نگرانى كشورهاى حوزهى خليج فارس نسبت به يك ايران اتمى
۱۳۸۵ بهمن ۱۶, دوشنبه
هر كس در اين روزها با مردمان كشورهاى حوزهى خليج فارس وارد بحث سياسى شود، موضوع سريع به ايران و برنامهى اتمى آن كشور كشيده می‌شود. انور الغاغش، يك وزير امارات عربى در اين زمينه مى‌گويد:
”ما مناسبات گسترده‌اى با ايران داريم. منافع مشترك ما عرصه‌هاى گوناگونى را در بر مى‌گيرد و روابط ما مبتنى بر احترام متقابل است، ولى در عين حال اختلاف‌نظرهاى خودمان را هم داريم. ما نسبت به برنامهى اتمى ايران نگران هستيم، زيرا كه از نظر نظامى در درازمدت مى‌تواند به آنجا بيانجامد كه ديگر كشورها نيز فعاليت‌هايى نيز در اين جهت داشته باشند. از آن گذشته ما نگران اين هستيم كه ايران از توان هسته‌اى خود براى نفوذ سياسى استفاده كند.”
محمد المِسفر، استاد علوم سياسى در دانشگاه قطر بيانى واضح تر از وزير امارات دارد. او كه ستون نويس يك روزنامه نيز هست، با بيانى صريح كه براى يك عرب غيرعادى است، مى‌گويد:
”نمى‌توان گفت كه ايران دشمن ما و يا دشمن كشورهاى عربى در كل خود است، ولى ايران تهديدى است براى امنيت و ثبات ما و تمايل شديدى دارد از نظر سياسى، قومى و مذهبى بر منطقه‌ى ما چيره شود. ايران مايل است مهم‌ترين بازيگر در كل خاورميانه و بويژه در خليج [فارس] باشد. اينجا مسئله‌ى ناسيوناليسم فارس در برابر ناسيوناليسم عرب در ميان است كه از شكاف ميان شيعه و سنى نيز بهره مى‌برد.”
كابوس كشورهاى عرب حوزهى خليج فارس اين است كه ايران شيعى به قدرتى غالب بر اعراب سنى بدل گردد، آنهم با اهرم تهديدگر اتمى. و اينكه كشورهاى اروپايى و آمريكا اجازه دهند، در صورتى كه ايران در گوشه‌اى ديگر از خاورميانه همراهى نشان دهند، ايران به قدرت انتظامى خليج فارس بدل گردد. انور الغاغش، وزير امارات عربى مى‌گويد:
”اگر بخواهد همكارى‌هايى با ايران صورت گيرد، آنگاه مايليم نظر ما نيز در نظر گرفته شود و نه اينكه ما بهاى آن را بپردازيم. زمانى كه اروپايى‌ها در جهت انصراف ايران از برنامهى اتمى‌اش تلاش مى‌‌كردند و پيشنهادهاى جذاب به ايران مى‌دادند، يكى از اين پيشنهادها حفظ جايگاه شاخص ايران در مسئله‌ى امنيتى حوزهى خليج [فارس] بوده است. ما كه بخشى از اين منطقه هستيم، در آن زمان از هيچ چيز اطلاع نداشتيم.”
البته آقاى وزير مايل نيست كه در اين زمينه سخنان او بد فهميده شود. او مى‌خواهد كه خشونت و نظامی‌گری بيش از اين در حوزهى خليج فارس گسترش نيابد و مى‌افزايد:
”ما در عين حال كه نگران برنامهى هسته‌اى ايران هستيم، نگران هر نوع عمليات نظامی عليه ايران نيز مى‌باشيم. ما واقعا مايل هستيم كه اين مسئله در سطح بين‌الملل از طريق مسالمت‌آميز حل شود.”
و در غير اينصورت راديكاليسم و بنيادگرايى و نيز فضاى ضدغربى شديد در خاورميانه به اوج خود خواهد رسيد.
بايد اذغان داشت كه وضعيت شيخ‌نشين‌هاى كوچك خليج فارس بيشتر به مواد درون يك ساندويچ شباهت دارند كه از دو طرف تحت فشار هستند. اين فشار در حال حاضر از سوى ايران و نيروى جديد نيمه قدرتمند عربستان سعودى است. در گذشته شيخ‌نشين‌هاى حوزهى خليج فارس بيشتر تابع سعودى‌ها بودند، ولى اين كشورها با استقلالى كه يافته‌اند، اعتماد به نفس بيشترى بدست آورده‌اند و در سازمان ملل گاه رأى‌شان با رأى عربستان سعودى متفاوت است. مدت‌هاست ديگر اختلافاتى كه ميان پادشاهى سعودى و خاندان حاكم در قطر وجود دارد، برملا شده و امرى مخفى نيست.
