توافق تاریخی ایران و ۱+۵ به روایت تصویر و توییتر

در نخستین ساعات روز ۳ آذر ۱۳۹۲ (۲۴ نوامبر ۲۰۱۳) اعلام شد که نمایندگان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ (اعضای دائم شورای امنیت و آلمان) بر سر ادامه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با هم به توافق رسیدند؛ بر اساس این توافق دو طرف فعلا در ۶ ماه آینده متعهد به انجام تعهداتی می‌شوند.

این توافق پس از ۴ روز جلسات فشرده در نشست "ژنو ۳" در سوئیس به دست آمد. (تصویر: گفت‌وگوی دیدیر بورکهالتر، وزیر خارجه سوئیس (چپ) با همتای ایرانی خود، محمد جواد ظریف؛ ۲۳ نوامبر در ژنو)

نخستین خبرها از توافق یادشده از طریق توییتر و از حساب کاربری مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون، عباس عراقچی، معاون وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کابینه حسن روحانی، منتشر شدند.

حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، ساعتی پس از توافق دو طرف در تهران کنفرانس خبری برگزار کرد.

روحانی همچنین با خانواده‌های دست‌اندرکاران برنامه هسته‌ای ایران دیدار کرد که پیش‌تر ترور شده بودند.

حساب کاربری روحانی در توییتر روز یکشنبه توییت کرد: «فردا [دوشنبه، ۴ آذر] صدمین روز تشکیل کابینه و آغاز به کار دولت است. خوشحالم که پیش از صدمین روز توافق [هسته‌ای] حاصل شد.»

رئیس دولت یازدهم در نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی، روند مذاکرات و حصول توافق را به وی گزارش داده بود. علی خامنه‌ای نیز با استقبال از حصول توافق گفته بود که این رخداد می‌تواند "پایه ‌اقدامات هوشمندانه‌ بعدی" باشد. (عکس از آرشیو)

حساب توییتری آیت‌الله خامنه‌ای نیز با هشتگ "مقاومت" نوشت: «مقاومت در برابر زیاده‌خواهی باید همواره به‌عنوان نشان حرکت مقامات در مسیر درست باقی بماند.»

توافق هسته‌ای ژنو در عین حال با اعتراض حمید رسایی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی و از اعضای "جبهه پایداری" (نزدیک به مصباح یزدی) روبه‌رو شد. به زعم رسایی، "امضای عهدنامه‌ها، موافقتنامه‌ها و قراردادهای دولت ایران با سایر دولت‌ها یا اتحادیه‌های بین‌المللی، بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی، پس از تصویب مجلس در اختیار ریاست جمهوری خواهد بود". این موضع با اعتراض دیگر نمایندگان مواجه شد.

توافق هسته‌ای ایران و غرب در صحنه بین‌المللی نیز واکنش‌هایی را در پی داشت. رئیس‌جمهور آمریکا گفت با توافق ژنو برنامه هسته‌ای ایران پیشرفت نخواهد کرد و در گام نخست "ساختار تحریم‌‌ها" به قوت خود باقی است. اما بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، توافق میان ایران و شش قدرت جهانی را "اشتباهی تاریخی" خواند. اسرائیل در ماه‌های اخیر دیپلماسی فعالی برای تأثیرگذاری بر توافق ایران و غرب در پیش گرفته بود.

یک روز پیش از حصول توافق، خبر سفر وزیران امور خارجه کشورهای مذاکره‌کننده با ایران به ژنو منتشر شد. این اتفاق که نشانگر نزدیکی مواضع دو طرف بود، در دور پیش‌تر مذاکرات (ژنو ۲) هم افتاده بود. در نشست "ژنو ۲" اما مذاکرات در آخرین لحظات بی‌نتیجه ماندند. ایران کشورهای غربی را به اختلاف نظر و غرب ایران را به برهم زدن توافق در لحظات آخر متهم کرد.

در نشست "ژنو ۲" همچنین رسانه‌های ایرانی فرانسه را به مقاومت در برابر تصویب توافق‌نامه متهم کردند.

توافق یادشده برای یک بازه زمانی شش ماهه انجام شده است. بر این اساس، ایران اورانیوم را بیشتر از ۵ درصد تغلیظ نمی‌کند، از حجم اورانیوم ۲۰ درصدی خود می‌کاهد و تأسیسات غنی‌سازی جدید نمی‌سازد. غرب هم اقدامی برای کاهش بیشتر فروش نفت ایران انجام نمی‌دهد، تحریم فلزات گرانبها، صنعت خودروسازی و فروش محصولات پتروشیمی لغو می‌شود و شورای امنیت سازمان ملل تحریم جدیدی علیه برنامه هسته‌ای ایران تصویب نمی‌کند.