«موفقیت موسوی در گرو بسیج نیروهای خاموش جامعه»
۱۳۸۸ فروردین ۲۴, دوشنبهبعد از انصراف محمد خاتمی، پرسش اصلی این بود که آیا نیروهای اصلاحطلب میتوانند بر چندپارچگی صفوف خود چیره شوند و نامزد مشترکی برای دهمین دورهی انتخابات ریاستجمهوری معرفی کنند یا نه.
اکنون با پشتیبانی جریانهای اصلی اصلاحطلب در ایران از نامزدی میرحسین موسوی، راه در این زمینه هموارتر به نظر میرسد. در طیف این نیروها، افزون بر موسوی، تنها مهدی کروبی باقی مانده است. دویچهوله در زمینهی این فعل و انفعالات سیاسی در میان نیروهای سیاسی ایران، با بابک امیرخسروی، تحلیلگر سیاسی مقیم پاریس، گفتوگو کرده است.
دویچهوله: آقای امیرخسروی، در حالی که جریانهای اصلی اصلاحطلب از نامزدی میرحسین موسوی پشتیبانی کردهاند، خود او از "بازگشت به ارزشها" صحبت میکند و خود را نوعی "اصلاحطلب اصولگرا" میداند. ارزیابی شما از جایگاه و مواضع موسوی در این انتخابات چیست؟
بابک امیرخسروی: البته داوری دربارهی مواضع آقای میرحسین موسوی، لااقل در این مقطع زمانی، کار آسانی نیست، برای اینکه ایشان تقریبا مدت بیست سال از صحنهی سیاسی فعال ایران دور بود و آن دوره هم که زمامدار بود، در حقیقت سیاستمداری نمیکرد و کارش مدیریت بود، مدیریت یک دوران استثنایی جنگی. واقعا نمیشود با مختصر توضیحاتی که ایشان اینجا و آنجا و در این یا آن مصاحبهی مطبوعاتی مطرح کرده، به یک داوری اساسی رسید.
ولی استنباط من این است که میرحسین موسوی میخواهد هم آرای اصلاحطلبهای شناختهشده و هم احتمالا بخشی از آرای جناح معروف به اصولگرا را داشته باشد. خود او از یک راه سوم صحبت میکند و نمیخواهد خود را کاملا در این یا آن جبهه قرار دهد. البته این شاید مقداری هم بازتاب تفکر او نسبت به مسائل جامعه است. گاهی میگوید من اصلاحطلب هستم ولی با رعایت اصول و موازین اساسی جمهوری اسلامی، که آنها را آیتالله خمینی، پایهگذار جمهوری اسلامی، تدوین کرده است. بنابراین باید او را در یک چنین نوسانی دید، ولی میتوان چنین داوری کرد که در یک تقسیمبندی وسیع، آقای میرحسین موسوی کلا در جناح اصلاحطلبهاست.
با اینکه مهدی کروبی این اواخر موضعگیریهای آشکاری در دفاع از حقوق شهروندی و حکومت قانون داشته، ولی از سوی نیروهای اصلاحطلب فشار زیادی متوجه اوست تا به سود موسوی از رقابتها کنارهگیری کند و در مصاف انتخاباتی با جریانهای اصولگرا، باعث شکستن آرای نیروهای اصلاحطلب نشود. شما این وضعیت را چگونه میبینید؟
به نظر من این وضعیت به هر حال تاسفآور است، برای اینکه بویژه پس از کنارهگیری غیرمنتظرهی آقای خاتمی، دوباره یک حالت یاس تمام جامعهی سیاسی ایران را دربرگرفته و در چنین وضعی طبیعتا اگر در جناح اصلاحطلب دو یا سه نامزد وجود داشته باشند، این در شکستن آرا اثر خواهد گذاشت.
احتمالا جریانهای اصلاحطلب مثل مشارکتیها یا سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی یا سایر نیروها، میخواهند این نیرویی که کلا ضعیف است، اقلا در درون خودش شکسته نباشد. این اصرار احتمالا از این مبناست. موضوع این است که چه کسی الان شانس بیشتری در مقابله با احمدینژاد دارد. مسئله فقط این نیست که الان چه برنامهای احیانا مناسبتر و بهتر و درستتر ارائه شده است.
البته باید واقعا اذعان کرد که آقای کروبی در موضعگیریهای خود، بهخصوص در جایی که صریحا از لغو نظارت استصوابی صحبت میکند و روی حقوق ملت تکیه میکند، مواضعش در مقطع کنونی از مواضع میرحسین موسوی بهتر است. ولی شانس او کمتر است. این احتمال هست که میرحسین موسوی مجموعا بتواند آرای بیشتری را نسبت به آقای کروبی به دست آورد. لذا تلاش اینها این است که بلکه بتوانند او را قانع کنند که به نفع موسوی کنار برود تا آرای اینها نشکند و احمدینژاد نتواند در این انتخابات ببرد. به نظر من هم موضوع اساسی امروز، عقبنشاندن و شکست احمدینژاد است که ایران را چه از نظر سیاست خارجی و چه سیاست داخلی واقعا به فاجعه برده است.
در هر حال، پیشبینی نتیجهی انتخابات دشوار است، ولی به نظر شما اگر موسوی به عنوان تنها نامزد اصلاحطلبان در صحنهی رقابتهای انتخاباتی باقی بماند، شانس پیروزی او تا چه اندازه است؟
من فکر میکنم، این مقدار زیادی به حرفهای آیندهی او و برنامهی او بستگی دارد و اینکه آیا او میتواند یک دینامیسمی در جامعه به وجود بیاورد، بهخصوص در میان آن قشرهایی که مدتهاست در انتخابات شرکت نمیکنند و یک حالت قهر نسبت به آن پیدا کردهاند. خاتمی میتوانست این دینامیسم را به وجود بیاورد که متاسفانه کنار رفت.
آیا موسوی هم خواهد توانست؟ به نظر من در گرو آن است که آیا میتواند این دینامیسم را به وجود بیاورد و این هم مربوط است به برنامهی او و تدقیقی که میتواند در گفتارش انجام دهد، به طوری که بتواند این قشر ساکت را به حرکت و جنبش درآورد. تا وقتی نتواند این کار را تامین کند، من واقعا یک مقدار به آیندهی انتخابات ایران بدبینام، با اینکه به نظر من به هر حال باید از آقای موسوی حمایت کرد.
مصاحبهگر: بهرام محیی
تحریریه: کیواندخت قهاری