رئیس جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین، همتای آذربایجانی او، الهام علی‌اف و نخست‌وزیر ارمنستان نیکول پاشینیان روز سه‌شنبه، ۱۲ ژانویه در مسکو دیدار و درباره توسعه قرهباغ رایزنی و گفت‌وگو کردند.
در بیانیه پایانی این رایزنی‌ها اعلام شد که سه کشور توافق کرده‌اند تا پایان ماه ژانویه کارگروهی در سطح معاون نخست‌وزیر تشکیل و راهکارهایی برای حل معضلات اقتصادی منطقه قرهباغ ارائه کند.
درگیری‌ها در قرهباغ به بیش از سه دهه پیش بازمی‌گردد. دور جدید رویارویی‌های نظامی در این منطقه سپتامبر سال پیش شروع شد و حدود دو ماه قبل با دخالت پوتین به امضای توافق‌نامه آتش‌بس منجر شد.
با وجود اعلام آتس‌بس همچنان درگیری‌های پراکنده‌ای در قرهباغ رخ می‌دهد و هنوز برخی مسائل مهم، از جمله در مورد روابط تجاری و راه‌های ترانزیتی حل نشده‌اند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
به گزارش وبسایت "اخبار روسیه"، یکی از مسائل محوری رایزنی‌های سه جانبه در مسکو، بازسازی راه‌های ارتباطی است که قرار است کارشناسان تا آخر ماه فوریه سال جاری برای آنها راه حل‌هایی تدوین و ارائه دهند.
الهام علی‌اف در پایان نشست مسکو گفته که جمهوری آذربایجان قرار است به یک کریدور ترانزیتی دست پیدا کند که منطقه خودگردان نخجوان را از طریق خاک ارمنستان به ترکیه متصل می‌کند.
مناقشه حل نشده در قرهباغ
او افزود که مطابق توافق‌های انجام شده ارمنستان نیز صاحب یک خط راه‌آهن خواهد شد که این کشور را از راه جمهوری آذربایجان به ایران و روسیه وصل خواهد کرد.
رئیس جمهوری آذربایجان می‌گوید بیانیه مسکو نقطه پایانی بر آنچه در سال گذشته رخ داده است خواهد بود. پاشینیان در مقابل معتقد است که مناقشه قرهباغ هنوز به شکل قاعده‌مندی خاتمه نیافته و موقعیت مناطق مورد مناقشه همچنان نامشخص است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
پس از درگیری‌های خونین سال گذشته در منطقه کوهستانی قرهباغ، آذربایجان و ارمنستان بر سر آتش‌بس توافق کردند اما هنوز تکلیف نیمی از این منطقه که نیروهای آذربایجان بر آن مسلط شده‌اند نامشخص مانده است.
اکثریت ساکنان قرهباغ ارمنی هستند و از دوران فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در منطقه‌ای خودگردان و تحت حمایت ارتش ارمنستان زندگی کرده‌اند. در جریان جنگ سال گذشته و با پیشروی نظامیان جمهوری آذربایجانی، بسیاری از ساکنان قرهباغ آواره شدند و به ارمنستان کوچ کردند.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
محله‌های مسکونی در تلی از خاکستر و ویرانه
ارمنستان و آذربایجان هر دو یکدیگر را به بمباران اهداف غیرنظامی مانند اینجا در شهر شوشا در قرهباغ کوهستانی (یا ناگورنو قرهباغ) متهم می‌کنند. حتی بخش‌هایی از کلیسای جامع مشهوری که از قرن ۱۹ به جا مانده بود هم اوایل اکتبر ویران شد. بر پایه گزارشهای مقام‌های دولت خودخوانده قرهباغ، نیروهای آذربایجان تا چند کیلومتری این شهر که از نظر استراتژیک با اهمیت به شمار می‌آید، پیش آمده‌اند.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
هستی بربادرفته در گنجه
رقیبه قولی‌اوا در ویرانه‌هایی که روزی خانه‌اش بود، ایستاده. خانه او در گنجه، دومین شهر بزرگ آذربایجان قرار دارد که با حمله موشکی به ویرانه تبدیل شده است. او تعریف می‌کند که در هنگام اصابت موشک در آشپزخانه بوده است و با ریزش سنگ‌ها فریاد زنان از خانه بیرون زده است. گنجه ده‌ها کیلومتر از خط مقدم جنگ دور است. آذربایجان، نیروهای ارمنستان را مسئول این حمله می‌داند.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
سوگواری بر مرگ کودک
مقامات آذربایجان می‌گویند، چندین نفر در حمله به گنجه کشته شده‌اند. آرتور، نوه رقیبه هم یکی از قربانیان است. او ۱۳ سال داشت. در مراسم مذهبی که برای تشعیع او برپا شده، آموزگاران و هم‌کلاسی‌هایش از او خداحافظی می‌کنند. طبق گزارشهای رسمی، شمار قربانیان غیرنظامی در هر دو سوی جنگ دست‌کم به ۱۳۰ تن می‌رسد.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
حضور داوطلبانه در خط مقدم
