تقریبا همزمان با جشنواره بین‌المللی ادبیات برلین دومین فستیوال ادبی شهر هامبورگ نیز زیر عنوان «هاربور فرونت» Harbour Front برگزار می‌شود. برگزارکنندگان این فستیوال کوشیده‌اند مانند سال پیش با دعوت از نویسندگان سرشناس جهان این برنامه را به سطح مهم‌ترین رویدادهای ادبی جهان ارتقا دهند. شهر هامبورگ ابتدای سال جاری خورشیدی (۲۷ فروردین تا سوم اردیبهشت) نیز شاهد برگزاری بزرگترین فستیوال ادبی شمال آلمان و میزبان ۱۸۰ نویسنده‌ی اروپایی بود.

نام‌های بزرگ دنیای ادبیات و سیاست

از میان دعوت‌شدگان دومین فستیوال "هاربور فرونت" می‌توان به نام‌هایی چون جان ایروینگ، جان گریشام، ولادیمیر سوروکین، یان مارتل و گونترگراس اشاره کرد که تازه‌ترین آثار خود را برای حاضران روخوانی می‌کنند. گرچه محور و تمرکز این جشنواره بر آثار ادبی است، بحث در مورد مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز در بسیاری از نشست‌های آن گنجانده شده است.

حضور شخصیت‌هایی چون پر اشتاین‌بروک (از اعضای مرکزی حزب سوسیال دموکرات که قبلا وزیر اقتصاد و رئیس دولت ایالتی نوردراین وستفالن بوده)، پتر اشتروک (یکی دیگر از اعضای برجسته‌ی حزب سوسیال دموکرات که پیشتر وزیر دفاع و رئیس فراکسیون پارلمانی این حزب بود)، اولاف هنکل (رئیس سابق شرکت IBM در آلمان و عضو سازمان جهانی حقوق بشر) و کلود لانزمن (کارگردان و مستندساز مشهور فرانسوی و منتشرکننده نشریه‌ای که ژان پل سارتر و سیمون دوبوار پایه‌ گذاشتند) به برگزارکنندگان امکان می‌دهد گفتگوهای مورد نظر را در سطح کارشناسان بین‌المللی پیش برند.

"داستان خانوادگی" یاسمین طباطبایی

بر اساس فهرستی که برگزارکنندگان منتشر کرده‌اند در میان ده برنامه‌ای که بلیط ورودی آن‌ها بیش از بقیه پیش‌فروش شده سخنرانی و گفت‌وگو با شرکت سیاستمداران نیز دیده می‌شود. بر اساس این فهرست دو نویسنده نامدار آمریکایی، جان ایروینگ و جان گریشام دو ردیف اول و دوم را به خود اختصاص داده‌اند. جایگاه پنجم به پر اشتاین‌بروک تعلق دارد و داستان‌خوانی گونتر گراس چهارمین برنامه‌ی پرطرفدار این فستیوال معرفی شده. گراس علاوه بر خواندن بخشی از تازه‌ترین رمان خود، "واژه‌های گریم"، میهمان افتخاری برنامه‌ی پایانی فستیوال نیز هست.

مجریان تلویزیون، روزنامه‌نگاران و هنرمندان صاحب‌نام سینما و تاتر نیز در این فستیوال شرکت دارند. یکی از اینها یاسمین طباطبایی هنرپیشه و خواننده ایرانی‌‌تبار آلمانی است که چهارشنبه‌ی ۱۵ سپتامبر، "یک داستان خانوادگی ایرانی ـ آلمانی" را برای حاضران روایت خواهد کرد.

داستان‌خوانی دولت‌آبادی و فلکی

دو نویسنده ایرانی میهمان جشنواره هامبورگ محمود فلکی و محمود دولت‌آبادی هستند که هر دو شنبه شب در برنامه مشترکی زیر عنوان «کلنل و فرزندانش» به خواندن تازه‌ترین رمان‌های خود و گفتگو با حاضران می‌پردازند. فلکی، داستان‌نویس، شاعر و منتقد ادبی است که از ۱۹۸۳ در آلمان و از ۱۹۸۶ در هامبورگ زندگی می‌کند.

