پیامدهای منع ورود مهاجران افغان به برخی از شهرهای ایران
۱۳۹۲ فروردین ۲۸, چهارشنبه
نی‌ریز از شهرهای استان فارس است و به دلیل برخورداری از معادن سنگ‌چینی و همچنین کارخانه‌های متعدد سنگ‌بری و چاقو‌سازی در سال‌های اخیر به یکی از مراکز اقامت مهاجران افغان تبدیل شده بود.
یک منبع محلی به دویچه وله گفت: «حدود یک سال پیش شورای تأمین شهرستان نی‌ریز درخواست ممنوعه شدن شهرستان نی‌ریز برای حضور اتباع بیگانه را به شورای تأمین استان و در ادامه‌ی آن شورای امنیت کشور داد و تأییدیۀ استانی و کشوری آن را هم گرفت.
نی‌ریز اکنون شهر ممنوعه برای مهاجران افغان اعلام شده و حضور فیزیکی آنها در این شهر ممنوع گشته است و به آنها فرصت داده‌اند تا خرداد امسال نی‌ریز را ترک کنند.»
این منبع محلی ادامه می‌دهد: «ممنوعیت فقط در نی‌ریز نیست، بلکه در برخی دیگر از شهرهای استان فارس هم سکونت مهاجران افغان ممنوع شده است. نی‌ریز با استان کرمان همجوار هست و ورودی اتباع افغان به حساب می‌آید.»
مشکل مهاجران افغانی حل نشده است
احمد سیدی، دیپلمات سابق که درباره‌ی وضعیت مهاجران افغان تحقیق می‌کند، می‌گوید: «ایران تحت تحریم غرب قرار گرفته و دچار مشکل شده است و به جای اینکه مشکلات شهروندان خود را حل کند، فکر می‌کنند افغان‌ها در بروز این مشکلات دخیل هستند. این کشور از همکاری افغانستان با آمریکا هم ناخشنود است. از سوی دیگرحکومت افغانستان هم برای دفاع و یا بازگشت مهاجران افغان به کشور اقدام اساسی نکرده و جامعه‌ی بین‌المللی هم برای بازگشت مهاجران افغانستان یک سیاست منطقی پیش نبرده‌است. مجموعه‌ی این عوامل باعث شده است که ایران با شهروندان ما تحقیرآمیز برخورد کند.»
این دیپلمات سابق افغانستان در ادامه خاطرنشان می‌کند که در افغانستان امنیت نیست و زمینه‌ی کار برای مهاجران هنوز فراهم نشده است، ارگان‌های دولتی فاسد و رشوه‌خوار هستند و به وضعیت مهاجران رسیدگی نمی‌کنند.
وی درباره‌ی ممنوعیت سکونت و تردد مهاجران افغان در ایران می‌گوید: «این حرکت ایران بر خلاف تمامی نرم‌های ملی، بین‌المللی، حقوقی، انسانی و اسلامی است. بی‌کفایتی حکومت ما در مدیریت کشور باعث شده است که به مهاجران افغان در ایران به دیده‌ی حقارت بنگرند و هیچ نهادی نیست که از حقوق آنها دفاع کند. مردم ما این عمل ایران را محکوم می‌کنند و آن را فراموش نخواهند کرد.»
"ورود اتباع افغانی به نی‌ریز ممنوع نیست!"
محمد حسین فاتحی، مدیر وبلاگ "آرمان نی‌ریز" می‌گوید که مصوبه‌ی ممنوعیت اتباع خارجی در نی‌ریز تا کنون اجرا نشده است و شهرندان افغانی هنوز هم در این شهر حضور پررنگی دارند.
وی به دویچه وله دراین‌باره چنین توضیح می‌دهد: «شورای تامین شهرستان تصویب کرد که اتباع افغانی از این شهرستان خارج شود. فرمانداری هم پشت این قضیه بود تا در هر حال مهاجران از نی‌ریز بیرون بروند و در شهر استهبان یا شهرهای همسایه ساکن شوند. این طرح تا کنون امضا نشده است. گرچه قرار بود این طرح کامل امضا شود، منتهی به لحاظ انسانی اجرا نکردند و حتی دانش‌آموزان افغان در مدارس نی‌ریز هستند و مردم با افغان‌ها محترمانه برخورد می‌کنند.»
مشکلات اقتصادی و اتباع خارجی
مدیر وبلاگ "آرمان نی‌ریز" ادامه می‌دهد: «سران و مسئولین شهر ما اکثرا غیربومی هستند و مدیریت در شهرستان ما بسیار ضعیف عمل می‌کند. مردم شهرما دچار مشکلات اقتصادی هستند. من کسی را می‌شناسم که با مدرک فوق‌لیسانس کارگر بستنی‌فروشی است. فشار بر جوانان زیاد شده و آنها مشکلات فقر و اعتیاد دارند. در شهر حدود ۲۲۰ کارخانه و واحد صنعتی سنگ‌بری هست که صدها کارگر افغانی در آن مشغول به کار هستند. بسیاری از شهروندان فکر می‌کنند که فرصت‌های شغلی را اول به اهالی اصلی نی‌ریز بدهند. نی‌ریز سرشار از منابع غنی است و به رغم داشتن معادن، سنگبریها و آجرپزی‌ها در جذب نیروی کار مشکلات بزرگی دارند.»
