تصمیم‌گیری نهایی برای اجرای خط لوله نابوکو
کریستیان دولزال (Christian Dolezal) سخنگوی کنسرسیوم نابوکو به دویچه وله فارسی گفت پروژه‌ی خط لوله گاز نابوکو به شکلی که قبلا پیش‌بینی‌شده بود اجرا نخواهد شد. دولزال در این رابطه از خط لوله‌ی کوتاه شده "نابوکوی غربی" صحبت کرد.
"نابوکو گاز پایپلاین اینترنشنال" کنسرنی چندملیتی است با مشارکت شرکت اتریشی OMV ، شرکت آلمانی RWE، شرکت مجارستانیMOL ، شرکت ترکی بوتاش Butaş، شرکت بلغاریFGSZ و شرکت رومانیایی BEH. این کنسرن در سال ۲۰۰۲ تاسیس شده است.
سخنگوی کنسرسیوم نابوکو افزود: «نابوکوی غربی از مرز بلغارستان و ترکیه تا باوم‌گارتن در اتریش ادامه می‌یابد. برای این منظور ۱۸ ژانویه سال ۲۰۱۳ با جمهوری آذربایجان قرارداد اولیه را امضا کرده‌ایم تا بنوان از منابع گازی "شاه دنیز۲" به اروپا گاز انتقال داد.»
راینهارد میچک، مدیرعامل شرکت نابوکو، هم در گفت‌و‌گو با دویچه وله فارسی تائید کرد که بر اساس توافق‌نامه‌ی امضا شده در وین بین سوکار، شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان و نابوکو، راه برای مشارکت ۵۰ درصدی کنسرسیوم بزرگ میدان گازی شاه‌دنیز در پروژه‌ی احداث خط لوله نابوکوهموار شده است.
خوشبینی مسئولین نابوکو برای انتقال گاز خزر به اروپا
مسئولان نابوکو خوشبین هستند که با انتقال گاز دریای خزر بخشی از نیازهای گازی۵۰۰ میلیون نفر در اروپا را تامین کنند. سخنگوی این کنسرسیوم در گفت‌و‌گو با دویچه وله فارسی همچنین تاکید کرد:
«ما تبلیغاتی را که گفته میشود نابوکو مقرون به صرفه نیست رد می‌کنیم. نابوکو گران نیست، حتی از طریق کوتاه شدن مسیر خط لوله حتی ارزان‌تر هم شده است. کمسیون انرژی اتحادیه اروپا نیز از پروژه‌ی ما حمایت کامل می‌کند و ما ریسک سیاسی را با توافق‌نامه‌ی دولت‌های عضو کنسرسیوم کاهش داده‌ایم. بنابراین ما شرایطی عالی برای انتقال گاز از شاه دنیز در جمهوری آذربایجان به اروپا فراهم کرده‌ایم و اگر ماه ژوئن ۲۰۱۳ جمهوری آذربایجان برای فروش گاز خود از طریق خط لوله‌ی نابوکو مصمم شود، احداث خط لوله آغاز خواهد شد. در سال ۲۰۱۸ خط لوله‌ی ما به پایان می‌رسد و ما گاز حوزه خزر را به اروپا انتقال خواهیم داد.»
۴۰ میلیارد دلار هزینه‌ی استخراج گاز در آذربایجان
برخلاف مسئولین نابوکو کارشناسان امور انرژی در جمهوری آذربایجان به اجرایی شدن این پروژه تردید نشان می‌دهند. تارنمای "آزنیوز" جمهوری آذربایجان اخیرا گزارش داد که کل هزینه‌ی استخراج و انتقال گاز از جمهوی آذربایجان تا مرز ترکیه با اروپا حدود ۴۰ میلیارد دلار برآورد میشود.
در این گزارش همچنین آمده است که ۲۵ میلیارد دلار خرج راه‌اندازی فاز ۲ شاه دنیز خواهد بود. حدود دومیلیارد دلار هزینه‌ی خط لوله از انتهای مرز آذربایجان تا پایان مرز گرجستان و ۱۰ میلیارد دلار نیز هزینه‌ی "تاناپ" پیش‌بینی شده است.
هفته‌نامه‌ی آلمانی اشپیگل با استناد به سخنان رونق عبدالله‌اف، مدیر عامل شرکت ملی نفت جمهوری آذربایجان (سوکار) نوشت این کشور ماه ژوئن امسال میان خط لوله‌ی نابوکو و خط لوله‌ی آدریاتیک یکی را انتخاب خواهد کرد. عبدالله‌اف تاکید کرده است که این انتخاب براساس معیارهای سیاسی نخواهد بود و معیار اقتصادی برای آذربایجان تعیین‌کننده است. پیش از این منتقدان ادعا می‌کردند نابوکو یک پروژه‌ی سیاسی است.
