کشورهای عربی به دنبال انرژی اتمی، بی‌توجه به پیامدها

تنها آلمان نیست که بار دیگر به فکر استفاده از انرژی اتمی افتاده است. مصر، امارات متحده‌عربی، اردن و عربستان سعودی نیز تلاش دارند تا از این قافله عقب نیافتند. لیبی و مراکش هم در این راه از خود تمایل نشان داده‌اند.

اگر طرح‌های اتمی این کشورها اجرایی شود شاهد ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای متعددی در منطقه خواهیم بود.

بیشترین تلاش را در این زمینه امارات متحده عربی از خود نشان داده است. این کشور به کنسرسیومی از کره جنوبی اختیاراتی اعطا کرده تا ۴ نیروگاه هسته‌ای را راه‌اندازی و اداره کند. این نیروگاه‌ها باید در فاصله‌ی ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ راه‌اندازی شوند. پس از آن نیروگاه‌‌های دیگر به راه خواهند افتاد.

دولت امارات متحد عربی می‌گوید، تا سال ۲۰۲۰ نیاز این کشور به برق به بیش از ۱۵۰ درصد نیاز پیشین خواهد رسید. امارات متحد عربی برای کاهش نگرانی‌های بین‌المللی نسبت به استفاده‌ی نظامی از نیروگاه‌های اتمی متعهد شده است که از غنی‌سازی اورانیوم چشم‌پوشی کند. جامعه‌ی بین‌المللی این تصمیم را ستوده است.

خطرات نادیده گرفته می‌‌شوند

همزمان با افزایش تلاش کشورهای عربی برای دست‌یابی به انرژی هسته‌ای هشدارهای طرفدران حفظ محیط زیست و کارشناسان انرژی نیز رساتر شده است. آنها نگران مسایلی همچون دفن زباله‌های اتمی هستند که یکی از مشکل‌سازترین مسایل مربوط به این نوع از انرژی است. آنها معتقدند که در کشورهای عربی فرهنگ رعایت مسایل ایمنی وجود ندارد و قبول اینکه کشوری مانند مصر می‌تواند از یک نیروگاه اتمی به گونه‌ای حفاظت کند که مسایل ایمنی رعایت شود با همه‌ی تجارب موجود در تضاد است.

بخصوص در مورد مصر و اردن مسئله‌ای مانند وقوع زلزله بر نگرانی‌های موجود برخورداری از انرژی هسته‌ای افزوده است.

مدافعان محیط زیست در منطقه با توجه به اهمیت سیاسی برخورداری از انرژی هسته‌ای انتقادهای خود را با احتیاط بیان می‌کنند. برای مثال در روزنامه‌ی "الحیات" تفسیری در این زمینه نوشته شده است که با این جمله پایان می‌یابد‌: «آیا بهتر نیست که تمامی سرمایه‌های مربوط به این پروژه‌ها صرف انرژی‌های تجدیدپذیر شود، بخصوص انرژی خورشیدی و بادی که تمیز و سالمند»؟

انتقادهایی که در خارج از این کشورها مطرح می‌‌شود صریح‌تر است. سازمان زیست‌محیطی "گرین پیس" این موضوع که سود حاصل از انرژی هسته‌ای بیشتر از منفعتی است که از انرژی‌های تجدیدپذیر عاید می‌شود را به زیر سئوال برده است.

امارت متحد‌ه عربی در توجیه افزایش تمایل خود به انرژی اتمی می‌گوید، انرژ‌‌ی‌های تجدیدپذیر برای تولید برق چندان قابل اعتماد نیستند. اما کارشناسان آلمانی معتقدند که آینده متعلق به انرژی‌های تجدیدپذیر است. آنها معتقدند، به دلیل گستردگی فزایند‌ه‌ی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در آینده، بخصوص انرژی خورشیدی و بادی، رقابت در این عرصه بیشتر خواهد شد و این رقابت نه تنها بر قیمت برق حاصل از انرژی‌های تجدیدپذیر بلکه بر کارآیی آنها نیز تأثیر خواهد گذاشت.

رویکرد غیر ریشه‌ای کشورهای عربی به مشکلات عرصه‌ انرژی

با این حال کشورهای عربی کوشش دارند در دست‌یابی به انرژی هسته‌ای از یکدیگر پیشی گیرند. علت اصلی این نیست که دست‌یابی به انرژی مسئله‌سازی مانند انرژی هسته‌ای می‌تواند در درازمدت مشکلات این کشورها در عرصه‌ی برق و اقتصاد را حل کند. بلکه علت اصلی این است که این کشورها تلاش می‌کنند به جای رویکردی ریشه‌ای به چاره‌های موقت روی آورند.

برای مثال امارات متحد عربی با وجود اینکه در یکی از کم‌آب‌ترین مناطق جهان واقع شده است یکی از کشورهایی است که در سطح جهان بیشترین مصرف سرانه‌ی آب، ۵۵۰ لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز، را دارد.

عربستان سعودی به واسطه‌ی بهای ارزان نفت، گاز و تولیدات نفتی خود به صنایعی با مصرف زیاد انرژی مانند فولاد، سیمان و آلومینیم بسیار کمک می‌کند. در حالی که نتیجه‌ی چنین سیاستی افزایش نیاز به انرژی است.

اردن می‌تواند با تغییر فرهنگ استفاده از منابع آبی بر مشکل حاد کم‌آبی خود غلبه کند و دریای مرده (بحرالمیت) را نیز از خشک شدن تدریجی نجات دهد.

به جای همه‌ی اینها این کشورها به انرژی هسته‌ای روی می‌آورند. در حالی که این رویکرد با ادعای آنها در تلاش برای درخشیدن در عرصه‌ی انرژ‌ی‌های تجدیدپذیر مغایرت دارد.

عربستان سعودی می‌گوید، قصد دارد در آینده به اندازه‌‌ای که اکنون نفت صادر می‌کند انرژی خورشیدی صادر کند.

مصر و اردن در پروژه‌ی دیزرتک که قرار است انرژی خورشیدی خاور میانه و صحرای شمال آفریقا را به اروپا منتقل سازد سهیم شده‌اند. و امارات متحده‌‌عربی اعلام کرده است، در نظر دارد نخستین شهر عاری از گاز دی اکسیدکربن را در جهان بنا سازد.

کشورهای عربی می‌توانند سرمایه‌های خود را در توسعه‌ی زیرساخت‌های نیروی برق به کار گیرند. در عوض آنها تصمیم گرفته‌اند، سرمایه‌های میلیاردی خود را در انرژی اتمی به کار اندازند تا برای‌ده‌ها سال دیگر نه تنها به یک انرژی فناپذیر تکیه کنند بلکه وابستگی‌های خود را نیز دوچندان سازند.

FV/FW