سومین دوره جایزه ادبی اصفهان

�یده شده بود!

جشنواره‌ی ادبی اصفهان در حالی سومین دوره‌ی خود را پشت سرگذاشت (۱۹ تا ۲۱ دیماه) که به نسبت دو دوره‌ی گذشته تغییرات بسیاری کرده بود. این جایزه گرچه جایزه‌ای دولتی بود و نهادهایی چون اداره ارشاد اصفهان بودجه و امکانات برگزاری آن را تامین می‌کرد، به دلیل حضور زاون قوکاسیان و علی خدایی، از نویسندگان و چهره‌های معروف فرهنگی این شهر، می‌رفت تا به یکی از جایزه‌های مهم و معتبر ادبی تبدیل شود. اما اکنون، در سومین دوره، با کنار گذاشتن این دو و افزودن بخش‌های تازه‌ای به جشنواره، گمان نمی‌رود بتواند اعتبار چندانی در میان جایزه‌های ادبی به دست بیاورد. این جایزه را، در دو دوره‌ی اول و دوم از جنبه‌ی دیگری می‌شد جایزه‌ای نیمه دولتی محسوب کرد زیرا برگزارکنندگان این جشنواره، ظاهرا دست خدایی و قوکاسیان را تا حدودی باز گذاشته بودند. زاون قوکاسیان که دبیری جشنواره را برعهده داشت سال گذشته در این مورد و درباره‌ی میزان اعمال نظر اداره ارشاد به رادیو آلمان گفت:

«در دو سال گذشته ما آنچنان درگیر قوانین جاری اداره ارشاد نبوده‌ایم که بخواهیم برای تک تک داورانمان موافقت آنها را جلب کنیم. ولی من با نظر شما موافقم که ما بیشتر نیمه‌دولتی هستیم. از طرف دیگر اختلافی که با جایزه‌های دیگر داریم این است که سعی نمی‌کنیم ما هم روی ارزش‌هایی که جایزه‌های ادبی دیگر دارند حرکت کنیم.»

امسال با تغییر و تحولاتی که پس از انتخابات ریاست جمهوری در وزارتخانه‌ها و اداره‌های دولتی انجام شد در مدیریت و برنامه‌های این جشنواره نیز تغییراتی به وجود آمده و به آن رنگ و بوی جشنواره‌ای دولتی و حتا ایدئولوژیک بخشیده است. زیرعنوان «ادبیات ایثار و مقاومت» دو بخش «ایثار و شهادت» و «دفاع مقدس»، و زیرعنوان «كوتاه‌های ادبی»، بخش «ادبیات اهل بیت» به این جشنواره افزوده شده است. همچنین نهادهایی چون «بنیاد شهید انقلاب اسلامی» و «بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس» در برگزاری این جشنواره سهیم شده‌اند. احمد رضایی دبیر این دوره نیز در مورد تغییراتی که به نسبت دو دوره پیش در جشنواره پدید آمده به خبرگزاری مهر گفته است: «حضور ادبیات ایثار و مقاومت با دو رویکرد ایثار و شهادت و ادبیات دفاع مقدس و کوتاهه‌های ادبی با رویکرد ادبیات اهل بیت (ع) و انتقال ادبیات کودک و نوجوان از حاشیه به متن جایزه ادبی اصفهان از مهمترین تفاوت‌ها» هستند. او افزوده «کوتاهه‌های ادبی در دو زمینه شکل و قالب نوشته‌ها و محتوای ادبیات اهل بیت (ع) مورد بررسی قرار خواهد گرفت.»

این جشنواره امسال نیز چون گذشته در سه روز و با برنامه‌های مختلفی، از میزگرد گرفته تا داستان‌خوانی و سخنرانی برگزار شد. از سخنرانان یکی هم اسدالله امرایی، مترجم، بود که در سخنانش تحلیلی جغرافیایی از ادبیات معاصر به دست داد. امرایی ادبیات معاصر را به «مکتب‌های» مختلفی تفکیک کرد؛ این مکتب‌ها به گمان او شامل شمال، جنوب، اصفهان و مركز (تهران) می‌شوند. امرایی در بخشی از سخنانش گفت «حوزه‌های نفتی آبادان و اهواز باعث شكل‌گیری بخش گسترده ادبیات داستانی‌ مكتب جنوب شده است كه در رمان‌ها و مجموعه‌ داستان‌های نویسندگان این بخش از جمله صادق چوبك، سیمین دانشور، منیرو روانی‌پور و شهریار مندنی‌پور می‌توان مشاهده كرد.» البته از این چهار نویسنده دو تا شیرازی و دو تای دیگر از اهالی استان بوشهر هستند و دیارشان از «حوزه‌های نفتی اهواز و آبادان» همانقدر دور است که از اصفهان که به قول امرایی «مکتبی درونگرا» دارد.

جشنواره اصفهان ۲۱ دی‌ماه با اهدای جایزه به تک داستان‌های ارسالی و کتاب‌های برگزیده‌ی سال گذشته به کار خود پایان داد. در بخش رمان «استخوان خوك و دست‌های جذامی» نوشته مصطفی مستور جایزه اول را گرفت و «شالی به درازای جاده ابریشم» از مهستی شاهرخی و «بیداد سكوت» از فرشته كوثر دوم و سوم شدند.

در بخش مجموعه داستان نیز کتاب «آفتاب مهتاب» از شیوا ارسطویی اول و «انجیرهای سرخ مزار» اثر محمدحسین محمدی و «باغ بارون» از شاهرخ تندر صالح عنوان دوم و سوم را از آن خود كردند. اما عجیب این است که گرچه قرار بوده به کتاب‌های منتشر شده در سال ۱۳۸۳ جایزه بدهند مجموعه داستان برتر، «آفتاب مهتاب» شیوا ارسطویی نه تنها سال ۱۳۸۱ منتشر شده که در سال ۸۲ از سوی بنیاد گلشیری و جایزه ‌یلدا نیز برگزیده شده بود. و این نکته‌ای است که اگر برگزار کنندگان و داوران نمی‌دانستند نویسنده به خوبی از آن آگاه بوده است!

بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان از اصفهان