"بوسه برعصب بیدار" • مروری بر آثار نقاشی داوود سرفراز

داوود سرفراز در مورد نقاشی مدرن می‌گوید: «نقاشی مدرن مبتنی بر تجربه مدام "آزادی درهنر" و مرتبط با واقعیات دوران نوین است. از این رو می‌توان آن را "زبان تصویری" جهان معاصر نیز نامید.

نقاشی مدرن به ضرورت‌های ذهنی و بیانی هنرمند در جهت کشف ویژگی‌های فردی تاکید می‌کند و هم‌زمان، هرگونه وابستگی در عرصه خلاقیت هنری را مورد تردید جدی قرار می‌دهد. جنبش‌های فکری، سبک‌ها و آثار گوناگون نقاشی در قرن گذشته، حاصل ضرورت‌های فوق و نشانگر دگردیسی این "زبان تصویری" هستند.

وقتی نقاشان "سبک آبستره" شئی قابل شناسایی را از تصویر حذف کردند، ذهنیتی انتزاعی پا به عرصه وجود گذاشت که از یک سو امکانات بیانی بی‌شماری به عالم هنر نقاشی عرضه کرد و از سوی دیگر نقاشی را از وابستگی به اطلاعات تصویری موجود در طبیعت رهاند.

به اعتقاد داوود سرفراز این "ذهنیت" منشاء تحولات مهمی در تاریخ هنر نقاشی شد. به این جهت در قالب فکری "سبک" فوق محدود نماند و نقشی مهم در شکل گیری "زبان تصویری" مدرن ایفا کرد.

این نقاش ایرانی مقیم آلمان می‌افزاید: «زبان تصویری مدرن در انطباق با "مفهوم آزادی" به‌عنوان زیربنای فکری و فلسفی هنر معاصر، نه تنها مرزهای تئوریک در سبک‌های گوناگون که مرز "انتزاع" و "واقعیت عینی" را نیز برنمی‌تافت. این "زبان" نیازمند ذهنیتی بی مرز و برآمده از "واقعیت کلی" بود؛ ذهنیتی که قادر باشد نیروهای درونی نقاشی را در جهت خلق آثاری امروزی منسجم کند.

نقاشی مدرن مبتنی بر دانش "عبور ذهنی" هنرمند از مرزهای اطلاعات انبوهی است که وی را از درون و بیرون در بر گرفته‌اند. چنین دانشی الزاما دست نقاش را در حذف، انتخاب و جابجایی اطلاعات تصویری باز می‌گذارد تا او با احساس کامل آزادی و از طریق به‌کارگیری ارزش‌های تجسمی منطبق با شرایط حسی و روحی خود به نفوذ در ایستگاه‌های ذهنی خویش نائل آید.

به اعتقاد داوود سرفراز هنر مدرن آفریننده‌ی نوعی یقین است که در شرایط خاص زمانی و مکانی امروز، عملکردی واقعی می‌یابد زیرا می‌تواند ژرف ترین داوری‌ها و موضع‌گیری‌های هنرمندان را در تصاویر بکر به نمایش بگذارد.

داوود سرفراز زبان تصویری را مهم‌ترین پایه هنر معاصر می‌داند و می‌گوید: «گشایش مرزها، مبانی ذهنیت نوینی بود که در آمیزش با امکانات گسترده بیانی "زبان تصویری" مدرن را آفرید. این "زبان" امروزه مهمترین پایه هنر معاصر است.»

"زبان تصویری" مدرن، فردیت هنرمند را مبانی خلاقیت هنری می‌شناسد و صرفا به عناصر درونی شده او اعتبار هنری می‌بخشد؛عناصری که با گذر از موقعیت‌های فردی‌اجتماعی و به ویژه فلسفی هنرمند در تار و پود ذهن او حک می‌شوند و بازتاب هنری آنها جز از طریق "دفرماسیون" امکان‌پذیر نیست که جنبه جدایی‌ناپذیر و جوهری در ذهنیت هنری معاصر یافته است.

به اعتقاد این نقاش ایرانی مقیم آلمان یکی از مهم‌ترین خواص نقاشی مدرن ظرفیت ارتباطی آن با فرهنگ‌های بیگانه و عناصر بومی است و این همان دریچه‌ای‌است که به روی هنرمند ایرانی نیز گشوده شده است.

داوود سرفراز می‌گوید: «امروزه دیگر نمی‌توان گرایش هنرمند ایرانی به مدرنیسم را گرایشی بی‌ریشه تلقی کرد زیرا کشور او خود در معرض تاثیر‌پذیری مدام و ناگزیر از دنیای امروز قرار دارد.»

نقاش ایرانی مقیم دورتموند آلمان می‌گوید: «هنرمند مدرن‌گرای ایرانی با مسایلی رودررو است که به اعتقاد من وظایف او را سنگین‌تر می‌کند؛ اول آن که تحول ذهنی او اگر چه با داوری در امر "سنت" مرتبط است، نیازمند تلاش در رفع یک سوتفاهم تاریخی نیز هست و نکته دیگری که قادر است هنرمند ایرانی را آسیب‌پذیر کند، وابستگی مدام نسبت به شناخت تاریخ هنر غرب است.»

چندی پیش در شهر دورتموند نمایشگاهی از ۱۹ تابلو از دوره‌های مختلف کار این نقاش ایرانی در گالری این شهر برگزار شد.

شهردار دورتموند هنگام گشایش نمایشگاه درباره این نقاش ایرانی گفته بود: «داوود سرفراز به اشیاء با دیدی متفاوت می‌نگرد. این امتیاز بزرگی است که یک هنرمند از فرهنگی متفاوت در بین ما یک وطن جدید پیدا می‌کند. او می‌تواند از هر دو فرهنگ در هنرش استفاده کند و ما هم از آن بهره می‌گیریم.»