ناکامی معترضان به اسرائیل در آژانس اتمی

در نشست روز جمعه، دوم مهرماه، کشورهای عضو سازمان بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای که عمدتا از سوی کشورهای عربی تنظیم شده بود رای لازم را به دست نیاورد. در این قطعنامه پیشنهادی که جمهوری اسلامی نیز از حامیان سرسخت تصویب آن بود اسرائیل به دلیل امتناع از پذیرش نظارت آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای‌اش به شدت مورد انتقاد قرار گرفته بود.

قطعنامه‌ی ناکام اما تاریخی؟

به گزارش خبرگزاری آلمان از میان ۱۵۱ عضو آژانس تنها نمایندگان ۴۶ کشور به قطعنامه علیه اسرائیل رای مثبت دادند. بنابر اخبار منتشر شده ۵۱ کشور با این قطعنامه مخالفت کردند و رای ۲۳ کشور به ان ممتنع بوده است. دیگر کشورهای عضو در رای‌گیری حاضر نشدند.

علی اصغر سلطانیه نماینده دائم جمهوری اسلامی در آژانس این قطعنامه را پیشنهاد کشورهای غیرمتعهد عنوان می‌کند و مدعی است، "اگر چه قطعنامه با اختلاف پنج رای تصویب نشد" اما اثری "تاریخی و ماندگار" در محكومیت اسرائیل به جا گذاشت. سلطانیه در گفتگو با خبرگزاری ایسنا برخلاف اسناد رسمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موافقان با قطعنامه علیه اسرائیل را "بیش از صد کشور" اعلام کرد. ظاهرا او تمام رای‌های ممتنع و غایب را نیز در شمار موافقان متن پیشنهادی منظور کرده است.

"شکست سیاست خارجی آمریکا"؟

در متنی که برای رای گیری به اجلاس عمومی عرضه شد امضاکنندگان نسبت به توانمندی‌های هسته‌ای اسرائیل ابراز نگرانی کرده‌اند. نماینده جمهوری اسلامی در آژانس با نادیده گرفتن ۷۴ کشوری که به متن پیشنهادی رای مخالف و ممتنع دادند و بیش از سی کشوری که اصلا در رای گیری حاضر نشدند به خبرگزاری ایسنا می‌گوید «تنها آمریكا و چند كشور اروپایی و ژاپن به این قطعنامه رای منفی دادند.»

سلطانیه به رغم تصویب نشدن قطعنامه علیه اسرائیل آن را " شكستی واقعی برای سیاست خارجی آمریكا" عنوان می‌کند. نماینده‌ی ایالات متحده در آژانس نتیجه‌ی رای گیری روز جمعه را با توجه به مذاکرات جدید صلح خاورمیانه دارای پیامی مثبت اعلام کرد. دور تازه‌ی مذاکرات صلح میان نخست وزیر اسرائیل و رئیس حکومت خودگردان فلسطین هفته گذشته (۲۴ شهریور) به پایان رسید.

گامی مثبت در روند صلح خاورمیانه

رهبران فلسطین و اسرائیل زیر نظر آمریکا و با حضور هیلاری کلینتون وزیر خارجه‌ی این کشور اخیرا دو دور مذاکره را پشت سرگذاشته‌اند. این مذاکرات روز سه‌شنبه، ۲۳ شهریور در شرم‌الشیخ مصر و روز بعد از آن در بیت‌المقدس انجام شده. آمریکا در پی این مذاکرات ابراز نگرانی کرده بود تصویب قطعنامه‌ای در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای اسرائیل روند صلح خاورمیانه را به مخاطره بیندازد.

فرستادگان ویژه آمریکا پس از خاتمه‌ی مذاکرات صلح به چند کشور عربی از جمله اردن، سوریه و مصر سفر کردند تا آنها را از پیگیری این طرح در آژانس منصرف کنند. ایالات متحده به موازات این اقدام رایزنی با بسیاری دیگر از اعضای آژانس را نیز با هدف مشابهی ادامه داد. به نظر می‌رسد اقدام‌های دستگاه دیپلماسی ایالات متحده برخلاف ادعای سلطانیه در این زمینه با "شکستی واقعی" روبرو نشده باشد.

"منحرف کردن افکار عمومی"

ناکام ماندن قطعنامه در مورد فعالیت‌های هسته‌ای اسرائیل در حالی رخ داد که کشورهای عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان پی تی) چهار ماه پیش، از این کشور خواسته بودند به این پیمان بپیوندد. در بیانیه‌ی پایانی اجلاس کشورهای عضو ان پی تی (۸ خرداد ۸۹) همچنین از اسرائیل صریحا خواسته شده به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دهد از تاسیسات اتمی‌اش بازدید کند.

این دو درخواست، که از سوی اکثریت اعضای ان پی تی مورد تاکید قرار گرفته بود دقیقا در قطعنامه‌ای که دوم مهرماه در آژانس مطرح شد نیز تکرار شده است. اسرائیل معتقد است متن ارائه شده به منظور منحرف کردن افکار عمومی از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی و سوریه تنظیم شده. این دو کشور به داشتن برنامه‌های هسته‌ای مخفیانه با اهداف احتمالا نظامی متهم هستند. این اتهام‌ها از سوی تهران و دمشق بی‌اساس خوانده می‌شود.

خوش‌بینی آمریکا به مذاکرات صلح

نماینده اسرائیل در آژانس، ایهوت آزولای در واکنش به طرح قطعنامه‌ی یادشده گفته است، ایران و سوریه بزرگترین خطر برای صلح در منطقه و فراتر از آن هستند. رئیس هیات نمایندگی آمریکا در آژانس، کین دیویس نیز معتقد است رای گیری امروز به مذاکرات صلح خاورمیانه امکان پیشرفت می‌دهد.

در بیانیه‌ی پایانی اجلاس ان پی تی در خرداد ماه سال جاری دست یافتن به "خاورمیانه‌ی عاری از سلاح‌های اتمی" یکی از هدف‌های کشورهای عضو معرفی شده است. قرار است به منظور فراهم کردن زمینه‌های دستیابی به این هدف در سال ۲۰۱۲ کنفرانسی تشکیل شود که ایران و اسرائیل نیز در آن حضور داشته باشند. اسرائیل تهدید کرده بود در صورت تصویب قطعنامه مذاکرات صلح و این کنفرانس به خطر خواهد افتاد.

عدم رای موافق به قطعنامه ضد اسرائیلی آمریکا را به مذاکرات رودررو میان اسرائیل و فلسطین اندکی خوش‌بین‌تر کرده است. باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا روز پنجشنبه در اجلاس عمومی سازمان ملل از جامعه‌ی جهانی خواست تا از روند صلح در خاورمیانه پشتیبانی کنند. او ابراز امیدواری کرد با این حمایت‌ها شرایط تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی فراهم شود و این دولت سال آینده به عضویت سازمان ملل درآید.

BK/FW