گزارشگران بدون مرز، ۲۵ سال تلاش بی‌وقفه

فعالیت «گزارشگران بدون مرز» سال ۱۹۸۵ از شهر مونپلیه در جنوب فرانسه شروع شد. گروهی خبرنگار که عده‌شان از انگشتان دست تجاوز نمی‌کرد، تصمیم به ایجاد سازمانی گرفتند که حالا بیش از ۱۴۰ گزارشگر در نقاط مختلف دنیا دارد. گزارشگرانی که تلاش می‌کنند نگذارند مرزهای جغرافیایی، ملی و فرهنگی مانع فعالیت‌شان شود.
تلاش اعضای این سازمان پژوهش برای یافتن حقایق و علنی کردن موارد نقض حقوق بشر، نقض آزادی رسانه‌ها و فعالیت خبرنگاران در سطح بین‌المللی است. یکی از ویژگی‌های فعالیت اعضای این سازمان گزارشگری بی‌وقفه از این موارد و پیگیری آن‌هاست.
این سازمان علاوه بر فعالیت با نهادهای مدافع حقوق بشر و آزادی بیان و مطبوعات، با انجمن های وکلا همکاری نیز می کند که عامل مهمی برای حمایت از روزنامه‌نگاران در بند است. شبکه سازمان های همراه گزارشگران بدون مرز در کشورهایی چون ایران، افغانستان،کوبا، اریتره، پرو، برمه ، روسیه، تونس و بسیاری نقاط دیگر جهان فعال است.

گزارشگران بدون مرز در کميسيون حقوق بشر سازمان ملل متحد، يونسکو به عنوان ناظر، در کمِيسيون آفريقاُيی حقوق بشر حضور و با سازمان کشورهای امريکایی همکاری نزديک دارد.

گزارشگران بدون مرز به شش زبان

سایت گزارشگران بدون مرز به فرانسه، انگلیسی، اسپانیایی، عربی، فارسی و چینی است. این سایت خود را «یکی از اصلی ترین منابع خبری تحقیقی در باره در باره وضعیت آزادی مطبوعات در جهان است که با گزارشدهی منظم شهروندان تشویق به دفاع از آزادی مطبوعات» می‌داند. بنا بر گزارش این سازمان «بیش از ۳۵هزار نفر بازدید کننده می توانند بر روی این سایت اطلاعات به روز شده و جامعی از وضعیت آزادی مطبوعات در باره هر کشور و نمودار تعداد روزنامه نگاران و وب نگاران دستگیر شده و یا کشته شده به هنگام انجام وظیفه خود، را ببینند.»
رده بندی آزادی مطبوعات جهان که هر ساله از سوی گزارشگران بدون مرز منتشر می شود، امروز یکی ازشاخص‌های به رسمیت شناخته شده از سوی نهادهای بین‌المللی است برای ارزیابی چگونگی توسعه در کشورها جهان است.

منبع درآمد

«گزارشگران بدون مرز» با فروش آلبوم‌های عکس، حق عضویت اعضا، کمک‌سازمان‌ها وبنیادهای خیریه نیازهای مالی خود را برطرف می‌کند. این سازمان دارای نه بخش و دو دفتر است و دفتر مرکزی آن در پاریس است. از سال ۱۹۹۴ یک دفتر نیز در برلین فعالیت خود را شروع کرده است. «در فرانسه، گزارشگران بدون مرز به عنوان انجمنی عام المنفع و مردمی شناخته شده است و هر ساله حساب های بانکی آن توسط حساب‌رسی مستقل انجمن ها مورد بررسی قرار می گيرد و کمک دهندگان می توانند از معافيت‌های مالياتی بهره‌مند شوند.»

