کارمندان محلی در افغانستان؛ اضطراب ماندن و امید رفتن
۱۴۰۰ شهریور ۲, سه‌شنبه
کارمندان دولت پیشین افغانستان، کارمندان نهادهای غیردولتی و بین المللی، فعالان اجتماعی، خبرنگارها و مدافعان حقوق زنان، همه تلاش می‌کنند تا خود را در گوشه‌های خانه‌هایشان مخفی کنند. هرچند طالبان یک روز بعد از تصرف کابل، عفو عمومی اعلام کرد اما مردمی که خشونت این گروه افراطی را در دهه ۱۹۹۰ تجربه کردند، به سختی می‌توانند به این "عفو" اعتماد کنند.
گروه طالبان در نیمه دوم دهه ۱۹۹۰ با سیاست و عملکرد خود شهرها و مناطق تحت تصرفشان را به ویرانه تبدیل می‌کردند و دست کشتار می‌زدند.
مبینه، ۳۹ ساله یک خبرنگار زن در شهر مزار شریف بود. پس از آن که طالبان این شهر را تسخیر کردند، او با دو فرزندش به کابل فرار کرد. مبینه می‌گوید: «از خود می‌پرسیم که چه اتفاقی می‌افتد. ما گریان هستیم چون دیگر هیچ چیز درست نمی‌شود.»
در نقطه دیگری از کابل، ممتاز هم خود و اعضای خانواده‌اش را در یک آپارتمان حبس کرده است. پدر او با دولت افغانستان کار می‌کرد و برادرش ۱۰ سال پیش در انفجار نارنجک در ولایت لغمان کشته شد؛ منطقه‌ای که شدیدا تحت کنترل طالبان بود.
ممتاز و خانواده‌اش روز ۱۵ اوت، وقتی کابل به دست طالبان تسخیر شد، به فرودگاه کابل رفتند اما با هرج و مرج و تیراندازی روبرو شدند و به خانه برگشتند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
از آن روز تاکنون آنها خانه را ترک نکرده‌اند. اضطراب و ترس آنها حتا بیشتر شده زیرا یکی از همسایه‌ها گفته است که گروهی از مردان مسلح در پی آنها بوده‌اند. هنوز مشخص نیست کسانی که به درب خانه ممتاز می‌کوبند، آیا مردان طالبان هستند یا باندهای جنایتکاری که از زندان رها شدهاند.
طالبان پس از تصرف شهرها، درهای زندان‌ها را باز کردند و به این ترتیب شمار زیادی از بزهکاران و جنایتکاران فرصت رهایی پیدا کردند.
ممتاز، ۲۶ ساله که فارغ التحصیل حقوق است، می‌گوید: «ما نمی‌توانیم بیرون برویم. ما از همسایه‌هایمان می‌خواهیم برایمان غذا بیاورند. ما واقعا در ترس و حشت به سر می‌بریم.»
مبینه هم با ۲۵ نفر دیگر که غالبا فعالان حقوق زنان و جامعه هستند، باهم پنهان شدهاند. مبینه می‌گوید: «دوستان‌مان به ما پول می‌دهند تا بتوانیم غذا بخریم.»
ماندن یا رفتن؟
اگر چه طالبان از کارمندان دولت سابق خواسته‌اند تا به کار و ادارات برگردند، مردم هنوز در ترس و بی اعتمادی شدیدی به سر می‌برند. گفته می‌شود اگرچه طالبان سعی می‌کند تا چهره متفاوتی از خود نشان دهد و حداقل در کابل رفتار خشونت‌آمیزی نداشته باشد،اما وضعیت در ولایت‌های دیگر و نقاط دوردست طور دیگری است.
طالبان در ولایت سرپل دستورالعملی را منتشر کرده‌اند. در این دستورالعمل، موسیقی و پوشش غربی ممنوع شده است. کسانی که از این مقررات سر باز بزنند، تنبیه می‌شوند. در شهر هرات دخترها اجازه یافته‌اند تا دوباره به مدرسه بروند مشروط به این که معلم‌ها زن یا مردهای سالخورده باشند.
