جهان در هفتهاى كه گذشت: راه حل خاورميانه؛ توصيه عنان يا هشدار بلر؟
۱۳۸۵ آذر ۲۶, یکشنبهكوفى عنان دبيركل سازمان ملل متحد، به زودى جاى خود را به ”بان كى مون” وزيرخارجه پيشين كره جنوبى مىدهد. عنان، اين هفته در شوراى امنيت، نسبت به گسترش دامنه خشونت در خاورميانه هشدار داد و خواستار احياى فعاليت كميته پى گيرى صلح شد. اين كميته، چند سال پيش با شركت سازمان ملل متحد، اتحاديه اروپا، روسيه و آمريكا تشكيل شد. اما تاكنون هيچ تاثيرى بر اوضاع خاورميانه نداشته است.
فلسطينىها كه تا پيش از انتقال قدرت سياسى به حماس تنها در برابر اسرائيل قرار داشتند، اكنون در مبارزه قدرت ميان حماس و الفتح، در برابر يكديگر قرار گرفتهاند. همين هفته، فلسطينىهاى مسلح سه فرزند خردسال يك مقام امنيتى نزديك به محمود عباس را، هنگامى كه به مدرسه مىرفتند، در اتومبيل به رگبار بستند و كشتند. اين حادثه هشدار مىدهد كه مرزهاى خصومت، هر روز نامشخصتر مىشود.
ممانعت اسرائيل از ورود اسماعيل هنيه به خاك فلسطين، در كنار اعتراف صريح اهود اولمرت به برخوردارى از سلاح هستهاى، دو موضوع ديگرى بودند كه اين هفته نگاه ها را به اين منطقه بحرانى جذب كردند. هنيه، كه از سفر به ايران و چند كشور عربى باز مىگشت، ۳۵ ميليون دلار پول نقد به همراه داشت. اسرائيلىها اين پول را به بهانه اين كه ممكن است به مصرف خريد سلاح برسد، ضبط كردند. پول به يك بانك مصرى سپرده شد و پس از آن بود كه هنيه توانست وارد خاك فلسطين شود.
و اما اعتراف نخست وزير اسرائيل به برخوردارى كشورش از سلاح هستهاى مىتواند بهانه موجهى براى تلاش جمهورى اسلامى ايران در جهت دسترسى به انرژى هستهاى فراهم سازد. اسرائيل، تاكنون فعاليتهاى اتمى خود را كاملا محرمانه مىدانست و حاضر به دادن هيچ توضيحى در اين مورد نبود.
در مورد كانون مهمتر بحران خاورميانه، يعنى عراق، اين هفته شاهد موضع گيرىهاى بسيار متضادى بوديم كه نشان مىدهند جامعه جهانى تا يافتن يك راه حل موثر براى اين كشور، فاصله بسيار دارد. در شرايطى كه تلفات عمليات انتحارى، آدم ربائىها و انفجارها روز به روز بيشتر مىشود، سخنگوى كاخ سفيد اعلام كرد كه بوش راهبرد جديد عراق را تا ماه آوريل سال آينده اعلام نخواهد كرد. به گزارش واشنگتن پست، نمايندگان ستاد ارتش آمريكا در ديدار با بوش خواستار اعلام سريع سياستهاى راهبردى تازه وى شده بودند. بوش، در پى اين ديدار، تاكيد ورزيد كه درباره خروج نيروها از عراق عجولانه تصميم نخواهد گرفت.
جورج بوش، در عين حال از كشورهاى همسايه عراق خواست كه براى استقرار دموكراسى از دولت عراق پشتيبانى كنند. اما جمهورى اسلامى ايران به عنوان مهمترين همسايه عراق، بارها اعلام كرده است كه تا نيروهاى آمريكائى و متحدانشان خاك عراق را ترك نكنند، آتش جنگ داخلى در اين كشور خاموش نخواهد شد. راه حل نهائى چيست؟ جامعه جهانى بايد آخرين پيام كوفى عنان را جدى بگيرد يا اظهارات تونى بلر را؟ عنان، در گفت و گو با راديو بين المللى فرانسه خواستار دخالت دادن ايران و سوريه شد، اما تونى بلر ايران را بار ديگر متهم به فتنه انگيزى در عراق، فلسطين و لبنان كرد.
نكته مهم ديگر، گزارشهائى بود كه در زمينه نقش عربستان سعودى انتشار يافت. به موجب اين گزارشها، رهبران عربستان آماده شدهاند تا در صورت خروج نيروهاى آمريكائى پول و سلاح بيشترى در اختيار سنىهاى عراق قرار دهند. آيا در مرحله نهائى، عراق صحنه برخورد ايران و عربستان خواهد بود؟