاری داشت و تنها بعدها در پروسه‌ی تکامل فنی به وسیله‌ای برای درمان بیمارانی با نارسایی‌های مزمن کلیه تبدیل شد.

ویلم کولف در سال ۱۹۵۰ به آمریکا مهاجرت کرد. او در کلیولند آمریکا با ساختن نخستین دستگاه احیا قلبی ـ ریوی نخستین‌گام‌های منجر به ساخت قلب مصنوعی را برداشت.

کولف در آمریکا نه بعنوان کارشناس دیالیز بلکه به عنوان مخترع نخستین قلب مصنوعی جهان شهرت یافت. او اختراع خود را در سال ۱۹۸۲ بر روی یک بیمار ۶۱ ساله به بوته‌ی آزمایش گذاشت. اما بیمار توانست با این قلب مصنوعی تنها ۱۱۲ روز دیگر زنده بماند.

ویلم کولف تا آخرین روز زندگی خود به تلاش و تحقیق ادامه داد و سرانجام در ۱۱ فوریه ۲۰۰۹ ، یعنی ۳ روز بعد از نود و هفتمین سالروز تولدش، بدرود حیات گفت.

FV/FW