برگزاری چهارمین همایش اتحاد جمهوریخواهان ایران<br>گفت‌وگویی با مهدی فتاپور
۱۳۸۸ مهر ۲۸, سه‌شنبه
در این زمینه دویچه وله گفت‌وگویی داشت با مهدی فتاپور، عضو شورای مرکزی "اتحاد جمهوریخواهان ایران":
دویچه وله: آقای فتاپور، چهارمین همایش سراسری "اتحاد جمهوریخواهان ایران" قرار است در شهر کلن برگزار شود. تا جایی که اطلاع داریم، سومین همایش در سال ۲۰۰۷ برگزار شده بود. طی این دو سال گذشته شما چه فعالیت‌هایی و چه موضع‌گیری‌هایی در رابطه با رویدادهای سیاسی ایران داشته‌اید؟
مهدی فتاپور: در دو سال اخیر چند موضوع سیاسی پراهمیت اتفاق افتاد. اولین مسئله‌ای که ما در این مدت با آن درگیر بودیم، مسئله‌ی بحران اتمی و مسائلی بود که به تبع آن پیش آمده بود. ما معتقد بودیم که سیاست دولت آقای احمدی‌نژاد مبتنی بر سیاست غلطی است. معتقد بودیم باید تلاش شود که تفاهم برقرار کرد، یعنی تفاهمی که ایران بتواند بر اساس آن بر پایه‌ی قراردادهای بین‌المللی از انرژی اتمی استفاده‌ی صلح‌آمیز بکند و در عین حال خطراتی را که دیگران فکر کنند که از ناحیه‌‌ی ایران وجود دارد، اعتمادی بوجود بیاید که چنین خطری وجود ندارد. متأسفانه سیاستی که در پیش گرفته شد، ضربات جدی به اقتصاد و روابط ایران وارد کرد.
اینکه ما چه موضعی بایست بگیریم و چه راه حل‌هایی را پیشنهاد بدهیم، یکی از مسائل مرکزی مورد بحث در این دو سال بود.
مهم‌ترین موضوع دیگر که در این ماه‌های اخیر روی داد و جامعه‌ی ایران را تحت‌الشعاع قرار داد، مسائلی بود که در رابطه با رویدادهای قبل و پس از انتخابات اتفاق افتاد. در جریان انتخابات، اتحاد جمهوریخواهان معتقد بود که باید نیروهای سکولار و دمکرات ایران با چهره‌ی خودشان وارد صحنه‌ی انتخابات بشوند. صرف‌نظر از اینکه مطابق قوانین موجود و شرایط غیردمکراتیک حاکم بر انتخابات، امکان مشارکت مستقیم و معرفی کاندیدای مستقل را به ما نمی‌دهند، معتقد بودیم که ما باید با چهره و برنامه‌ی خودمان، با سیاست و سیمای خودمان وارد صحنه بشویم.
خوشبختانه بخشی از نیروهای سیاسی داخل کشور هم این بار به این نتیجه رسیدند که این کار صحیح است. این عملا جریانی بود که تحت عنوان جریان "مطالبه‌محور" به راه افتاد و اعلام وجود کرد و برنامه‌های سیاسی و خواست‌های خودش را مطرح کرد، و ما خودمان را جزئی از آن می‌دانستیم و پیشنهادها و سیاست خودمان را در این زمینه ارائه دادیم.
البته ما معتقد بودیم، درست این است که این مجموعه یک کاندیدای مستقل از سوی خودشان ارائه بدهند، صرف‌نظر از اینکه این کاندیدا مورد پذیرش قرار بگیرد یا خیر؛ که البته در این زمینه توافق حاصل نشد. ولی آن قسمت اول گام مهمی بود که چه توسط جریان "مطالبه‌محور" و چه توسط جنبش زنان پیش رفت و ما آن را بسیار مثبت می‌دانستیم. در خود انتخابات هم ما معتقد بودیم که جنبشی به راه افتاده است و این جنبش ابعاد عظیمی دارد و باید در این جنبش مشارکت کرد. این جنبش در پی نفی احمدی‌نژاد و باز کردن فضای سیاسی جامعه است و با همین هدف اعلام کردیم که در این انتخابات شرکت می‌کنیم و به یکی از کاندیداهای مخالف آقای احمدی‌نژاد، یعنی آقای کروبی یا آقای موسوی رأی می‌دهیم. البته بین این دو کاندیدا موضعی ترجیحی اتخاذ نکردیم.
