مکالمه‌های تلفنی اعصاب‌خردکن
۱۳۸۹ آذر ۲۴, چهارشنبه
شنیدن مکالمه تلفنی دیگران، این‌روزها به امری عادی بدل شده است. در اتوبوس، مترو، سوپرمارکت یا در خیابان به آدم‌هایی برمی‌خورید که تلفن به دست درحرکتند و گاه بیشتر از چند دقیقه کنار شما می‌مانند. چنین موقعیتی به دلیل برانگیختن حس کنجاوی، نخست سرگرم‌کننده به‌نظر می‌رسد، اما گاه به سرعت برای شنونده ناخوش‌آیند میشود. روانشناسان آمریکایی می‌گویند مکالمه‌های تلفنی حتی بیشتر از زمانی که دو نفر کنار دست شما نشستند و با صدای بلند حرف می‌زنند حواس را پرت می‌کنند و اعصاب‌خردکن می‌شوند.
این روانشناسان برای پیدا کردن علت این حواس‌پرتی و دلیل حس ناخوش‌آیندی که شنونده ناخواسته دارد، دست به آزمایش جالبی زدند. روانشناسان کالج ایتاکا در آمریکا، از دانشجویان علاقمند دعوت کردند در این تحقیق شرکت کنند. این دانشجویان به دو گروه تقسیم شدند. گروه نخست مشغول گفتگوی تلفنی در مورد یکی از موضوعات روزمره شد. همزمان از گروه دوم که شنونده این مکالمات تلفنی بودند خواسته شد تمرین‌های مشخصی را انجام دهند. این تمرین‌ها شامل نشستن پای کامپیوتر و پیدا کردن کلمات مشخصی در یک مقاله و یا دنبال کردن یک نقطه روی صفحه مانیتور بود.
دریافت اطلاعات ناقص و درگیری ذهن
روانشناسان آمریکایی متوجه شدند که دانشجویان گروه دوم، زمان انجام تمرین‌ها به سختی قادرند تمرکزشان را حفظ کنند و حواس‌شان پرت است. این پژوهشگران می‌گویند تمامی انسان‌ها به طور معمول قادرند بر موضوع مشخصی تمرکز کنند و سایر موضوعات را نادیده بگیرند، اما چشم‌پوشی از سایر موضوعات زمانی ممکن است که آن موضوعات اهمیت و جذابیت کمتری داشته باشند. میزان این اهمیت گاه به طور ناخودآگاه مشخص میشود.
در مورد مکالمه‌های تلفنی به دلیل اینکه فرد نیمی از اطلاعات مربوط به موضوع مکالمه را دریافت نمی‌کند ذهن او به طور اتوماتیک درگیر این اطلاعات ناقص میشود. در این حالت فرد سعی می‌کند نیمه دیگر گفت‌وگو را حدس بزند تا بتواند جریان مکالمه دنبال کند.
روانشناسان آمریکایی می‌گویند حتی افرادی که نمی‌خواهند مکالمه را گوش کنند هم درگیر این پروسه خودکار میشود. دلیل آن این است که صدای مکالمه در گوش شنونده طنین بلندتری پیدا می‌کند. وقتی توجه انسان به موضوعی جلب میشود تصویر آن موضوع در ذهن او روشن‌تر‌و پررنگ میشود و صدای آن با طنین بلند‌تر و جزییات بیشتری به گوش می‌رسد.
نکته جالب برای پژوهشگران آمریکایی میزان حواس‌پرتی شنوندگانی است که مشغول رانندگی هستند. تا کنون تنها تصور می‌شد که گفت‌وگوی تلفنی مستقیم با راننده، حواس او راپرت می‌کند و به این علت هم استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگی ممنوع بود. این ممنوعیت ممکن است با ادامه تحقیقات روانشناسان آمریکایی در آینده نزدیک ابعاد دیگری پیدا کند.