گزارش سالانه گزارشگران بدون مرز دربارهی وضعیت آزادی مطبوعات در جهان
۱۳۸۶ بهمن ۲۴, چهارشنبه"گزارشگران بدون مرز" در گزارش خود گفته شده است در سال گذشته - سال ۲۰۰۷ - دستکم ۸۶ روزنامهنگار در ۲۱ کشور جهان به هنگام کار و یا بهخاطر کارشان بهعنوان روزنامهنگار جان خود را از دست دادهاند. در همینسال، ۶۷ روزنامهنگار در ۱۵ کشور ربوده شده و بیش از ۸۸۷ نفر نیز بازداشت شدهاند که جرمشان تنها فعالیت روزنامهنگاری بوده است.
"گزارشگران بدون مرز" نوشته است: سال ٢٠٠٧، سالی پرخشونت در همهی زمینهها بود. اول بهخاطر شمار بالای روزنامهنگاران جانباخته و دوم، بهدلیل تصمیمهای سختگیرانه برخی دولتها در قبال آزادی بیان.
اما از نظر گزارشگران بدون مرز، دشمنان آزادی مطبوعات تنها دولتهای سرکوبگر نبودند. گروههای مذهبی و افراطی، قاچاقچیان مواد مخدر، مافیا، سرویسهای اطلاعاتی خودسر، سازمانهای تبهکاری، جنبشهای استقلالطلب، گروههای شورشی مسلح، سیاستمداران فاسد را نیز باید به این دسته اضافه کرد که هرگاه روزنامهنگاران از نزدیک به فعالیت آنها توجه میکردند، از خشونت آنها در امان نبودند.
سال پیشرو، سالی سختتر خواهد بود
گزارشگران بدون مرز در گزارش خود میگوید، سال گذشته سالی دشوار برای روزنامهنگاران بود، لیکن سال ٢٠٠٨، متاسفانه سالی سختتر خواهد بود. این سازمان پیشبینی کرده که در ماههای آینده امکان بهبود شرایط روزنامهنگاری به شدت نامحتمل است.
نخستین نگرانی گزارشگران بدون مرز "تقویم انتخاباتی" است. در ٢٠٠٨ چندین انتخابات مهم در کشورهایی برگزار میشود که رهبران آنها روزنامهنگاران مستقل را سرکوب می کنند. پاکستان، روسیه و ایران از این دسته کشورها هستند.
گزارشگران بدون مرز در گزارش خود مینویسد: امروز کمتر کشوری در جهان وجود دارد که جرات کند ناشیانه در جریان رایگیری دستکاری کند. تقلبهای انتخاباتی از پیش طرحریزی میشوند و کمتر به چشم میآیند. در این طرحریزیها، مهار رسانهها یکی از مهمترین اقدامهایی است که مورد توجه قرار میگیرد.
اولین انتخابات حساس سال جاری، ١٨ فوریه در پاکستان است و احتمالا با خیل تهاجم و دستگیری روزنامهنگاران همراه خواهد شد. روسها در آغاز ماه مارس رییس جمهور خود را برمیگزیند. به اعتقاد گزارشگران بدون مرز، ولادیمیر پوتین احساس میکند بال در آورده است و میداند دستش برای دراختیار گرفتن کشور بدون حساب پس دادن به کسی، آزاد است. مخالفاناش فقط باید خفه شوند. هر سال روزنامهنگاران روس به قتل میرسند و تهاجم به آنها افزایش یافته است.
در ایران به گفتهی گزارشگران بدون مرز، سرکوب از پیش آغاز شده است. «رییس جمهور احمدینژاد که حتا از سوی محافظهکاران هم مورد انتقاد قرار گرفته است، پیش از انتخابات نیمه مارس به تعدیل قدرت رسانهها اقدام کرده است. روزنامهنگارانی که در زندان نیستند به دادگاهها فراخوانده شدند تا به آنها یادآوری شود، که در آزادی تعلیقی و با سپردن وثیقه بسر میبرند. پیش از این سایتهای اطلاعرسانی آزاد و منتقد یکی بعد از دیگری مسدود شدند.»
افزایش شمار کشورهای خطرناک
سازمان گزارشگران بدون مرز میگوید، شمار کشورهای خطرناک برای کارکنان رسانهها در جهان بیشتر شدهاند. پنج سال پس از حمله آمریکا، عراق همچنان کشور خطرناک برای روزنامهگاران است. تقریبا هر هفته یک گزارشگر عراقی عامدانه به قتل رسیده و یا قربانی حملهای انتحاری شده است.
در تنشهای داخلی در سومالی و مناطق فلسطینی، خبرنگاران داخلی و خارجی از هر طرف متهم به "جاسوسی" برای رقیب میشوند. در سریلانکا روزنامهنگاران در معرض ضربات از سوی ببرهای تامیل، ارتش سریلانکا و شبه نظامیان تحت کنترل آن هستند. در افغانستان کشتی روزنامهنگاران به گل نشسته است و کسانی که در منطقه قبایلی این کشو فعالاند در ناامنی دائم بسر میبرند.
در ناآرامیهای چاد و نیجر، گزارشگرانی که قصدشان نشان دادن واقعیات اسفبار این مناطق است در معرض انتقامگیری قرار دارند.
در ایران سرکوب همچنان ادامه دارد
گزارش سالانهی گزارشگران بدون مرز، یک بخش تفصیلی نیز راجع به وضعیت رسانهها و فعالیت روزنامهنگاران در ایران دارد.
گزارشگران بدون مرز مینویسد: «رهبران ایران در سال گذشته نیز متهم کردن مطبوعات مستقل وغیر وابسته به نظام را به "وابستگی" به امریکا و یا اروپا متوقف نکردند. این پروندهسازی که امری منحصر به روزنامهنگاران هم نیست، در خدمت محکوم کردن روزنامهنگاران به زندان در دادگاههای ناعادلانه و فرمایشیست.»
در گزارش سالانه گزارشگران بدون مرز آمده است: «در سال ٢٠٠٧ رئیس جمهوری اسلامی ایران محمود احمدینژاد، با حملات اتهامگونه علیه کشورهای غربی، فضای رسانهای جهان را اشغال و "مسئله اتمی" را به عرصه اصلی تاخت و تاز خود بدل کرد. این امر به رئیس دولت اجازه داد تا مهمترین تنشهای بر آمده از معضلات اقتصادی و اجتماعی جامعه ایران را دور زند. روزنامهنگاران مستقل که به ابرازنظر پرداختند به پرداخت هزینهای سنگین برای صراحت بیان خود مجبور شدند. در سال ٢٠٠٧ جمهوری اسلامی ایران هم چنان بزرگترین زندان روزنامهنگاران در خاورمیانه بود. در اول ژانویه ٢٠٠٨، ده روزنامهنگار در این کشور در زندان بسر میبردند.»