پس از انتخابات البته شرایط جامعه تغییر کرد. با توجه به کودتای انتخاباتی که صورت گرفت و مانع از آن شد که رأی مردم بتواند تغییراتی در جهت اصلاح شرایط به‌وجود بیاورد، یک جنبش اعتراضی در این زمینه به راه افتاد که ما خودمان را جزئی از این جنبش، یعنی "جنبش سبز" می‌دانستیم و در ماه‌های اخیر نیز تمام تلاش‌‌مان را در جهت مشارکت در این جنبش و یافتن راه‌هایی که بتواند این جنبش تداوم پیدا بکند، به‌خرج دادیم.
حال این همایش اتحاد جمهوریخواهان که قرار است برگزار شود، بر اساس کدام ضرورت‌ها صورت می‌گیرد؟
البته مطابق اساسنامه هر دو سال یکبار همایش جمهوریخواهان برگزار می‌شود. ولی این بار در شرایط سیاسی خاصی این همایش برگزار می‌شود. شما می‌دانید که شرایط جامعه‌ی ایران پیش از ۲۲ خرداد و پس از ۲۲ خرداد تغییری بنیادی کرده است. هم وضعیت حکومت فرق کرده است، یعنی کسانی در حکومت هستند که می‌خواهند شرایط را خیلی بسته‌تر از قبل بکنند؛ امکاناتی که برای نیروهای درون حکومتی تا آن زمان وجود داشت، از آنها سلب بکنند. و این یک نیروی جدی است که اگر موفق شود چنین سمت و سویی بدهد، شرایط سیاسی در جامعه‌ی ایران را بسیار دشوارتر از پیش خواهد کرد. از طرف دیگر جنبشی وجود دارد که مانع این امر است و ما خودمان را جزئی از این جنبش می‌دانیم. اینکه رابطه‌ی ما با این نیرو چیست و چگونه می‌توانیم در آن مشارکت کنیم و به آن تداوم ببخشیم و آینده‌ای که جمهوری اسلامی و کل جامعه‌ی ایران پیش رو دارد، تحلیل این مسائل و موضع و اتخاذ سیاست، طبیعتا وظیفه‌ی همه‌ی نیروهایی است که به آیندهی ایران فکر می‌کنند. ما نیز تلاش می‌کنیم سهم خود را در این حرکت داشته باشیم.
گفته می‌شود که این همایش، یک همایش سراسری است. حال می‌پرسیم نمایندگان اتحاد جمهوریخواهان از کدام کشورها در آن شرکت می‌کنند و به طور کلی در مورد استقبال از این همایش شما چه ارزیابی‌ای دارید؟
اتحاد جمهوریخواهان در اکثر کشورهای اروپایی، در آمریکا و کانادا، جاهایی که ایرانیان ساکن هستند، اعضایی دارد و از این کشورها در همایش شرکت می‌کنند، از جمله از آمریکا، کانادا، فرانسه، انگلیس، هلند، بلژیک، سوئد، دانمارک، آلمان، اتریش و ایتالیا. من تصور می‌کنم، با توجه به شرایط سیاسی که وجود دارد و کسانی که اطلاع داده‌اند در همایش شرکت خواهند کرد، استقبال از این همایش و شرکت در مباحثی که در آستانه‌ی این همایش وجود داشت، خیلی چشمگیرتر از پیش بوده است.
ارزیابی من این است که در این همایش هم به همین نسبت در مقایسه با همایش‌های دوم و سوم، تعداد بیشتری شرکت خواهند کرد. مهم‌تر اینکه، بخشی مهم از کسانی که در این دوره شرکت کردند، تلاش کردند در مباحث ما نیز از پیش شرکت بکنند و افرادی که روی این مسائل کار می‌کنند و صاحب‌نظر هستند، تعداد زیادی از ایشان بیش از دوره‌های قبل در این همایش شرکت خواهند داشت.
آیا نمایندگانی هم از جریان جمهوریخواهان لائیک در این همایش شرکت خواهند جست؟
ما از تمام جریانات دمکرات و جمهوریخواه ایران دعوت به عمل آوردیم تا در این همایش شرکت بکنند. بخش مهمی از صاحب‌نظران سیاسی متعلق به گرایش‌های مختلف پاسخ مثبت دادند و نمایندگان آنها و شخصیت‌‌‌هایی از جریانات سیاسی نیز در این همایش شرکت می‌کنند.
