1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۶ اوت ۱۹۶۹: ساده‌گوی سخت‌نويس

اسکندر آبادی۱۳۹۵ مرداد ۱۶, شنبه

۴۷ سال پيش در چنين روزی تئودور آدورنو فيلسوف، جامعه‌شناس و موسيقيدان در شهر ويسپ درگذشت. ۲۸ ساله بود كه به درجه فوق دكتری نائل شد و تدريس در دانشگاه فرانكفورت را آغاز كرد.

https://p.dw.com/p/1JaOO
عکس: picture-alliance / IMAGNO/Franz

پدر تئودور آدورنو Theodor Adorno در شهر فرانكفورت تجارت عمده شراب می‌كرد و مادرش كه نام خانوادگی و آشناييش با موسيقی را از او گرفت، خواننده اپرا بود. در مدرسه شاگرد ممتاز بود و از ۱۷ سالگی به دانشگاه رفت.

سه سال بعد در رشته فلسفه دكترا گرفت و چندی پس از آن به برلين رفت تا بيش از پيش به موسيقی و نقد آن بپردازد.

آشنايی و دوستی او با گئورگ لوكاچ و والتر بنيامين در موضوع‌های فلسفی و آرنولد شونبرگ و آلبان برگ نوآوران موسيقی "۱۲ تونيک" نقطه‌های عطفی در زندگی و طرز فكر آدورنو به شمار می‌روند.

۲۸ ساله بود كه به درجه فوق دكتری نائل شد و تدريس در دانشگاه فرانكفورت را آغاز كرد اما با روی كار آمدن نازی‌ها به عنوان "نيم يهودی‌" از كار بركنار شد.

۳۵ ساله بود كه همكاری با "موسسه پژوهش‌های اجتماعی‌" كه هوركهايمر بنا كرده بود را در آمريكا آغاز كرد و به عنوان يكی از نظرپردازان اصلی اين موسسه به شمار آمد و پس از بازگشت از تبعيد از ۵۰ سالگی رياست آن را به عهده گرفت.

آثار او را می‌توان توصيف نقد شرايط اجتماعی بر پايه ديدگاه‌های هگل و ماركس از يك سو و فرويد از سوی ديگر دانست.

"ديالكتيک روشنگری" و "جامعه‌شناسی موسيقی" از آثار او هستند كه تاكنون ذره‌ای از تازگی و ماندگاری خود را از دست نداده‌اند. او بر اين باور بود كه فلسفه بايد از اين تصور كه می‌تواند به همه پرسش‌ها پاسخ دهد و اين پندار كه به پرسش‌های اصلی نمی‌شود پاسخ داد دست بردارد، و به جای آن به تجزيه و تحليل موضوع‌ها و شرايط مشخص بپردازد.

تئودور آدورنو در ۶۶ سالگی در سويس درگذشت.