محمود دولت‌آبادی قرار است بخشی از رمان "کلنل" را بخواند که هنوز در ایران مجوز انتشار نگرفته اما ترجمه‌ی آلمانی آن سال گذشته در سوئیس منتشر شد. مترجم این رمان، بهمن نیرومند نیز در این برنامه حضور دارد و چند صفحه از رمان را به آلمانی می‌خواند.دولت‌آبادی از حدود سه هفته پیش برای اقامتی دوماهه در برلین به سر می‌برد و قرار است ۲۱ سپتامبر نیز در چارچوب فستیوال ادبی این شهر داستان‌خوانی کند.

یکی دیگر از نویسندگان خارجی که او نیز به عنوان میهمان در شهر برلین به سرمی‌برد، لیائو یی‌وو، نویسنده‌ی منتقد چینی است که تا ده روز پیش سرنوشت خروجش از کشور نامشخص بود.

صدای اعتراض چین در بندر هامبورگ

لیائو یی‌وو از مشهورترین نویسندگان ناراضی چین به شمار می‌رود که تقریبا انتشار تمام آثارش در وطنش ممنوع است. او تا دو سال پیش از داشتن گذرنامه محروم بود و پس از آن نیز تا اول سپتامبر سال جاری اجازه خروج از کشورش را نداشت. سال گذشته که چین کشور میهمان نمایشگاه کتاب فرانکفورت بود، یی‌وو نیز برای داستان‌خوانی به آلمان دعوت شده بود، اما به دلیل مخالفت نیروهای امنیتی کشورش اجازه‌ی سفر نگرفت.

یکی از آثار یی‌وو که شهرتی جهانی پیدا کرده شعر «کشتار» است که متاثر از سرکوب خونین جنبش اعتراضی دانشجویان در میدان "تیان آنمن" پکن (میدان "صلح آسمانی") در سال ۱۹۸۹ است. شاعر چینی به خاطر این اثر چهارسال به زندان افتاد و بسیار آزار دید. چند ماه پیش بیش از صد نویسنده مشهور جهان با امضای فراخوانی خواهان خواندن آثار یی‌وو در سراسر جهان شدند.

این نویسندگان که نام‌‌هایی چون نادین گوردیمر و جی.ام.كوئتزی (دو برنده جایزه نوبل از آفریقای جنوبی) و ماریو بارگاس یوسا، رمان‌نویس مشهور پرویی در میانشان به چشم می‌خورد از همگان خواسته بودند در سالروز کشتار پکن، چهارم ژوئن، به روخوانی آثار یی‌وو بپردازند و از حق او برای سفر به خارج از چین و شرکت در برنامه‌های فرهنگی حمایت کنند.

برنامه‌های متنوع فستیوال

فستیوال بین‌المللی ادبیات در هامبورگ امسال نزدیک به ۹۰ نشست و همایش ادبی و فرهنگی برگزار می‌کند. اجرای ترجمه‌ی آثار برخی از نویسندگان خارجی به زبان آلمانی بر عهده‌ی جمعی از بازیگران سرشناس تاتر این کشور گذاشته شده است.

محور برنامه‌های روز پانزدهم سپتامبر ارتباط میان موسیقی و متن ادبی است. در این روز چند نوازنده که دستی نیز در نوشتن دارند به اجرای آثارشان می‌پردازند. برنامه‌هایی مخصوص جوانان و نوجوانان و نمایشگاهی از آثار نقاشان و گرافیست‌هایی که در تولید کتاب فعالیت دارند نیز بخش دیگری از برنامه‌ی این فستیوال را تشکیل می‌دهند. فستیوال بین‌المللی ادبیات هامبورگ بعد از ظهر هشتم سپتامبر کار خود را رسما آغاز کرد و شامگاه هجدهم سپتامبر به کار خود پایان خواهد داد.

BK/BM