سفر بایدن به منطقه؛ خاورمیانه در آستانه اتحادی جدید؟
۱۴۰۱ تیر ۲۱, سه‌شنبه
سرویس خبری شبکه اول تلویزیون آلمان (تاگس‌شاو) در تحلیلی به قلم تیم آسمن، گزارشگر خود در تل آویو به سفر در پیش جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به خاورمیانه و تلاش اسرائیل برای نزدیکی به عربستان پرداخته است.
به اعتقاد این گزارشگر سطح انتظارات در اسرائیل از نتایج سفر رئیس جمهور آمریکا به منطقه بالاست و به این انتظارات دامن هم زده شده است. هم ژائیر لاپید، نخست‌وزیر موقت فعلی اسرائیل و هم نفتالی بنت، سلف وی در پی نزدیکی بیشتر بین اسرائیل و کشورهای عربی در هفته‌های اخیر بوده‌اند.
منظور آنها به طور مشخص عربستان سعودی است. اکثر کارشناسان در اسرائیل بر این باورند که ریاض هنوز برای برقراری روابط دیپلماتیک رسمی آماده نیست، اما شاید برای همکاری نظامی آمادگی داشته باشد. این را بنی گانتس، وزیر دفاع اسرائیل نیز خاطرنشان کرده و گفته است: «ما در حال گسترش همکاری‌ها با کشورهای دیگر و تضمین امنیت و ثبات در خاورمیانه، از جمله از طریق دفاع هوایی مشترک در منطقه هستیم.»
نگرانی مشترک آنها از نقش و عملکرد جمهوری اسلامی است؛ عاملی که این همکاری را میسر می‌کند. اسرائیل، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین، اردن و مصر می‌توانند به رهبری ارتش آمریکا یک سیستم هشدار اولیه دفاع هوایی مشترک راه‌اندازی کنند.
سیما شاین، کارشناس ایران در موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل نیز بر همین نظر است.
او می‌گوید: «این یک گام دیگر به سوی همکاری دفاعی منطقه‌ای در برابر تهدید موشک‌ها یا پهپادهای دشمن است. این همکاری به نفع اسرائیل و کشورهای منطقه و یک تحول بسیار مثبت در جهت ثبات و امنیت بیشتر در منطقه است.»
چاک فریلیش، کارشناس سیاسی و معاون سابق مشاور امنیت ملی اسرائیل بر این باور است که این همکاری عمدتا بر تبادل اطلاعات خواهد بود و با پذیرش مسئولیتی متقابل فاصله دارد.
او در این ارتباط می‌افزاید: «سخن از یک ناتوی خاورمیانه‌ای است؛ از یک قرارداد، یک اتحاد. اینها همه واژه‌های بسیار پروزنی هستند.» فریلیش اضافه می‌کند: «این واقعیت که ما حتی می‌توانیم درباره اتحاد غیررسمی بین این کشورها صحبت کنیم، یعنی چیزی که کشورهای عربی نتوانسته‌اند با یکدیگر به دست آورند و اکنون می‌خواهند با اسرائیل آنرا شکل دهند، یک تغییر تاریخی شگرف در منطقه است.»
جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده قرار است از یک پایگاه نیروی هوایی در اسرائیل بازدید کند. در تحلیل تاگس‌شاو آمده است، همکاری بین اسرائیل و کشورهای عربی در دفاع یکپارچه در برابر "تهدیدات" ایران می‌تواند در آنجا مورد بحث قرار گیرد. از طرف اسرائیلی این امیدواری وجود دارد که آمریکا حاضر شود قراردادهای بیشتری به صنایع نظامی این کشور و کمک‌های تسلیحاتی گسترده‌تر (به عنوان مثال برای دفاع موشکی) به اسرائیل بدهد.
فریلیش با یادآوری دوران فعالیت دیپلماتیک خود می‌گوید، تحولی که اکنون رخ داده، آن زمان غیرقابل تصور به نظر می‌رسید. او تصریح می‌کند: «اگر وارد اتاق کنفرانس سازمان ملل می‌شدید و دیپلمات‌های عرب می‌دانستند که اسرائیلی هستید، یا روی خود را برمی‌گرداندند یا از اتاق خارج می‌شدند.» عربستان سعودی بیش از ۷۰ سال یک کشور دشمن برای اسرائيل بود و تمام جهان عرب اسرائیل را به طور کامل تحریم کرده بودند. این دوره به پایان رسیده است.
بایدن پس از سفر به اسرائیل مستقیما و با یک هواپیمای اسرائيلی به عربستان سعودی پرواز خواهد کرد. این کشور امیدوار است این پرواز فرصتی برای اعلام این باشد که عربستان به طور کامل حریم هوایی خود را به روی خطوط هوایی اسرائیل باز می‌کند. این امر باعث کاهش چند ساعت سفر برای دور زدن خاور دور می‌شود و در عین حال خبر بزرگی برای بسیاری از اسرائیلی‌ها و یک پیروزی برای دولت موقت فعلی که فقط چند ماه تا انتخابات بعدی فاصله دارد.