مجلس ایران کلیات لایحه بودجه سال ۹۷ را رد کرد
۱۳۹۶ بهمن ۸, یکشنبه
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز یکشنبه ۸ بهمن‌ماه با کلیات لایحه بودجه کل سال ۱۳۹۷ مخالفت کردند. جلسه علنی مجلس با ریاست علی لاریجانی و حضور ۲۱۶ نفر از نمایندگان تشکیل شد و به بررسی کلیات بودجه سال ۱۳۹۷ پرداخت.
نمایندگان پس از شنیدن سخنان نمایندگان موافق و مخالف بودجه، اظهارات نماینده دولت و سخنگوی کمیسیون تلفیق درباره کلیات بودجه رأی دادند و در نهایت آن را با ۱۲۰ رأی مخالف، ۸۳ رأی موافق و ۹ رأی ممتنع رد کردند.
اصلی‌ترین نکات مناقشه‌انگیز
در لایحه بودجه‌ای که دولت حسن روحانی به مجلس ارائه داده، از افزایش درآمد خبری نیست. دولت تلاش دارد منابع بودجه را با دستکاری در قیمت‌ها و حذف برخی از هزینه‌ها گسترش دهد.
مقام‌های اقتصادی دولت افزایش بهای بنزین تا لیتری ۱۵۰۰ تومان را ضروری دانسته‌اند؛ اما به نظر منتقدان افزایش بهای حامل‌های انرژی چند پیامد ناگوار دارد: فشار بیشتر بر لایه‌های کم‌درآمد، افزایش گرانی در تمام سطوح و شدت بخشیدن به بار تورمی در زندگی اقتصادی جامعه.
پیش از این برخی از نمایندگان و محافل سیاسی هشدار داده بودند که جامعه تحمل فشاری بیشتر در عرصه گرانی و تورم را ندارد.
علی اصغر یوسف‌نژاد، سخنگوی کمیسیون تلفیق، در این باره گفت: «قرار بود دولت درآمدهای ناشی از افزایش قیمت حامل‌های انرژی را به اشتغال اختصاص دهد ولی ما به دلیل مسائل و مشکلات اجتماعی صلاح دیدیم که این رقم افزایش پیدا نکند. ولی رقم دیگری را برای دولت تعیین کردیم که از طریق آن ۶۰ هزار میلیارد تومان برای اشتغال در نظر گرفته شد.»
درباره "رقم پیشنهادی" چیز صریحی گفته نشد.
ضرورت ایجاد اشتغال از طریق توسعه اقتصادی
بهروز بنیادی، نماینده مردم کاشمر در مجلس، از نبود برنامه‌ای روشن برای ایجاد اشتغال در بودجه ۹۷ انتقاد کرد و گفت: «شعار اصلی انتخابات، مسائل اقتصادی و معیشتی بود. قرار بود هر سال یک میلیون شغل با رشد اقتصادی هشت درصدی ایجاد شود ولی بنا بر آمار ۱۳ درصد جمعیت سن کار ایران فاقد شغل هستند. با وجود جمعیت ۱۵ میلیونی حاشیه‌نشین این مشکل بیشتر رخ می‌نماید.»
این نماینده مجلس همچنین گفت: «انتظار می‌رفت که بودجه ۹۷ علاوه بر تعقیب جهش اقتصادی کشور طرحی برای حضور در اقتصاد جهانی داشته باشد.»
موضوع دیگر حذف یارانه است که "ارمغان" دولت‌های نهم و دهم به ریاست محمود احمدی‌نژاد است. اینک دولت روحانی "قطع یارانه حدود ۳۴ میلیون نفر" را در برنامه دارد.
بیشتر بخوانید: کلیات بودجه ۹۷ در کمیسیون تلفیق مجلس تصویب شد
آقای بنیادی انتقاد کرد: «طبق آمار ۴۰ درصد کشور زیر خط فقر نسبی و ۳۲ درصد زیر خط فقر مطلق هستند که این آمار در مناطق روستایی به ۶۰ درصد می‌رسد. دولت چگونه می‌خواهد یارانه ۳۰ میلیون نفر را قطع کند؟ که اگر این کار انجام شود کنترل آسیب‌های اجتماعی و تامین امنیت غذایی ناممکن خواهد شد.»
با وجود ادعای دولت در حداکثر شفافیت در تنظیم بودجه، حمیدرضا فولادگر، نماینده اصفهان در مجلس، گفت: «دو سوم ارقام بودجه از نظارت و بررسی‌های مجلس خارج است. ۱۲۰۰ هزار میلیارد رقم کلی است و حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه شرکت‌ها، بانک‌ها، و مراکز انتفاعی است. چند نفر از ما توانستیم به این ارقام وارد شویم؟»
بیشتر بخوانید: بودجه ۹۷؛ رؤیای روحانی برای ایجاد اشتغال و اصلاح یارانه‌ها
این نماینده در انتقاد از بی‌توجهی به امور عمرانی می گوید: «۴۴۰ هزار میلیارد تومان بودجه عمومی دولت است و ۶۰ هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی است که پارسال ۷۰ هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم کاهش پیدا کرده است. نسبت بودجه عمرانی به بودجه جاری یک هفتم است. چگونه می‌توانیم کشور را توسعه دهیم؟»
بیشتر بخوانید: لیلاز: اقتصاد ایران نیاز به یک جراحی عمیق دارد
بودجه هنگفت "بنیادهای فرهنگی"
اختصاص ارقام نجومی به نهادهای تبلیغاتی برای نخستین بار به طور گسترده در رسانه‌های گروهی و دنیای مجازی مطرح شد و انتقادات فراوانی برانگیخت که در پی آن بسیاری از کارشناسان اقتصادی و فعالان اجتماعی "اصلاح بودجه به نفع مردم" را خواستار شدند.
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، اعلام کرده که بودجه ۵۹ موسسه فرهنگی در لایحه بودجه سال آینده حذف شده و از این بابت مبلغ ۲۶۰ میلیارد تومان صرفه‌جویی شده است؛ منتقدان اما پاسخ می‌دهند که بسیاری از نهادهای دینی و تبلیغاتی، که نقش و کارکردی مشابه دارند، همچنان از بودجه سهم می‌برند و این البته به بهای سهم بخش‌های عمرانی و خدمات رفاهی تمام می‌شود.
اختصاص بودجه‌های هنگفت برای نهادهای وابسته به حاکمیت، مورد دیگری است که امسال با دقت و موشکافی بیشتری مورد بررسی قرار گرفت.
بیشتر بخوانید: سهم نهادهای مذهبی غیرپاسخگو از بودجه پیشنهادی سال ۹۷
یکی از ارگان‌هایی که حساسیت زیادی در رسانه‌ها برانگیخت، شورای نگهبان بود که افزایش روزافزون بودجه آن به ویژه در روزنامه جمهوری اسلامی زیر انتقاد رفت.
طبق گزارش مستند این روزنامه "بودجه شورای نگهبان از ۲۳ میلیارد و ۸۱۲۶ میلیون در لایحه بودجه سال ۱۳۸۷ به ۱۰۵ میلیارد و ۷۹۰۰ میلیون در لایحه بودجه سال ۹۷ رسیده است. این اعداد گویای آن است که بودجه شورای نگهبان در یک دهه اخیر ۴.۵ برابر" شده است.
مجلس شورای اسلامی در روزهای آینده به بررسی مفاد و جزئیات لایحه بودجه کل سال آینده می‌پردازد.