نماینده اروپا در حل بحران غزه کیست؟

چه کسی نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات خاور نزدیک است؟ هیئت اتحادیه اروپا به ریاست کارل شواتسنبرگ، وزیر خارجه جمهوری چک، یا نیکلا سارکوزی، رئیس اتحادیه مدیترانه‌ای که کشورش ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را پیش از چک بر عهده داشت؟ نقش اصلی رسما بر عهده هیئت اتحادیه اروپا به ریاست شوارتسنبرگ است و هیئت اتحادیه مدیترانه‌ای (به ریاست سارکوزی) بر اساس ضوابط اتحادیه اروپا، نقش تکمیل‌کننده را بر عهده دارد.

به گفته آمادئو آلتافاژ، سخنگوی کمیسیون اروپا، هر اقدامی جای تقدیر دارد، البته تا جایی که منتقل کننده پیام مشترک اتحادیه اروپا به طرفین کشمکش باشد.

البته این گفته بیشتر جنبه تشریفاتی دارد. واقعیت این است که اتحادیه اروپا تصویری نامطلوب از چنددستگی از خود باقی می‌گذارد. در یک سو جمهوری چک قرار دارد که کشمکش‌های داخلی در مورد اروپا، ریاست این کشور بر اتحادیه اروپا را ضعیف و ناکارآمد کرده است. این کشور باید نقش رهبری داشته باشد اما نمی‌تواند یا نمی‌خواهد.

در سمت دیگر رئیس جمهور فرانسه قرار دارد که سرشار از اعتماد به نفس و جاه‌طلبی است و بسیار مشتاق که نمایندگی اتحادیه اروپا (در نقش رئیس دوره‌ای این اتحادیه) را ادامه دهد. او می‌خواهد و می‌تواند نقش رهبری داشته باشد، اما اجازه ندارد.

جایگاه برنار کوشنر، وزیر امور خارجه فرانسه، نیز بسیار جالب است. او در این میان به هیئت تحت نظر سارکوزی تعلق ندارد، بلکه در هیئت اتحادیه اروپا و زیر نظر شوارتسنبرگ است. موضوع اما از این نظر جنجال‌برانگیز است که کوشنر و شوارتسنبرگ – که هر دو در یک هیئت قراردارند – نظرات کاملا متفاوتی در مورد تحولات خاور نزدیک ارائه می‌کنند. شوارتسنبرگ حق دفاع اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد، کوشنر اما حملات نظامی اسرائیل را نامتناسب می‌داند.

آلمان هم در این میان نمایندگان ویژه‌ای را به منطقه می‌فرستد که به نام دولت آلمان به مذاکره بپردازند.

هر تلاشی به تنهایی قابل تقدیر است، اما وقتی اتحادیه اروپا چنین ناهماهنگ به صحنه می‌آید، جای تعجب نیست که دستاورد دیپلماتیکی حاصل نشود. اثر این پدیده را در رفتار دولت اسرائیل می‌توان دید که به نظر می‌رسد میانجیگری‌های اتحادیه اروپا برای دولتمردان این کشور چندان مهم نیست.

در شرایط کنونی، اتحادیه اروپا موقعیت خوبی برای ایفای نقشی سازنده دارد، زیرا سیاست‌های آمریکا به رهبری جورج بوش در خاور نزدیک شکست خورده و باراک اوباما، رئیس جمهور جدید، باید ابتدا مسیر خود در سیاست خارجی را پیدا کند.

سارکوزی می‌خواست و هنوز هم می‌خواهد که اتحادیه اروپا را در کنار ایالات متحده به ایفاکننده نقش فعال در سیاست خارجی و در بحران کنونی خاور نزدیک تبدیل کند. با این حضور ناماهرانه خود اما این بار هم این شانس از دست خواهد رفت.