تقسیم‌بندی جغرافیایی

این سازمان با تقسيم‌بندی جغرافيايی در افريقا، امريکا، آسيای، اروپا و مغرب و خاورميانه که به طور روزمره، دست به پژوهش و جمع آوری اخبار مربوط به تعرضات به آزادی مطبوعات می‌زند.
یکی از مهتمرین معیارهایی که این سازمان بر آن تاکید دارد، اطمينان از صحت اطلاعات از سوی نمايندگان محلی و يا سازمان های مدافع حقوق بشر و آزادی مطبوعات در محل است.
«گزارشگران بدون مرز» در سایت خود درباره فعالیت‌اش نوشته است:
«هر سال گزارشگران بدون مرز، صدها مورد نقض آزادی مطبوعات و بيان، اطلاعيه ها و نامه های اعتراضی را برای مقامات کشورهای و سازمان های جهانی مدافع حقوق بشر (چون گزارشگران ويژه سازمان ملل در امور حقوق بشر و آزادی مطبوعات، پارلمان اروپا، يونسکو، کميسيون حقوق بشر و...) ارسال مي کند. اين نامه ها می‌توانند يک تقاضای ساده‌ی درخواست اطلاعات، و ارائه‌ی پيشنهاداتی برای بهبود وضعيت آزادی مطبوعات و يا درخواست رسمی از مقامات برای آزادی روزنامه نگار زندانی و يا مجوز انتشار مجدد به روزنامه ای سانسور يا توقيف شده باشند.»
گزارشگران بدون مرز با اعزام هيئت های نمايندگی به نقاط مختلف و دیدار با مقامات دولتی و کشوری، ديپلمات های خارجی در محل، مطبوعات خصوصی و دولتی و انجمن های روزنامه نگاران يا مدافع حقوق بشر گفتگو می‌کند و از نزدیک جویای حال قربانيان می‌شود.
سرویسی نیز به نام " روزنامه نگاران در خطر " از سوی این سازمان ایجاد شده است که شبکه‌ی گسترده‌ای در اختیار روزنامه‌نگاران قرار می‌دهد. «هر گاه روزنامه يا روزنامه نگاری در هر کجای جهان، مورد تهديد قرار گيرد، در کمترین زمان ممکن سازمان دخالت نموده و سعی می کند به یاری قربانیان بشتابد.»

فعالیت‌ها و جوایز

گزارشگران بدون مرز تنها نسبت به وضعیت آزادی بیان و مطبوعات در جهان حساس نیستند. یکی از فعالیت‌های مهم آن‌ها تلاش برای تغییر قوانین آزادی ستیز در کشورهای مختلف است. یکی دیگر از مسایل مورد توجه این سازمان «نظارت بر نقش رسانه در انتخابات است. به همین منظور در بسیاری از کشورهای جهان این نظارت از آغاز کمپین انتخاباتی تا اعلام نتایج انجام و نتایج آن به نهادهای بین المللی اعلام و برای همگان منتشر می شود.»
در سال ۱٩٩٢ جايزه "لورنزو ناتالی" را از سوی کميسيون اروپا برای تلاش در دفاع از حقوق بشر و دمکراسی در کشورهای در حال رشد و در ۱٩٩٧ جايزه روزنامه نگاری و دمکراسی از سوی سازمان امنيت و همکاری اروپا به «گزارشگران بدون مرز» اهدا شد. در سال ٢٠٠٥ پارلمان اروپا جايزه ساخاروف را برای "تلاش در روشنگری و در دفاع از آزادی بيان و عقيده به این سازمان داد.
جایزه رولان برگر برای کرامت انسانی در سال ٢٠٠٩ به گزارشگران بدون مرز و شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل شیرین عبادی اهدا شد.
سال گذشته نیز جایزه «رولاند برگر» بخاطر کوشش‌های بی‌دریغ این سازمان برای حمایت از روزنامه‌نگاران تحت تعقیب و آزادی مطبوعات مجددا به آن داده شد.

یکی از نقاط تمرکز اصلی جهان که «گزارشگران بدون مرز» حوادث آن را با دقت زیر نظر دارند، ایران است. کشوری که به زندان خبرنگاران در جهان معروف شده است.

NK/FW