چشم‌انداز تازه در مناسبات اتحادیه‌ی اروپا با کشورهای شرق قاره

توافقنامه‌ی همکاری تازه‌میان اتحادیه‌ی اروپا با جمهوری‌های پیشین اتحادشوروی، روز پنجشنبه (۱۷ اردیبهشت/۷ مه) در پراگ منعقد شد. البته هنوز اقدامات مشخص، جانشین سخنان خوش‌آهنگ نشده‌اند. با این همه، خوزه مانوئل باروسو، رییس کمیسیون اتحادیه‌ی اروپا، همه‌ی تلاش خود را کرده بود تا در نشست سران کشورها برای توافق بر سر این همکاری، خوشبینی حاکم باشد.

راهی طولانی در پیش است

باروسو توافقنامه با جمهوری‌های پیشین اتحادشوروی، یعنی گرجستان، روسیه‌ی سفید، مولداوی، آذربایجان، ارمنستان و اوکراین را گام مهمی در راستای ثبات بیشتر خواند. وی گفت: «مهم است روشن کنیم که موضوع در اینجا بر سر یک موضعگیری سیاسی نیست. ما به سمت تشکیل پروژه‌های مشخصی می‌رویم که خیال می‌کنیم در خدمت منافع این همکاری، اتحادیه‌ی اروپا و کل قاره‌ی اروپا است».

از این سخنان می‌توان دریافت که موضوع بر سر یک راه طولانی است و نه تصمیم‌های مشخص و سریع. روسیه که این پروژه را به دلیل بیم از دست دادن دامنه‌ی نفوذ خود در کشورهای شریک سابق با بدبینی زیرنظر دارد، باید متوجه‌ی این امر شده باشد. بسیاری از رهبران کشورهای اتحادیه‌ی اروپا در نشست پراگ غایب بودند. برای شرکای تازه‌ی اتحادیه‌ی اروپا یاس‌آور بود که آنان حتا در کنفرانس پایانی نیز شرکت نکردند.

آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، در حاشیه‌ی نشست سران در پراگ گفت که در این گردهمایی تنها درباره‌ی دورنماها و شانس‌ها صحبت نشده، بلکه موضوعاتی چون دمکراسی و حقوق بشر نیز به میان آمده است. به گفته‌ی مرکل، همکاری‌های تازه این امکان را فراهم می‌کند که درباره‌ی کاستی‌ها نیز گفت‌وگو شود.

موضوعات کانونی نشست‌آینده

در نشست بعدی، موضوعات مهمی برای گفت‌وگو وجود خواهد داشت. یکی از این موضوعات، درگیری خونین در گرجستان میان نیروهای دولت و اپوزیسیون است که خواهان برکناری ساکاشویلی، رییس‌جمهوری این کشور است. زیرا وی به جای یک سیستم دمکراتیک، نظامی اقتدارگرا برقرار کرده است.

اپوزیسیون روسیه‌ی سفید، مستقیما در پراگ تظاهرات برپا کرد. ده‌ها نفر در برابر محل برگزاری نشست سران در پراگ، خواهان آزادی زندانیان سیاسی و پایان دیکتاتوری در روسیه‌ی سفید شدند. در مولداوی نیز درگیری‌ها به موضوعی روزمره تبدیل شده است.

با این همه، در پایان، خاویر سولانا، مسئول روابط خارجی اتحادیه‌ی اروپا، توانست به دستاوردهای مثبت نشست پراگ نیز اشاره کند. به گفته‌ی وی، این واقعیت که کشورهای همسایه آذربایجان و ارمنستان، به‌رغم مناقشه برسر منطقه‌ی قره‌باغ توانستند در پراگ پشت یک میز بنشینند و تبادل‌نظر کنند، خود نشانه‌ی امیدبخشی است. سولانا ابراز امیدواری کرد که مناقشه میان این دو کشور بتواند در چارچوب این همکاری‌ها حل شود.

Christina Nagel/BM

FW