گفته میشود اگر معیارهای اقتصادی مد نظر قرار گیرند خط لوله‌ی آدریاتیک با صرفه‌تر است. این خط لوله‌ی گازی به طول ۸۰۰ کیلومتر از شهر کوموتینی یونان در نزدیکی مرز ترکیه آغاز میشود و با عبور از آلبانی تا نزدیکی شهر سان‌فوکا در ایتالیا امتداد می‌یابد.
کدام خط لوله شانس بیشتری برای اجرایی شدن دارد؟
یک کارشناس مقیم باکو به دویچه وله گفت، آذربایجان تصمیم خود را برای فروش گاز به اروپا گرفته است، اما عملی کردن آن نیاز به سرمایه‌گذاری عظیمی دارد. او در ادامه خاطر نشان کرد که پروژه‌های مطرح شده تاکنون فقط به عنوان اهرمی علیه روسیه برای کاهش قیمت گاز استقاده می‌شده است.
این کارشناس انرژی تاکید کرد که خط لوله‌ی نابوکو کوچک نشده بلکه به دو قسمت "تاناب" و "نابوکوی غربی" تقسیم شده است. تاناب خط لوله‌ای است که از جمهوری آذربایجان به مرز ترکیه و از آنجا به اتحادیه اروپا کشیده خواهد شد. بنابه گفته‌ی این کارشناس آذربایجان گزینه‌های دیگری نیز دارد و می‌تواند گاز خود را به گاز مایع تبدیل کند و از طریق گرجستان و ترکیه به اروپا انتقال دهد.
"شانس نابوکو برای اجرایی شدن بیشتر شده است"
اشتفان مایستر، کارشناس امور انرژی شورای روابط خارجی آلمان، از آغاز یک جدال سیاسی بر سر خط لوله‌ها در اروپا صحبت می‌کند. وی دراین رابطه می‌گوید: «از یک سو تبلیغات بر سر خط لوله‌ی آدریاتیک زیاد شده و از طرفی "زود استریم" توجه همه را جلب کرده است، اما نابوکوی غربی اکنون شانس بیشتری دارد، چون هم ارزان‌تر از قبل شده و هم کمسیون انرژی اروپا از آن حمایت می‌کند.»
این کارشناس امور انرژی شورای روابط خارجی آلمان خاطرنشان می‌کند که در بحث‌های سیاسی مربوط به تامین گاز اروپا گفته میشود که اروپا قصد دارد در ارتباط با نیازهای گازی خود از روسیه مستقل باشد. اما این معیار تعیین‌کننده‌ای نیست و منافع کنسرن‌های انرژی تعیین‌کننده هستند و این کنسرن‌ها به پروژه‌هایی که مورد تائید کمسیون انرژی اروپا باشد بیشتر توجه نشان می دهند.»
امید اروپائی‌ها به گاز ایران پس از انتخابات
اشتفان مایستر، عضو شورای روابط خارجی آلمان در ادامه به نقش ایران هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «ایران در اجرایی شدن نابوکو نقش مهمی می‌توانست ایفا کند. اگر تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اجرا نمی‌شد این کشور قادر بود به عنوان دومین ذخیره‌ی گازی دنیا بخشی از گاز خود را از طریق خط لوله‌ی نابوکو انتقال دهد. در چنین شرایطی بخت نابوکو برای اجرایی شدن بیشتر می‌شد.»
این کارشناس آلمانی همچنین اضافه می‌کند: «به زودی در ایران انتخابات ریاست جمهوری برگزار میشود. آنچه که مشخص است تحریم گاز ایران و فشارهای اقتصادی به این کشور تا انتخابات ریاست جمهوری ایران به قوت خود باقی خواهد ماند. اما این‌که پس از انتخابات چه پیش خواهد آمد، فعلا مشخص نیست. اگر وضعیت تغییر پیدا کند و در مواضع جمهوری اسلامی ایران و آمریکا تغییراتی حاصل شود، در انتقال گاز منطقه به بازارهای اروپا تحولات جدی و مهمی روی خواهد داد.این کارشناس آلمانی تاکید می‌کند که امید اروپائی‌ها به گاز ایران به رغم "انقلاب سنگ‌های گاززا" همچنان به قوت خود باقی‌است.»
اشتفان مایستر، کارشناس امور انرژی شورای روابط خارجی آلمان، نتیجه می‌گیرد که گرچه بحث داغی در اروپا بر سر خط لوله‌ها ادامه دارد، اما در وضعیت کنونی امید اروپائی‌ها به خط لوله‌ی کوچک شده‌ی نابوکو بیشتر و امکان اجرائی شدن آن بیش از پیش فراهم شده است.