- ادامهى سفر خانم آنگلا مركل به كشورهاى عربى / تلاش اروپا براى نقش فعال‌تر آمريكا در روند صلح خاورميانه
خانم آنگلا مركل، صدراعظم آلمان امروز دوشنبه سفر خود به كشورهاى عربى حوزهى خليج فارس را ادامه داد و از عربستان سعودى وارد امارات متحدهى عربى شد. وى بعنوان رئيس شوراى ادوارى اتحاديه‌ى اروپا سخنرانى پايه‌اى خود در سياست خارجى را در ابوظبى ايراد كرد. در اين سفر وى با سران عربى منطقه پيرامون معضل اتمى ايران و روند صلح خاورميانه گفتگو كرد.
خانم آنگلا مركل در پى گفتگوهايى كه با سران دو كشور مصر و عربستان سعودى داشت پيش از ادامهى سفرش به امارات متحدهى عربى پيرامون روند صلح خاورميانه گفت:
”ما مى‌دانيم كه تنها با مشاركت ايالات متحدهى آمريكا و ديگر كشورهاى بازيگر مى‌توانيم به موفقيت دست يابيم.”
اينكه ايالات متحدهى آمريكا نقش انكارناپذيرى در روند صلح خاورميانه را داراست، اين را ملك عبدالله، پادشاه عربستان سعودى نيز به تأكيد اشاره داشته بود. حسنى مبارك، رئيس جمهورى مصر نيز همين نظر را دارد. هر دو به نوعى در يك تقسيم كار ديپلماتيك سهيم هستند. سعودى‌ها در تلاش تماس با ايران هستند و مصرى‌ها در تماس با فلسطينى‌ها. و خانم آنگلا مركل قصد دارد، چنانكه در قاهره و مصر تصريح كرد، اين تقسيم كار ميان دو كشور عربى را تثبيت كند و با تلاش خود پيش ببرد. خانم مركل در اين زمينه گفت:
”براى من بسيار مهم است كه اتحاديه‌ى اروپا و گروه چهارجانبه‌ى صلح خاورميانه نقش بسيار مثبت خود را ايفا كنند و اينكه ما نبايد هريك بى ارتباط با هم در جهت‌هاى متفاوت كار كنيم، بلكه بايد راهبردى همساز و يكدست داشته باشيم و تمام بازيگران در جهت يك هدف مشترك گام بردارند.”
و اين هدف برقرارى صلح خاورميانه بوده و خواهد بود. گام مشخص ديگر در اين جهت، ملاقات فردا سه‌شنبه‌ى محمود عباس، رئيس تشكيلات خودگردان فلسطين با خالد مشعل، رهبر حماس در مكه است كه به دعوت پادشاه سعودى صورت گرفته است.
گام مشخص بعدى در ۲۰ فوريه صورت خواهد گرفت كه ملاقاتى است ميان خانم كوندوليزا رايس، وزير امور خارجه‌‌ى آمريكا با محمود عباس و اهود اولمرت، سران فلسطين و اسرائيل.
خانم مركل در اين زمينه گفت:
”و در صورتى كه در مناطق فلسطينى وضعيت مناسب‌ترى حاكم گردد و حق موجوديت اسرائيل برسميت شناخته شود، آنگاه كمك‌هاى فورى به مردم فلسطين بار ديگر از سر گرفته خواهد شد. اين مسئله‌ى است كه حتما صورت خواهد گرفت. ولى طبيعى است كه برسميت شناختن حق موجوديت اسرائيل مسئله‌ى بسيار مهمى است.”
بهرحال صدراعظم آلمان و همزمان رئيس شوراى اتحاديه‌ى اروپا قصد دارد اين پيام را انتقال دهد كه اروپا بيش از اينها مى‌تواند به آمريكا انگيزه دهد، تا پيشرفت‌هايى در بحران خاورميانه حاصل آيد. هرچه باشد مذاكرات چهارجانبه به ابتكار اروپا بار ديگر جان گرفتند.
به گزارش خبرگزارى آلمان، در ادامهى سفر خانم مركل به امارات متحده، كشورهاى عربى انتظار دارند كه جامعهى بين‌الملل با قاطعيت بيشترى در برابر برنامهى اتمى ايران وارد عمل شود.
خانم مركل روز دوشنبه در ابوظبى با اشاره به اين امر كه كشورهاى عربى، همانند مابقى دنيا، نسبت به برنامهى اتمى ايران نگران هستند، گفت: ”در اينجا ما با انتظارات بسيار بالايى مواجه هستيم. آنها از ما مى‌خواهند تا براى ايران روشن كنيم كه اين كشور بايد در چارچوب خواست جامعهى بين‌الملل گام بردارد.”