طالبان حتی در صورت تشکیل حکومت به لحاظ اقتصادی به کمک‌های بین‌المللی وابسته خواهد بود. بنابراین این گروه سعی می‌کند تا جامعه بین‌الملل را از خود دور نکند.
ماموریت خروج
فعالان مدنی و کارمندان دولت مانند مبینه و ممتاز تلاش می‌کنند تا به کمک نیروهای خارجی از افغانستان خارج شوند؛ اما هرج و مرج و آشفتگی در فرودگاه کابل کار را دشوار کرده است. شماری در ازدحام جمعیت و یا تیراندازی کشته شدهاند.
کنترل محوطه بیرون فرودگاه کابل در دست طالبان و کنترل بخش نظامی داخل فرودگاه در دست نیروهای آمریکایی و بریتانیایی است.
اگر چه خروج شهروندان خارجی و همکاران محلی آنها در ماه‌های گذشته شروع شده بود، تسخیر سریع و دور از انتظار کابل در پی فرار اشرف غنی، باعث شد تا آمریکا و متحدانش عملیات خروج را تسریع کنند.
بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا گفته است که طی ۲۴ ساعت گذشته، این کشور ۲ هزار نفر را از افغانستان خارج کرده است. گفته می‌شود ظرف ۱۰ روز گذشته حدود ۵۰ هزار نفر موفق شدهاند، افغانستان را ترک کنند.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا روز یکشنبه گفت که نمی‌خواهد مهلت تعیین‌شده تمدید گردد، اما گفت‌وگوها در این باره ادامه دارد. در همین حال والاس نیز گفته است که کشورهای غربی ممکن است، ماموریت خارج کردن شهروندان و همکاران محلی را تمدید کنند.
این در حالی است که گروه طالبان گفته است که تاریخ ۳۱ اوت، "خط قرمز" این گروه است. والاس در مصاحبه با "اسکای نیوز" گفت، تردید دارد که ماموریت تمدید شود، البته "نه الزاما به خاطر آنچه طالبان گفته است".
یک مقام ارشد وزارت خارجه فرانسه امروز سه شنبه ۲ شهریور (۲۴ اوت) گفت، این کشور ماموریت خارج کردن افراد را اواخر این هفته به پایان می‌رساند، در صورتی که ایالات متحده بخواهد ماموریتش را پیش از ۳۱ اوت اتمام دهد.
نیکولا روشه، دستیار وزیر خارجه فرانسه گفته است اگر ایالات متحده عملیات را به ۳۱ اوت محدود کند، طوری که برنامه‌ریزی شده، بنابراین «برای ما به این معنا است که عملیات ما پنجشنبه شب به پایان می‌رسد. از این رو ما فقط سه روز وقت داریم».
با این حال، اسپانیا امروز گفت که این کشور نمی‌توانند همه همکاران محلی نیروهای اسپانیایی را از افغانستان خارج کند. مارگاریتا روبلز، وزیر دفاع اسپانیا گفت که شرایط موجود در افغانستان "پیچیده و دشوار" است.
سرنوشت نامعلوم
روزانه هزاران شهروند افغانستان که با نیروهای خارجی کار کرده‌اند و فعالان مدنی افغان با هواپیماهای نظامی از افغانستان بیرون برده می‌شوند. این افراد غالبا نمی‌دانند که مقصد موقت و نهایی آنها کجاست.
پناهجویان افغانستان غالبا در پایگاه هوایی آمریکایی در قطر، کویت، اوگاندا، ازبکستان و آلبانی اسکان داده می‌شوند. گفته شده است که این کشورها به خواست آمریکا برای اسکان موقت در نظر گرفته شدهاند اما هنوز مشخص نیست که پناهجویان چه مدت باید در این کشورها بمانند پیش از آن که به آمریکا و دیگر کشورهای مقصد انتقال یابند.
از سوی دیگر، همه کارمندان سابق و فعالان مدنی افغانستان قادر نخواهند بود کشور را ترک کنند و به جای امنی بروند. سرنوشت این افراد چه خواهد بود؟