جنگ یمن، کابوسی بی‌پایان

ده سال پیش، در اوایل فوریه ۲۰۱۱، تظاهرات گسترده مردم یمن علیه رژیم سرکوبگر علی عبدالله صالح رییس جمهوری پیشین این کشور آغاز شد. یکسال پس از آن عبدالله صالح استعفا داد. اما این استعفا آرامشی در پی نداشت. تنش و درگیری میان حوثی‌ها و طرفداران صالح در همان سال به خشونت و ناآرامی‌های بیشترانجامید.

در سال ۲۰۱۲ پس از استعفای عبدالله صالح قیام حوثی های شمال یمن آغاز شد. خواست آنان در ابتدا خودمختاری بود، اما با پیشروی در جنگ خواهان تصرف حکومت شدند. شورشیان حوثی که از سوی ایران حمایت می‌شوند بارها به نقض موازین حقوق بشر متهم شده‌اند. تصویر بالا برخی از هواداران حوثی را در تظاهرات علیه آمریکا نشان می‌دهد. در اوایل سال جاری آمریکا جنبش حوثی‌ها را یک سازمان تروریستی اعلام کرد.

حتی کودکان نیز از رنج جنگ بی‌نصیب نماندند. بسیاری از آنان والدین خود را از دست دادند و بی‌سرپرست شدند. برخی دیگر به ویژه از سوی حوثی‌ها به عنوان سربازـ کودک ناچار به خدمت‌اند. خدمت در میدان جنگ جای مدرسه را گرفته است. جوانان چشم‌اندازی برای آینده ندارند. نسل از دست رفته‌ای در این جنگ بی خانمانسوز می‌بالد و رشد می‌کند.

گرسنگی، فقر و آوارگی. جنگ در یمن یک فاجعه عظیم انسانی است. این جنگ بیش از سه و نیم میلیون نفر را در خاک یمن آواره و بی‌خانمان کرده است. حدود دو میلیون کودک از سوءتغذیه حاد در رنج‌اند. ۲۴ میلیون انسان در یمن نیازمند کمک‌های بشردوستانه‌اند.

جنگ ارزش واحد پول یمن را کاهش داد، که به افزایش شدید قیمت‌ها منجر شد که پیامدی جز فقر و گرسنگی نداشت. گروه بزرگی از مردم یمن قادر به تأمین نیازهای ضروری خود نیستند. در سال ۲۰۱۴ یک دلار برابر با ۲۱۵ ریال ارزش داشت، اما پنج سال بعد بهای هر دلار به ۵۷۰ ریال رسید. این بسته‌های اسکناس (تصویر بالا) حقوق کارکنانی است که اداره پست یمن با آن دستمزد کارکنان خود را در سال ۲۰۱۷ پرداخت کرد.

جنگ در یمن مردم را به کمک‌های بشردوستانه نیازمند کرده است. اما عبور از مرزها به ویژه مرز دریایی به دلیل کنترل شورشیان و شبه نظامیان ساده نیست. امدادگران به سختی می‌توانند مواد مورد نیاز مردم یمن را به دستشان برسانند.

پایتخت زیبای یمن در جنگ به شدت آسیب دید. در سال ۲۰۱۵ نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی در پشتیبانی از دولت رسمی یمن شهر صنعا را هدف حمله هوایی قرار دادند. از آنجا که صنعا پایگاه اصلی شورشیان حوثی است، به شدت بمباران شد. صنعا شهر بی دفاعی است که مردم آن از همه سوی در تیررس شدیدترین حملات قرار گرفته‌اند.

جنگ یمن منجر به مرگ بسیاری شد. بنا به برآورد سازمان ملل متحد بیش از ۲۳۰ هزار نفر تاکنون جان خود را از دست داده‌اند. بیش از نیمی آنان غیرنظامیانی بوده‌اند که بر اثر فقر و فلاکت ناشی از جنگ جان دادند. هزاران تن از ساکنان محلی در جریان درگیری‌های مسلحانه کشته شدند. حدود دو هزار نفر آنان را کودکان تشکیل می‌دهند.

در یمن جنگ همچنان ادامه دارد. با این حال در برخی مناطق کشور هنوز هم زمین‌هایی برای کشت و کار باقی مانده است. این مرد دستفروش در بازار تعز، واقع در جنوب غربی یمن، هرچه به دستش برسد را می‌فروشد. قات یکی از رایج‌ترین فرآورده‌های گیاهی یمن است. قات نوعی مواد مخدر است که با جویدن آدم را نشئه می‌کند.

کشور یمن قرنها مرکز اصلی تجارت ادویه میان هندوستان و جهان عرب بود. اما پس از کشف راه دریایی هندوستان نقش مهم تجارتی خود را از دست داد. با این حال این "جاده ادویه" در یمن ماندگار شد. به گونه‌ای که تا امروز با تمام رنگ و طعم و رایحه‌های گوناگونش در غذاهای یمنی حضور دارد. تصویربالا: غرفه یک ادویه‌فروشی در بازار شهر تعز در سال ۲۰۲۰ .

جنگ جز ویرانی حاصلی ندارد. اما حتی در میان ویرانی مطلق نشانی از زندگی به جا می‌ماند. این استخر عمومی شهر تعز از تیررس جنگ در امان مانده است. اینجا هنوزهم مثل گذشته جایی برای گذراندن اوقات فراغت است؛ و برای بازدیدکنندگان نیز یادآور شادی‌های کوچک زندگی است.