استفاده رژیم‌های مستبد از اهرم خدمات کنسولی در سرکوب مخالفان
۱۴۰۳ شهریور ۱, پنجشنبه
سازمان خانه آزادی (Freedom House) در گزارش جدید خود که روز پنجشنبه ۲۲ اوت (۱ شهریور) منتشر شده، می‌گوید که دست‌کم ۵۵ دولت در سراسر جهان به عنوان بخشی از تاکتیک‌های سرکوبگرانه خود علیه مخالفان سیاسی، از اهرم ارائه خدمات کنسولی استفاده می‌کنند.
بر اساس این گزارش لغو شهروندی، اعمال ممنوعیت‌های سفر، مصادره گذرنامه و عدم ارائه خدمات کنسولی از جمله روش‌هایی است که رژیم‌های استبدادی برای محدود کردن آزادی سفر افرادی به کار می‌گیرند که از دید آن‌ها تهدید تلقی می‌شوند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
این گزارش از طریق مصاحبه با ۳۱ نفر از کشورهای بلاروس، هند، نیکاراگوئه، رواندا و عربستان سعودی تهیه شده است که "محدودیت‌های مسافرتی را از نزدیک تجربه کرده‌اند".
بر اساس اعلام این نهاد غیرانتفاعی آمریکایی که هدف آن ترویج دموکراسی است، دولت‌های ذکر شده در این گزارش از دست‌کم یکی از چهار روش شامل لغو شهروندی، اعمال ممنوعیت‌های سفر، مصادره گذرنامه و عدم ارائه خدمات کنسولی برای مقابله با فعالان سیاسی یا مخالفان استفاده می‌کنند.
با وجود آن که در گزارش خانه آزادی به طور مشخص به ایران اشاره نشده اما گزارش‌های بسیاری وجود دارد که حکومت جمهوری اسلامی با استفاده از این تاکتیک سرکوبگرانه بسیاری از مخالفان خود را تحت فشار گذاشته است.
نیکول بیبینز سِداکا، رئیس موقت خانه آزادی با اشاره به این که اقتدارگرایان از هر روش ممکنی برای بستن صدای مخالفان خود استفاده می‌کنند گفت: «عدم کسب آگاهی بیشتر و نبود تلاش‌های هماهنگ جامعه بین‌المللی، فقط سبب می‌شود که استفاده حکومت‌ها از این تاکتیک‌ها به منظور سرکوب مخالفان و پایمال کردن حقوق اساسی شهروندان آن‌ها افزایش یابد.»
بیشتر بخوانید: رسول‌اف: با پای پیاده و از مسیری خطرناک از ایران فرار کردم
در همین زمینه خبرگزاری فرانسه با اشاره به قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی ساکن ایالات متحده آمریکا که پاییز ۶ سال پیش، زمانی که در استانبول به کنسولگری عربستان سعودی مراجعه کرده بود می‌نویسد: "عربستان او را که نیازمند اخذ مدارک لازم برای ازدواج با نامزد جدید خود بود، در کنسولگری به دام انداخت".
گزارش خانه آزادی همچنین به مورد دیگری از نیکاراگوئه اشاره می‌کند که در سال میلادی گذشته شهروندی ۲۲۲ نفر از زندانیان سیاسی خود را پس از اخراج به آمریکا لغو کرد. چین نیز در بهار سال جاری گذرنامه شش فعال دموکراسی‌خواه هنگ‌کنگی ساکن بریتانیا را لغو کرد.
بر اساس این گزارش، شهروندان اریتره‌ای که از این کشور فرار کرده‌اند نیز مجبور شده‌اند برگه اظهار پشیمانی امضا کنند تا بتوانند از خدمات کنسولی استفاده کنند. افزون بر این، کشورهای مصر، بحرین، کویت و امارات متحده عربی شهروندی صدها تن از مخالفان سیاسی و حقوق بشری خود را لغو کرده‌اند.
یکی از نکات این گزارش اشاره به مورد هند است که عموما به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دموکراسی‌های جهان شناخته می‌شود.
این گزارش می‌افزاید که هند نیز برای سرکوب و تحت فشار گذاشتن مخالفان خود، از این گونه اقدامات استفاده می‌کند و افزون بر این، مظنون به این است که برای کشتن آن‌ها در خارج از مرزهای خود هم تلاش کرده است.
بر اساس این گزارش، مخالفان دولت‌‌هایی نظیر هند و عربستان سعودی، تنها حین ورود به فرودگاه یا از طریق شنیده‌‌ها متوجه می‌شوند که هدف این گونه اقدامات محدودکننده قرار گرفته‌‌اند.
بیشتر بخوانید: جشنواره فیلم برلین خواهان رفع ممنوع‌الخروجی دو کارگردان ایرانی شد
خانه‌آزادی همچنین در گزارش خود با اشاره به این که دولت‌های ۳۸ کشور با اقداماتی نظیر کنترل دسترسی به گذرنامه، سفرهای شهروندان مخالف خود را محدود می‌کنند نوشته است که ۱۲ دولت در دنیا نیز از ارائه خدمات کنسولی از جمله تمدید گذرنامه یا صدور گواهی تولد یا ازدواج برای شهروندان مخالف، خودداری می‌کنند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
عدم اشاره به جمهوری اسلامی در فهرست حکومت‌های سرکوبگری که برای اعمال فشار به شهروندان مخالف از این روش استفاده می‌کنند هنوز مشخص نیست.
نام نبردن از حکومت ایران در این فهرست در حالی است که بسیاری از مخالفان حکومت ایران از جمله هنرمندان، سینماگران و بازیگران حین خروج از کشور یا بازگشت، با مشکلاتی مانند مصادره گذرنامه و بازداشت و زندان مواجه شده‌اند و در عین حال در خارج از کشور موفق به انجام امور کنسولی نشده‌اند.