در این همایش سه‌روزه چه موضوع‌هایی را در دستور کار و بحث و تبادل نظر قرار داده‌اید؟
در این همایش مسئله‌ی اصلی ما مسئله‌ی سیاسی است؛ یعنی همان طور که عنوان نمایش هست: "جمهوریخواهی، جنبش سبز و آیندهی ایران". پیش‌نویس قطعنامه‌ای نوشته شده که در آن تلاش شده تا ایده‌های خودمان را ارائه دهیم، اینکه جنبش سبز را چگونه می‌بینیم، اینکه مجموعه‌ی نیروهای متفاوتی با خواست‌های متفاوتی در این جنبش شرکت کرده‌اند، اینکه چگونه می‌توانند از یک سو بر اساس یک حرکت مشترک که مضمون آن دفاع از حق رأی، مشارکت در حیات سیاسی جامعه و یا به عبارت دیگر مخالفت با تبعیضاتی است که در فضای سیاسی ایران وجود دارد. و از سوی دیگر، اینکه ما و یا هر نیروی دیگر چگونه می‌تواند مشخصات خود را ارائه بدهد و معرفی بکند؛ هم جزئی از این جنبش باشد و هم اینکه چهره‌ی سیاسی خود را ارائه بدهد.
این امر مسئله‌ی مرکزی بحثی است که بر اساس آن پلاتفرمی تدوین شده که دوستان درباره‌ی آن اظهار نظر کرده‌اند که در سایت‌ها نیز منعکس شده و در سه روز همایش روی جزئیات آن بحث خواهد شد. با این امید که بتوانیم یک سیاست و استراتژی معینی در رابطه با این جنبش و وضعیت آتی جمهوری اسلامی تدوین بکنیم.
روند برگزاری همایش چگونه پیش خواهد رفت؟
در همان چارچوبی که مطرح کردم روز جمعه (۲۳ اکتبر) ما سمیناری داریم در سه پَنِل که سه گروه از صاحب‌نظران با یکدیگر بحث خواهند کرد. در یک پَنل شماری از دانشجویان که در دفتر تحکیم وحدت فعال بودند و امروز برای ادامه‌ی تحصیل‌شان ساکن خارج از کشور هستند. اینها کسانی بوده‌اند که در تظاهرات و اعتراض‌های ماه‌های اخیر در سازماندهی‌ها نقش فعال داشته‌اند. آنها درباره‌ی نقش جوانان و خواسته‌های آنها صحبت خواهند کرد. خانم مریم سطوت این پنل را می‌گردانند.
در پنل دوم مسئله‌ی بین‌المللی و تأثیر آن بر وضعیت داخلی و سیاست‌هایی که آقای احمدی‌نژاد در این زمینه در پیش گرفته است، مورد بحث قرار خواهد گرفت. در این پنل خانم فاطمه حقیقت‌جو، آقایان حسن شریعتمداری، جمشید اسدی و فرهنگ قاسمی شرکت دارند که گرداننده‌ی آن نیز آقای مهران براتی هستند.
در پنل سوم موضوع جنبش سبز، آیندهی ایران و موقعیت جمهوریخواهان مورد بحث قرار می‌گیرد. در این پنل خانم‌ها نوشابه‌امیری، مسیح علی‌نژاد، ملیحه محمدی و آقایان علی کشتگر، کاظم کردوانی، محمد اعظمی و مسعود بهنود شرکت دارند و من گرداننده‌ی این پنل خواهم بود.
ما در روز اول در چارچوب سه پنل این سه موضوع را مورد بحث قرار خواهیم داد. روز شنبه ۲۴ اکتبر متن پلاتفرم ارائه‌شده، سیاست و تحلیل اتحاد جمهوریخواهان در قبال جنبش سبز بحث خواهد شد، با این هدف که بتوان بر سر یک پلاتفرم به توافق رسید و آن را به تصویب رساند. در همین روز یک یا دو ساعتی هم بحثی در زمینه‌ی رسانه‌ها و موقعیت رادیوها و سایت‌هایی که در خارج از کشور وجود دارند، خواهیم داشت. اینکه این رسانه‌ها در رابطه با جنبش دارای چه اهمیتی هستند و چه خواست‌هایی این رسانه‌ها از فعالان سیاسی دارند و متقابلا چه خواست‌هایی فعالان سیاسی از این رسانه‌ها دارند.
در همان روزهای شنبه و یکشنبه نیز بحث‌های تشکیلاتی خواهد شد که جریان اتحاد جمهوریخواهان چگونه می‌تواند در شرایط کنونی فعال‌تر و مؤثرتر در صحنه‌ی سیاسی ایران حضور داشته باشد.
مصاحبه‌گر: داود خدابخش
تحریریه: رضا نیکجو