در چارچوب انتخابات پارلمانی آذربایجان دو میلیون و ۴۸۰ هزار و ۲۰۵ نفر آرای خود را به صندوق‌های رای ریختند. این تعداد نیمی از مجموعه رای‌دهندگان واجد شرایط در آذربایجان به حساب می‌آید. ۷۲ نماینده‌ی حزب حاکم، ۳۷ نماینده‌ی مستقل وهمچنین نامزدهای ۱۰ حزب کوچک سیاسی نیز به مجلس ملی آذربایجان راه یافتند. اکثریت کرسی‌های مجلس آنگونه که پیش‌بینی می‌شد، در انحصارحزب حاکم "ینی آذربایجان" (آذربایجان نوین) باقی خواهد ماند.

بیش از هزار ناظر بین‌المللی ازکشورهای مستقل همسود، پارلمان اروپا، سفارتخانه‌های آمریکا، انگلیس وهمچنین نمایندگان سازمان‌های غیردولتی بر روند رای‌گیری‌ها در انتخابات پارلمانی جمهوری آذربایجان نظارت کردند.

علل عدم مشارکت گسترده‌ی مردم

ناظران بین‌المللی تائید می‌کنند که حضور رای‌دهندگان کمتر از گذشته بوده است. رهبران اپوزیسیون که در آستانه‌ی انتخابات به عدم صلاحیت نامزدهای خود اعتراض داشتند، دلیل آوردند، عدم تائید صلاحیت نامزدهای آنان از سوی "کمسیون مرکزی انتخابات آذربایجان" سبب کاهش میزان مشارکت رای‌دهندگان شده است. از میان ۲۵۰۰ نفر که برای دوره‌ی چهارم مجلس ثبت نام کرده بودند، تنها صلاحیت ۶۹۰ نفر تائید شد.

دالغا خاتین‌اوغلو رئیس بخش فارسی "خبرگزاری ترند نیوز آذربایجان" دراین باره به دویچه‌وله می‌گوید:«عدم تائید صلاحیت بعضی از نامزدها در عدم تمایل مردم به شرکت در انتخابات مقداری موثر بود، اما نه بیشتر. بخاطر اینکه اگر نمایندگان احزاب مخالف به صورت گسترده رد صلاحیت می‌شدند، قطعا احزاب مخالف انتخابات را تحریم می‌کردند، بنابراین ادعای رد صلاحیت‌ها به نظر من مورد قبول نیست».

او اما به آخرین بیانیه‌ی ناظران شورای اروپا و سازمان امنیت و همکاری اروپا هم اشاره می‌کند که در آن گفته می‌شود، «پیشرفت دموکراتیکی در این انتخابات دیده نشده و بعضی بی‌قانونی‌ها و نقض آزادی انتخابات در پروسه‌ی رای‌دهی مشهود بوده است.»

مدافع حقوق بشر: "تخلفات جدی مشاهده نشد"

خانم ائلمیرا سلیمان‌اوا، رئیس "سازمان مدافع حقوق بشر آذربایجان" نیز در گفت‌وگو با رسانه‌های محلی تائید کرده است: «در انتخابات پارلمانی آذربایجان تخلفات جدی مشاهده نشد.»

سرگی لبد‌اف" مسئول"هیئت ناظران انتخاباتی سازمان کشورهای مستقل همسود" در باکو اعلام کرد: «بر اساس گزارش‌ ناظران کشورهای همسود ، انتخابات پارلمانی جمهوری آذربایجان در شرایطی مسالمت‌آمیز برگزار گردید و روند این انتخابات مثبت بوده است».

ناظران آمریکائی از جمله ۳۱ نفر ازمسئولین سفارت آمریکا در باکو و ۴۵ آمریکائی دیگر به نمایندگی از "سازمان امنیت و همکاری اروپا" بر روند انتخابات پارلمانی آذربایجان نظارت داشتند. آدام استرلینگ سفیر آمریکا در آذربایجان در دیدار با نماندگان رسانه‌های جمعی در باکو اظهار داشت، آمریکا انتخابات پارلمانی آذربایجان را به دقت مشاهده می‌کند و دولت آمریکا قراراست براساس گزارش ناظران خود رسما درباره‌ی انتخابات پارلمانی آذربایجان موضگیری کند.

پال ویله، مسئول "هیئت ناظران مجمع پارلمانی شورای اروپا" نیز پیش از این روند انتخاباتی در آذربایجان را نسبت به دوره‌های پیش در مسیر درست دموکراسی ارزیابی کرد. وی در گفت‌وگو با رسانه‌های آذربایجان گفت، «مشکلات جدی پیش نیامده و آذربایجان در مسیر دمکراسی قراردارد.»

در عین حال او از بروز برخی نارسائی‌ها در روند انتخابات نیز انتقاد کرده است.

انتقاد مخالفین: "تقلب وسیع بود"

علی کریملی، رئیس "جبهه‌ی مردمی آذربایجان" بلافاصله پس از پایان رای‌دهی اعلام کرد، تقلب‌های وسیعی صورت گرفته و انتخابات آزاد، شفاف و عادلانه برگزار نشده است. وی همچنین گفت، مخالفین دولت نتایج انتخابات را به رسمیت نمی‌شناسند.

برخی از مخالفین فشار به کارمندان دولتی را نیز به منظور جلب آرا آنها به نفع نامزدهای طرفدار حکومت را مطرح کردند. اما یک کارشناس مقیم باکو در این رابطه به دویچه‌وله گفت، رای‌دهی به‌صورت مخفی انجام گرفته و کسی نمی‌تواند از نظر رای‌دهندگان آگاه شود.

از سوی دیگر خبرنگاران محلی گزارش می‌دهند، در "حوزه‌ی انتخاباتی خزر" که مهربان علی‌اوا، همسر رئیس جمهور آذربایجان نامزد شده، رای دهندگان چندین بار آرا‌ء خود را به صندوق‌های رای ریختند. ناظران این حوزه‌ی رای‌دهی شکایت کرده‌اند که پلیس اجازه‌ی نظارت به آنها نداده است.

خویشاوندان رئیس جمهور انتخاب شدند

همسر رئیس جمهور، مهربان علی‌اوا، عموی او جلال علی‌اف و برادرزاده‌‌اش واصف طالب‌اوف ، برادران و خویشاوندان چند وزیرکابینه و کارمندان دستگاه ریاست جمهوری نیز در این دوراز انتخابات شرکت کردند.

حضور فزاینده طرفدران حکومت در پارلمان نگرانی‌‌هایی را هم برانگیخته است. دالغا خاتین اوغلو از خبرگزاری ترند نیوز آذربایجان دراین باره به دویچه‌وله می‌گوید:«عدم موفقیت نامزدهای احزاب مخالف تا حدودی موجب نگرانی است، چرا که یکدست شدن پارلمان در هر کشوری موجب حرکت در خلاف جهت دموکراتیزه شدن آن کشوراست.»

آذربایجان به لحاظ انرژی نفت و گاز و همکاری با ناتو درمنطقه، برای اروپا و آمریکا اهمیت ویژه‌ای دارد. رهبران آذربایجان در قبال غرب متعهد به انجام اصلاحات شده‌اند، اما منتقدین به‌ویژه قوانین حاکم در رابطه با انتخابات آذربایجان را "عقب نشینی از اصلاحات" ارزیابی می‌کنند.

طاهر شیرمحمدی

تحریریه: شهرام احدی