بنا بر گزارشهای رسمی از منطقه قرهباغ، تقریبا ۱۲۰۰ سرباز از آغاز درگیری‌ها تا کنون کشته شده‌اند. آذربایجان تاکنون اطلاعاتی در مورد تلفات نیروهایش در این جنگ، منتشر نکرده است. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه چندی پیش از مجموع ۵۰۰۰ کشته در هر دو سوی درگیری سخن گفته بود. با وجود این، مردان جوان داوطلبانه برای خدمت در جبهه راهی می‌شوند. برای نمونه در اینجا در استپاناکرت(خان‌کندی) مرکز قرهباغ.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
یک درگیری تاریخی
مناقشه بر سر قرهباغ کوهستانی سابقه دیرینه دارد. این منطقه که از غرب با ارمنستان، از جنوب با ایران و از شمال و شرق با آذربایجان هم‌مرز است، تحت کنترل جدایی‌طلبان ارمنی است، از نظر حقوق بین‌الملل اما بخشی از آذربایجان است. این منطقه بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ شاهد جنگ بود و در پی این جنگ‌ها، قره باغ با هفت شهر اطراف آن به کنترل ارامنه درآمد. نقاشی در شهر برده یا بردع، به یاد قربانیان جنگ دیرینه.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
مداخله قدرت‌های خارجی
زندگی روزمره مردم آذربایجان با تبلیغات جنگ تنیده است. پوسترها یک افسر و یک سرباز آذربایجان را نشان می‌دهند که قربانیان جنگ هستند. سمت راست تصویر سرلشکر پولاد هاشیم‌اف است که در حمله ارمنستان به منطقه تووز آذربایجان در ژوئيه ۲۰۲۰ کشته شد. جمهوری آذربایجان از سوی ترکیه حمایت می‌شود؛ حمایتی به شکل ارسال محموله‌های تسلیحاتی و اعلام پشتیبانی همه‌جانبه. روسیه در مقابل حامی دولت ارمنستان است.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
مقاومت در برابر فرار، پناه در سنگری به اسم زیرزمین
مقامات محلی می‌گویند، در منطقه مورد مناقشه قرهباغ ده‌ها هزار شهروند در حال فرار از خانه و کاشانه خود هستند. بر پایه تخمین‌ها این مسئله شامل نیمی از جمعیت منطقه یعنی تقریبا ۷۵ هزار تن می‌شود. بخشی از شهروندان هم همچنان مقاومت می‌کنند؛ با پناه گرفتن در زیرزمین یا سنگر. مثل این مرد مسن.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
دو بلا: بمب و کرونا
زندگی در این سنگرها و پناهگا‌ه‌ها برای بسیاری از ساکنان استپاناکرت (خان‌کندی)، مرکز قرهباغ جزیی از زندگی روزمره شده است. جا کم است و هوای تازه نیست. مردم اینجا از حمله‌های هوایی خودشان را در امان می‌بینند اما پزشکان هشدار می‌دهند که ویروس کرونا به سرعت در حال شیوع است. آمار دقیقی در دست نیست. اما احتمال داده می‌شود که بیشتر کسانی که هنوز در استپاناکرت مانده‌اند، به این ویروس مبتلا هستند.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
پناهگاه اضطراری به جای کلاس درس
در آذربایجان هم شهروندان از ترس جنگ گریخته‌اند. از شهری چون ترتر در خط مقدم. برخی به شهرهای همسایه چون بردع پناه برده‌اند که تقریبا ۲۰ کیلومتر از قرهباغ فاصله دارد. از مدارس زیادی در این شهر از اواخر ماه سپتامبر و با شعله‌ور شدن دوباره آتش درگیری‌ها به عنوان پناهگاه و اقامتگاه اضطراری استفاده می‌شود که البته چندان هم ایمن نیستند.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
جنگ نزدیک‌تر می‌شود
در یک حمله هوایی به شهر بردع، متعلق به جمهوری آذربایجان، که چند روز پیش رخ داد چندین ساختمان ویران شدند و خودروها در آتش سوختند. مقامات آذربایجان گفتند در این حمله که دست کم ۲۱ کشته و ده‌ها بر جای گذاشت، از بمب‌های خوشه‌ای استفاده شده است. دولت ارمنستان دست داشتن در این حمله را رد می‌کند. الهام علی‌اف، رئیس جمهور آذربایجان گفت ارتش آذربایجان این حمله را در "میدان جنگ" تلافی خواهد کرد.
-
درگیری قرهباغ: از گنجه تا شوشا، سایه جنگ و ویرانی
صلحی در راه نیست
درگیری‌ها ادامه دارند. آذربایجان خواستار عقب‌نشینی کامل نیروهای ارمنستان از منطقه قرهباغ شده است. نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان رسما از متحد خود روسیه، درخواست کمک کرد. اما روسیه اعلام کرد چون جنگ در داخل خاک آذربایجان است، نمی‌تواند کمک کند اما اگر درگیری‌ها به خاک ارمنستان گسترش یابد، "از هیچ کمک لازمی" فروگذار نخواهد کرد.
