رعایت حقوق بشر، ضامن توسعه و رفاه

هورست کوهلر، رئیس جمهوری آلمان سفر چهارروزه‌ی خود به چین را به پایان رساند. وی در گفتگوهایی که در پکن و شانگهای با مقامات این کشور داشت، بیشتر به موضوع حفظ محیط زیست و آب و هوا پرداخت، ولی رسانه‌ها بیشتر نظاره‌گر مواضع وی در موضوع حقوق بشر بودند.

تفسیری از مونیکا دیتریش

هرگاه سیاستمداران آلمان به چین سفر می‌کنند، پیش از هر چیز افکار عمومی کنجکاو است که آنها تا چه اندازه بطور علنی نقض حقوق بشر در چین را مورد انتقاد قرار می‌دهند. این امر قابل درک نیز هست، زیرا که حقوق انسان‌ها براستی هم در چین پایمال می‌شود. از دادگاه‌های منصفانه خبری نیست و هر آن‌کس که کورکورانه از حزب کمونیست اطاعت نکند، باید با اذیت و آزار، دستگیری و اردوگاه‌های کار اجباری و بدتر از اینها حساب کند. از این رو اهمیت بسیار دارد بر رعایت حقوق بشر در این کشور تأکید گردد و تلاش شود تا دولتمردان چینی به رعایت آن گردن نهند. ولی پرسش اینجاست که اتهام‌های علنی در مورد نقض حقوق بشر تا چه اندازه تأثیرگذار است و اینکه شاید هم برخی سیاستمداران این را بهانه‌ای قرار می‌دهند تا در کشور خود چهره‌ی شسته و رفته‌تری از خود به نمایش بگذارند.

با این حال رئیس جمهوری هورست کوهلر به گونه‌ی دیگری عمل کرد. بدین گونه که او راهبردی احتیاط آمیز را برگزید. وی موضوع را بدست فراموشی نسپرد، بلکه نقض حقوق بشر را به روشنی محکوم کرد. او نرفته بود تا به چینی‌ها درس خردمندی بدهد. استدلال او مبتنی بود بر تاریخ معاصر آلمان و توضیح داده بود که راز موفقیت جمهوری فدرال آلمان تضمین حقوق بشر و خدشه‌ناپذیری شأن و حرمت انسان بوده است. و اینکه تنها دولتی که اعتماد شهروندانش را جلب کرده باشد می‌تواند دولتی قدرتمند و تأثیرگذار باشد.

کوهلر با این ویژگی‌اش که شنونده‌ی خوبی است، از قرار معلوم موفق شد که رئیس جمهوری چین شاید کمی گشاده‌رو تر از معمول واکنش نشان دهد، بطوریکه او خطاها و دشواری‌ها در مورد حقوق بشر را پذیرفت. البته نباید دچار این خیال شد که هورست کوهلر توانسته نظر چینی‌ها را بکلی تغییر کند. ولی او به منزله‌ی یک طرف گفتگوی جدی احترام طرف مقابل را برانگیخت و بدین گونه تأثیر و نفوذ خود را اعمال کرد. این امر نه تنها پیش‌شرط مناسبی برای ادامه‌ی گفتگوها پیرامون حقوق بشر است، بلکه برای موضوع‌هایی مانند حفظ محیط زیست و آب وهوا که کوهلر بشدت دغدغه‌ی آن را دارد، از اهمیتی وافر برخوردار است.

مأموریت واقعی وی در این سفر نیز همین بود: یعنی متقاعد ساختن چینی‌ها به اینکه آنها نباید مرتکب آن خطایی شوند که کشورهای پیشرفته‌ی صنعتی امروز، برای رسیدن به رشد اقتصادی مرتکب آن شده بودند. بدین گونه هورست کوهلر به یک مدافع امر سبز بدل شده است. او با شیفتگی تمام در جهت این اعتقاد مبارزه می‌کند که رشد و توسعه، بی‌آنکه سیاره‌ی ما را برای همیشه غیرقابل سکونت شود هم امکان‌‌پذیر است.

هورست کوهلر دریافته است که چالش رویارویی با دگرگونی‌های آب و هوا و آلودگی محیط زیست چنان ابعاد گسترده‌ای به خود گرفته که هیچ ملتی به تنهایی قادر به غلبه بر آن نخواهد بود. و این چه خوب است که او بدنبال شرکایی برای این هدف خود است تا بتواند دو عنصر متضاد توسعه و حفظ طبیعت را با یکدیگر آشتی دهد.