سردرگمی تندروهای اسرائیل از انتخاب ترامپ
دونالد ترامپ در پیامی ویدئویی به هوادارانش در اسرائیل خود را عاشق این کشور خواند. او قول داد که آمریکای تحت رهبری او در کنار اسرائیل با "دشمن مشترکی" که قصد نابودی اسرائیل را دارد (ایران) مقابله کند.
جیسون گرینبلات، مشاور ترامپ نیز گفته است که شهرکهای یهودینشین در ساحل غربی رود اردن مانعی برای صلح نیستند.
اینکه ترامپ پس از پیروزی در انتخابات تا چه حد به این اظهارنظرها پایبند بماند برای خود اسرائیلیها هم جای پرسش است. با این همه، جناحهای راست اسرائیل با خشنودی تمام پیروزی ترامپ را به استقبال رفتهاند و نوعی رفتار هیجانزده از خود به نمایش گذاشتهاند.
بیشتر بخوانید: وعده ترامپ: شناسایی اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل
از نظر نفتالی بنت، رهبر حزب "خانه یهودی"، وزیر آموزش و پرورش در دولت اسرائیل و چهره محبوب در میان شهرکنشینانهای یهودی در ساحل غربی، با انتخاب ترامپ "دوران گفتوگو از کشور مستقل فلسطینی" به پایان خود رسیده است.
نمایندگان راستناسیونالیست در مجلس اسرائیل نیز از دولت خواستهاند انتخاب ترامپ را غنیمت بشمرد، گسترش شهرکها در ساحل غربی رود اردن را به شدت توسعه دهد و ایده ایجاد دو کشور را کنار بگذارد.
مشکل نتانیاهو با انتخاب ترامپ
به نوشته روزنامه نویه سوریشر سایتونگ بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل اما چندان از انتخاب ترامپ راضی نیست و در موضعی دفاعی قرار گرفته است. ترامپ در رابطه با مسلمانها حرفهای مثبتی نزده، اعضایی از خانواده او یهودی هستند، زیاد به فلسطینیها اعتنایی ندارد، در صدد پارهکردن توافق برجام با ایران است و مایل است که سفارت آمریکا در اسرائیل را از تلآویو به بیتالمقدس منتقل کند. با این همه نتانیاهو از انتخاب او زیاد راضی نیست، چرا که این انتخاب میتواند راستهای تندرو مذهبی و ناسیونالیست اسرائیل را بیش از پیش تقویت کند.
بیشتر بخوانید: سخنان کلینتون و ترامپ علیه ایران در گردهمایی یهودیان آمریکا
در روزهای اخیر نتانیاهو شکست سختی از راستهای ناسیونالیست و مذهبی خورده است. دادگاه عالی اسرائیل اخیرا شهرکهای یهودنشین در منطقه فلسطینی آمونه در شرق رامالله را غیرقانونی خواند و حکم تخلیه آنها تا پایان سال میلادی جاری را صادر کرد.
نتانیاهو زیر فشار راستگرایان ناسیونالیست تندرو از دادگاه خواست که این مهلت را تمدید کند تا محلی برای استقرار شهرکنشینهای آمونه پیدا کند. با این همه، راستهای ناسیونالیست تندرو در کابینه طرحی را ارائه کردند که به موجب آن همه شهرکهای غیرقانونی ساختهشده در ساحل غربی رود اردن قانونی اعلام میشود.
این طرح روز یکشنبه (۱۳ نوامبر/ ۲۳ آبان) در کمیته وزیران مسئول در امور قانونیسازی شهرکها مورد تصویب قرار گرفت. نتانیاهو هم با همه قوا کوشید که مانع تصویب آن شود. ولی اکثریت ۷ وزیر عضو کمیته، که ۵ نفر آن از حزب نتانیاهو، حزب لیکود هستند، علیه نظر نتانیاهو رای دادند. آنها به صراحت اعلام کردهاند که انتخاب ترامپ باعث قوت قلبشان شده است.
دیوان عالی مصوبه دولت را مردود اعلام کرده است و به این ترتیب احتمال کشمکش میان قوه قضائیه و دولت بالاست. وزیران تندرو ناسیونالیست نیز همانند ترامپ دیوان عالی را بخشی از "الیت حاکم" میدانند و رای آن را رد میکنند.
تردیدهای رو به افزایش
به رغم هیجان راستهای ناسیونالیست اسرائیل، برخی تصمیمهای ترامپ پس از پیروزی اوضاع را چندان به مذاق آنها خوش نمیکند. از جمله اقدام ترامپ در انتصاب استیون بنن به عنوان مشاور امور استراتژیک خود چندان مطلوب راستهای اسرائیل نیست.
اینکه بنن در سایت معروف خودش (برایتبارت) تئوریهای توطئه را اشاعه داده و به یهودیستیزی دامن زده، در اسرائیل امری آشناست. از این رو بسیاری در این کشور از خود میپرسند که ترامپ با این مشاورش واقعا قصد کمک به اسرائیل را دارد؟ و آیا با چنین مشاوری میتوان انتظار داشت ترامپ پای قولش در مورد انتقال سفارت آمریکا به بیتالمقدس بایستد.
خبرنگار روزنامه نویه سوریشر سایتونگ در ادامه گزارش خود مینویسد که راستهای ناسیونالیست اسرائیل البته این دغدغه را هم دارند که از ناسیونالیستها در عرصه بینالمللی انتظار همبستگی چندانی نمیتوان داشت. از این رو اگر ترامپ واقعا هم قصد حمایت از اسرائیل را داشته باشد، اروپاییهای ناسیونالیست که در حال قدرتگیری هستند بیشتر دلشان با فلسطینیهاست. این ناسیونالیستها نه با آمریکا میانه خوشی دارند و نه با اسرائیل و یهودیان.
با این همه شاید که وضعیت به زودی رو به آرامش و شفافیت برود. ترامپ پس از انتخابش به ریاست جمهوری آمریکا گفت که دولت او میتواند نقشی مهم در ایجاد صلحی عادلانه بازی کند، ولی هر قرارداد صلحی را باید خود طرفهای درگیر بر سرش به توافق برسند و طرف سومی نمیتواند چنین قراردادی را به آنها تحمیل کند.
اوباما هم جز این نمیگفت، یعنی که تا اطلاع ثانوی چیزی در مناسبات اسرائیلی و فلسطینیها تغییر نخواهد کرد.