مانا نیستانی برنده جایزه شجاعت شد

نشان بین‌المللی شجاعت در کاریکاتور مطبوعاتی سال ۲۰۱۰ از سوی «شبکه بین‌المللی مدافع حقوق کاریکاتوریست‌ها» جمعه ۲۸ خرداد به مانا نیستانی، کاریکاتوریست ایرانی اعطا شد.

نیک آهنگ‌کوثر دیگر کاریکاتوریست ایرانی به نمایندگی از نیستانی در مراسمی که جمعه شب و هم‌زمان با نشست سالانه انجمن کاریکاتوریست‌های مطبوعات آمریکا برگزار شد، این جایزه را دریافت کرد. در این مراسم طی ویژه‌برنامه‌ای از یک کاریکاتوریست سری‌لانکایی که مفقود شده یاد شد.

یک کاریکاتور مانا نیستانی در سال ۱۳۸۵ در نشریه «ایران جمعه» به بروز اعتراض‌هایی در آذربایجان و میان ترک‌های ایرانی منجر شد. نیستانی پس از آن به مدت ۳ ماه زندانی و سپس مجبور به تر ک ایران شد.

او در متنی که برای قرا‌ئت در مراسم ارسال کرده، گفته است که این جایزه معتبر «متعلق به همه اقوام ایرانی، از جمله ترک‌ها، کردها، لرها و بلوچ‌های و همه اقلیت‌های قومی است که برای دفاع از حقوق خود مبارزه می‌کنند و در رنج بوده‌اند.»

نیستانی همچنین به خاطر ایجاد ناراحتی برای گروهی از هم‌وطنان به خاطر ریشه ترکی کلمه‌ای که در کارتونش به کار رفته بود، عذرخواهی کرده است و نوشته :«اطمینان می‌دهم که هیچ‌گاه قصد ضربه زدن و ناراحت کردن هیچ گروهی را نداشته‌ام.»

مانا نیستانی در گفت‌وگویی کوتاه با دویچه وله، درباره این جایزه‌ و پیامش در مراسم دریافت آن توضیح داده است.

دویچه‏وله: آقای نیستانی، از جایزه‏ی جهانی شجاعت در کارتون مطبوعاتی امسال که به شما تعلق گرفت، برای‏مان بگویید و این‏که چطور شد این جایزه به شما اهدا شد؟

مانا نیستانی: بنیاد مستقل و ان‏جی‏اویی به اسم «کانون مدافعین کارتونیست‏های اینترنتی» وجود دارد که هرسال کارتونیستی را انتخاب و به او، به قول خودشان، نشان شجاعت می‏دهند. معمولاً هم معیارشان این است که کارتونیست کذایی درگیر مشکلاتی شده باشد، زندان رفته باشد، تهدید شده باشد و هم‏چنان به کارش ادامه داده باشد.

شما خودتان در مراسم اهدای جایزه حاضر نشدید. می‏توانم بپرسم چرا؟

برای این که من در کشور دیگری هستم. در حال حاضر به تحصیل مشغول‏ام و امکان خروج از این‏جا را هم ندارم.

در پیام‌‏تان که در مراسم اهدای جایزه خوانده شد، عنوان کردید که این جایزه را متعلق به همه‏ی اقوام ایرانی می‏دانید و نوشته‏اید که هیچ‏وقت قصد ضربه زدن و ناراحت کردن هیچ گروهی را نداشته‏اید. ممکن است کمی در باره‏ی این پیام خود توضیح بدهید؟ اساساً چرا چنین مسئله‏ای در پیام شما آمده است؟

علت اهدای این جایزه به من این بود که من به مدت سه ماه به زندان رفتم و تهدید شدم. دلیل زندان رفتن و تهدید شدنم هم همان کارتون کذایی روزنامه‏ی ایران بود که موجب سو‌ءتفاهم شد. احساس کردم فرصت مناسبی است که هم به آن جریان اشاره‏ای بکنم و هم برای بار چندم تاکید کنم که هیچ سوءنیتی پشت آن کار نبوده، هیچ غرضی نبوده و اگر کسی رنجیده، برای بار چندم به طور رسمی و از یک تریبون بین‏المللی معذرت بخواهم.
البته از من خواسته شد، متنی بنویسم که احساس‏ام را نسبت به جایزه بیان می‏کند. متن نوشته شده طولانی‏تر از آن چیزی بود که چاپ شده است. از جمله این که ذکر کردم که اتفاقاً اصلاً آدم شجاعی نیستم و بسیار هم ترسو هستم. این هم یک‏جور جوک و شوخی زمانه است دیگر!

به هرحال در یک سال اخیر شاهد بوده‏ایم که بیشتر کارتون‏هایی که طراحی می‏کنید، به مسائل اخیر ایران و جنبش اعتراضی مردم ربط دارد.

بله؛ به هرحال ایده‏ها مستقیم یا غیرمستقیم مرتبط بوده است. اما این بخش کوچکی از یک حرکت خیلی بزرگ است و در مقایسه با آن‏چه در داخل کشور صورت گرفته. هم‏چنین کاری که همه‏ی اقوام در تمام این سال‏ها برای دنبال کردن حقوق خود به صورت اجتماعی و ملی انجام داده‏اند، که به نظر من بسیار شجاعانه است، چنان کار فوق‏العاده‏ای محسوب نمی‏شود. از نظر من آنان شایسته‏ی لوحه‏ی شجاعت هستند.

مریم میرزا
تحریریه: مصطفی ملکان