"میهمانان ناخوانده که فرصت‌های اقتصادی را سلب کردند"
از سویی در ماه‌های اخیر به ویژه پس از اجرای طرح ممنوعیت سکونت مهاجران افغان، تبلیغاتی با حمایت مقامات محلی شدت گرفت. در مطلب وبلاگ "گروه مشاوران جوان فرمانداری شهرستان نی‌ریز" تحت عنوان "میهمانان ناخوانده‌ای كه فرصت‌های اقتصادی را سلب کردند" چنین آمده است: «یادمان باشد كه مقام عظمای ولایت امسال را سال تولید ملی، حمایت از كار وسرمایه ایرانی نام نهادند. در بسیاری از معادن، سنگبریها، مرغداری‌ها، مزارع و باغات، پروژه‌های ساختمانی و حتی دربرخی پروژه‌های ملی از کارگران افغان استفاده می‌شود. به معضل فوق باید این مورد را افزود كه این افراد با ازدواج‌های غیرمجاز بخشی دیگر از معضلات اجتماعی را در شهرستان ایجاد کرده‌اند، همچنین مباحث امنیتی که این اتباع خارجی ایجاد می‌کنند هزینه‌های زیادی برای کشور دارد. یکی دیگر از معضلات این میهمان‌های ناخوانده دانش‌آموزان افغانی است كه از سرانه آموزشی دانش‌آموزان استفاده می‌کنند. بیماریهای واگیردار در این گروه از اتباع خارجی هزینه‌های زیادی به بخش سلامت استان تحمیل کرده‌است.»
گروه مشاوران جوان فرمانداری شهرستان نی‌ریز درخواست کرده است کار کارگران افغان به کارگران ایرانی واگذار شود.
در ماه‌های نخست پس از تصویب ممنوعیت شهرستان نی‌ریز برای حضور اتباع بیگانه بسیاری از خانواده‌های ساکن افغان در این شهرستان آوره شدند و بنا به نوشته‌ی رسانه‌های محلی ۴۰۰ خانوار مجبور شدند به شهرستان‌های ممسنی، کازرون، اقلید، سپیدان، بوانات، سروستان، جهرم، پاسارگاد و گراش بروند. گفته می‌شود که در این بین عده‌ی زیادی از دانش‌آموزان افغان به دلیل این جابجایی ترک تحصیل کردند.
تعطیلی کارخانه‌ها پس از اخراج کارگران افغان
اخراج کارگران افغان از کارخانه‌های سنگ‌بری نی‌ریز نارضایتی برخی از صاحبان صنعت مثل کوره‌داران و سنگ‌بری‌داران را برانگیخت. اتحادیه‌ی فجر سنگبریها در بخشی از نامه خود به اداره‌ی تعاون، کار و رفاه اجتماعی، خواستار تجدید نظر در اجرای تصمیم اخراج کارگران افغان شد.
این اتحادیه هشدار می‌دهد: «ادامه‌ی فعالیت این واحد‌ها بدون استفاده از اتباع خارجی تقریباً غیرممکن است و اخراج کارگران مذکور مستلزم فراهم نمودن زیرساخت‌های لازم می‌باشد.»
مقامات محلی قول دادند که جایگزینی برای نیروی کار مهاجران افغان پیدا کنند. اما گفته می‌شود که بخش اعظم نیروی بیکار، دارای تحصیلات فوق دیپلم و لیسانس هستند و حاضر به کار در فعالیت‌هایی مثل سنگ‌بری و کوره نیستند.
مقامات از "کارگریزی" افراد و "آموزش نیروی کار ایرانی" هم صحبت کردند.
جعفر امین‌پور، رئیس اتحادیه‌ی فجر سنگبریها، به رسانه‌های محلی گفته است: «بحث اصلی این است که ما نیروی کار نداریم. آنها که به دردخور بوده‌اند الآن سرِ کارهستند و آنها که بیکارند، اصلاً حاضر به کار نیستند و مسئولین باید برای این مسئله فکری کنند.»
هفته‌نامه‌ی محلی "عصر نی‌ریز" در رابطه با وضعیت پیش آمده پس از اخراج کارگران افغان می‌پرسد: «سؤالی که باقی می‌ماند این است که آیا کیش اتباع‌بیگانه، صنایع نی‌ریز را مات می‌کند؟!»