با حذف بنزین آلوده، نفس تهران باز شد
۱۳۹۳ خرداد ۱, پنجشنبه
یوسف رشیدی، رئیس مرکز هوا و اقلیم سازمان حفاظت از محیط زیست ایران به خبرگزاری ایرنا گفته که از ابتدای سال جاری تاکنون هوای تهران ۶ روز در شرایط پاک و بقیه روزها سالم بوده و روز ناسالمی گزارش نشده است. به گفته او در تهران، نداشتن هوای ناسالم در سه سال گذشته در مدت مشابه سابقه نداشته است.
این مقام سازمان حفاظت از محیط زیست می‌گوید: «یکی از دلایل عمده هوای سالم در تهران توزیع بنزین با استاندارد یورو ۴ است زیرا این بنزین دارای بنزن و ترکیبات هیدروکربنی بسیار پایین است بنابراین میزان تولید ذرات معلق کمتر از ۵/ ۲ میکرون هم کاهش می‌یابد.»
یوسف رشیدی گفت: «البته ممکن است وضعیت جوی هم در شرایط کنونی هوا تاثیرگذار باشد از این رو در حال تهیه امکانات برای بررسی سهم شرایط جوی در بهبود کیفیت هوا هستیم، اما قطعا نقش بنزین یورو ۴ در کاهش آلودگی هوا بسیار پررنگ است.»
توزیع بنزین با استاندارد یورو۴ در تهران از سه ماه پیش و پس از آن آغاز شد که وزارت بهداشت منشا اصلی آلودگی هوای تهران و دیگر شهرهای بزگ کشور را "سوخت و خودروی غیراستاندارد" معرفی کرد. این دو عامل ۷۰ تا ۸۰ درصد در آلودگی محیط تأثیرگذارند.
سوخت خطرناک پتروشیمی
تولید بنزین و گازوئیل غیر استاندارد در ایران پس از تصویب قانون تحریم همه‌جانبه ایران در سال ۲۰۱۰ از سوی کنگره آمریکا آغاز شد. قانون مصوب کنگره آمریکا فروش بنزین و فرآورده‌های پالایش‌شده نفتی به ایران را ممنوع کرد. شرکت‌های خارجی در صورت تخطی از این قانون مجازات می‌شدند. پیش از تحریم‌ها، ایران ۴۰ درصد بنزین و ۱۱ درصد گازوئیل مورد نیاز خود را از خارج تامین می‌کرد.
با تحریم فروش بنزین، ایران طرح ضربتی تولید بنزین در داخل کشور را به اجرا گذاشت. براساس این طرح، شش مجتمع پتروشیمی در نقاط مختلف کشور مامور تولید بنزین و گازوئیل شدند. مصرف سوخت تولید شده در این مجتمع‌ها، منجر به افزایش چشمگیر آلودگی هوا در تهران و شهرهای بزرگ کشور شد.
کارشناسان می‌گویند میزان آلاینده موسوم به "بنزن" در سوخت‌های پتروشیمی، ۱۰ برابر بیش از استانداردهای جهانی است. این آلاینده، بسیار خطرناك و سرطان‌زاست. هم‌چنین میزان گوگرد موجود در بنزین پتروشیمی تا۲۰ برابر و در گازوئیل تا بیش از ۸۰۰ برابر میزان استاندارد بوده است. به‌رغم چنین پیامدهای زیانباری، تولید و توزیع این محصولات تا اواخر سال ۱۳۹۲ ادامه یافت.
با افزایش نگرانی‌ها و هشدارهای پی در پی کارشناسان درباره عواقب مرگزای تولید و توزیع سوخت‌های آلاینده، معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست ایران، در اواخر بهمن‌ماه ۹۲ اعلام کرد که تولید و توزیع بنزین پتروشیمی کاملا متوقف می‌شود.
ساماندهی خودروها، گام بعدی
به گفته رئیس مرکز هوا و اقلیم سازمان حفاظت از محیط زیست، این سازمان بر اساس قانون مقابله با آلودگی هوا در حال پیگیری برنامه‌های مقابله با آلودگی هوا در قالب ۹ محور و ۳۵ پروژه است که تولید بنزین یورو ۴، ساماندهی خودروهای در حال حرکت و حمل‌ونقل عمومی، برخی از این برنامه‌هاست و سازمان‌ها و نهادهای ذیربط وظیفه اجرای آنها را بر عهده دارند.
یوسف رشیدی اضافه کرده: «گام بعدی در مقابله با آلودگی هوا، تولید خودروهای داخل با استاندارد یورو۴ است که تمام خودروسازان موظفند از اول شهریورماه سال جاری تمام محصولات خود را با این استاندارد تولید کنند.»
در کنار سوخت غیراستاندارد، خودروهای غیراستاندارد و توسعه‌نیافتگی سیستم حمل‌ونقل عمومی در کلان‌شهرهای ایران نیز از دیگر عوامل آلودگی هواست. نصب فیلتر در اگزوز خودروهای ساخت ایران از سال ۱۳۸۲ آغاز شده و خودروهای با تاریخ ساخت پیش از آن، فاقد این سیستم هستند. این سیستم، گازهای خروجی از اگزوزهای خودروها را پالایش کرده و آنها را به ترکیبات بی‌ضرر یا کم‌ضرر برای محیط زیست تبدیل می‌کند.
خودروهای غیراستاندارد علاوه بر تولید آلاینده‌ها، دارای مصرف سوخت بالایی نیز هستند. ایران علیرغم داشتن تعداد کم خودرو نسبت به کشورهای اروپایی، دارای سرانه مصرف بنزین بالاتری است. مصرف سرانه بنزین در ایران ۳۰۷ لیتر در سال است. این میزان در اروپا ۲۴۷ لیتر است. این در حالی است که در اروپا به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۵۱۷ وسیله نقیله موتوری موجود است، اما در ایران به ازای هر ١٠٠٠ نفر تنها تعداد ١٢٨ وسیله نقلیه وجود دارد.