«اروپا در مورد پناهجویان افغان با ایران همکاری کند»
۱۳۹۵ فروردین ۲, دوشنبه
سیوانکا داناپالا، نماینده کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان می‌گوید شمار قابل توجهی از پناهجویان افغان که در ماه‌های گذشته به اروپا آمده‌اند در حقیقت ساکن ایران بوده‌اند.
او می‌گوید در جریان چند دهه جنگ داخلی و بحران در افغانستان نزدیک به ۳ میلیون از شهروندان این کشور به ایران مهاجرت کرده‌اند که دو سوم آنها همچنان هیچ برگه اقامت معتبری ندارند.
داناپالا در گفت‌وگو با روزنامه آلمانی "فرانکفورتر آلگماینه" (۱۸ مارس/ ۲۸ اسفند) خاطر نشان کرد که ایران تقریبا گذرگاه تمام کسانی است که از پاکستان و افغانستان و از مسیر زمینی قصد مهاجرت به اروپا را دارند.
بیشتر بخوانید: بلاتکلیفی هزاران پناهجو در مرز یونان و مقدونیه
مهاجرت افغان‌های متولد ایران
نماینده کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل همچنین گفته است که اغلب پناهجویان افغان که تلاش می‌کنند از راه ترکیه خود را به اروپا برسانند از نسل دوم و سوم مهاجران به ایران هستند.
مطابق آمار نهاد کنترل مرزی اتحادیه اروپا، افغان‌ها دومین گروه بزرگ پناه‌جویانی هستند که از طریق یونان وارد اروپا شده‌اند. در ماه ژانویه ۱۶ هزار افغان، و اغلب از طریق ترکیه و از راه‌های آبی پرمخاطره خود را به یونان رسانده‌اند که ۲۳ درصد کل پناهجویان وارد شده به این کشور در این ماه را تشکیل می‌دهند#
بر اساس دادهای دفتر امور پناهندگان سازمان ملل، یک سوم افغان‌های پناهجو را کسانی تشکیل می‌دهند که سال‌ها مقیم ایران بوده‌اند یا حتی در آنجا زاده شده‌اند.
ظاهرا همین مسئله کشورهای عضو اتحادیه اروپا را نسبت به وضعیت افغان‌های مقیم ایران حساس کرده و وزیران خارجه این کشورها بخشی از رایزنی‌های هفته‌های گذشته برای حل بحران پناهجویان را به همین موضوع اختصاص داده‌اند.
بیشتر بخوانید: نگرانی اروپا از افزایش شمار پناهجویان افغان مقیم ایران
شهروندان درجه دو در ایران
یک دیپلمات اتحادیه اروپا هفته گذشته به خبرگزاری فرانسه گفته بود که حرکت گسترده افغان‌های مقیم ایران به سوی اروپا به دلیل فقدان چشم‌اندازهای اقتصادی و کاری در این کشور است.
سیوانکا داناپالا ضمن تائید این معضل، می‌افزاید مهاجران افغان گرچه در ایران از "حقوق قابل توجهی" برخوردارند، احساس می‌کنند در این کشور همواره شهروند درجه دوم خواهند بود.
او تصریح کرد که "موقعیت غیرقابل پیش‌بینی" افغان‌ها در ایران مهم‌ترین انگیزه آنها برای مهاجرت به کشورهای اروپایی است.
به گفته‌ی داناپالا، به رغم این که حکومت جمهوری اسلامی تا حدی زیادی حضور مهاجران افغان در ایران را تحمل می‌کند اما امکان بازداشت و بازگرداندن آنها همیشه وجود دارد.
این مقام ارشد سازمان ملل در تهران معتقد است که تفاهم‌های میان اتحادیه اروپا و ترکیه در مورد کمک مالی در ازای اسکان پناهجویان و جلوگیری از سفر آنها به یونان، انتظارات زیادی میان ایرانیان به وجود آورده است.
بیشتر بخوانید: تلاش آلمان برای ترغیب افغان‌ها به بازگشت
توافق‌های تهران و کابل
داناپالا به روزنامه "فرانکفورتر آلگمینه" گفت که دولت‌های افغانستان و جمهوری اسلامی به تازگی به توافق رسیده‌اند که حتی به مهاجران غیرقانونی افغان در ایران اجازه اقامت داده شود.
او افزود این توافق در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای نیافت زیر این نگرانی وجود دارد که چنین خبری افغان‌های بیشتری را ترغیب به مهاجرت به ایران کند.
جمهوری اسلامی برای اقامت، کار و تحصیل افغان‌ها در ایران محدودیت‌های زیادی اعمال کرده که یکی از آنها بازگرداندن کسانی است که تحصیلاتشان به پایان می‌رسد. به همین علت بسیاری از مهاجران انگیزه‌ای برای تحصیل در ایران ندارند.
نماینده کمیساریای عالی پناهندگان در تهران می‌گوید تهران پس از مذاکره با کابل اعلام آمادگی کرده که از این پس این گونه مهاجران را مانند سابق مجبور به بازگشت به افغانستان نکند.
به باور داناپالا اگر این خبر دهن به دهن پخش شود می‌تواند در کاهش انگیزه مهاجران افغان برای خروج از ایران موثر باشد.
برخی ناظران معتقدند، قابل تصور است که جمهوری اسلامی، به ویژه پس از توافق ترکیه و اتحادیه اروپا، بهبود وضعیت مهاجران افغان و کاستن از انگیزه‌های آنها برای سفر به اروپا را به دریافت کمک‌های مالی وابسته کند.