ماموریت دشوار صالحی، وزیر خارجه ایران در مصر

علی اکبر صالحی قرار است در مصر با محمد عمرو همتای خود و محمد مرسی، رییس‌جمهوری دیدار داشته باشد. دو سفری که صالحی از زمان سقوط حسنی مبارک به مصر داشته عمدتا در چارچوب‌های چندجانبه بوده و این اولین باری است که وی به منظور مذاکراتی دو جانبه به مصر می‌رود. سفر پیشین صالحی به مصر در شهریور گذشته و به منظور شرکت در نشست "گروه دوستان مردم سوریه" بود که به ابتکار محمد مرسی و با شرکت مصر، ایران، عربستان و ترکیه تشکیل شده است.

از زمان برکناری حسنی مبارک جمهوری اسلامی تلاش‌های فشرده‌ای را برای احیای مناسبات با مصر آغاز کرده، اما تا کنون توفیقی به دست نیاورده و پیوسته با پاسخ منفی قاهره روبرو شده است. تفاوت‌های ایدئولوژیک میان جمهوری اسلامی و دولت اخوان‌المسلمین مصر، اولویت حفظ مناسبات حسنه با غرب برای این دولت، اختلافات منطقه‌ای و ایستادن دولت اخوان‌در جانب کشورهای عربی و حمایت از امنیت و ادعاهای ارضی آنها نسبت به ایران و نیز نقش بحث‌برانگیز ایران در مناقشه اسرائیل و فلسطین از جمله مواردی بوده‌اند که همچنان قاهره را از نشان‌دادن روی خوش به تلاش‌های ایران بازداشته‌اند.

مواضعی متفاوت در بحران سوریه

همزمان با آغاز درگیری‌های موشکی اسراییل و حماس در نوامبر گذشته، علی‌اکبر صالحی وزیر خارجه ایران خواستار سفر به نوار غزه شد. طبیعتا تنها راه ممکن هم گذرگاه رفح و چراغ سبز مصری‌ها برای گذر از این گذرگاه بود. با این حال محمد مرسی رییس‌جمهور مصر شخصا با سفر مخالفت کرد. این مخالفت علنی شد و صالحی هم ناچار شد که به طور علنی چند باری از مصری‌ها بخواهد که اجازه سفر او به نوار غزه را صادر کنند. اما مصری‌ها هم با توجه به حساسیت اسرائیل و کشورهای غربی و هم از آن جهت که برای خود در تحولات منطقه خصوصا جنگ میان حماس و اسراییل رقیب تراشی نکنند باز هم با این سفر مخالفت کردند و سرانجام صالحی موفق به دیدار غزه از نشد.

اما در حال حاضر مهمترین موضوع مورد اختلاف دو کشور بحران سوریه است که شاید احیای مناسبات دو جانبه را هم در سایه قرار دهد. محمدکامل عمرو، وزیر امورخارجه مصر گفته است که دیدار صالحی «در چارچوب طرح محمد مرسی برای یافتن راه‌حلی در خصوص سوریه» صورت می‌گیرد. این در حالی است که مصری‌ها در باره بحران سوریه موضعی کاملا متفاوت با جمهوری اسلامی ایران دارند و با تاکیدی که بررفتن رژیم اسد به عنوان شرط آغاز هرگونه مصالحه در سوریه دارند، عمدتا در کنار عربستان و ترکیه قرار گرفته‌اند.

دو روز پیش از سفر صالحی به مصر محمد مرسی در واکنش به تازه‌ترین سخنرانی رئیس‌جمهوری سوریه اعلام کرد: «بشار اسد باید به عنوان جنایتکار جنگی محاکمه شود.» با توجه به حمایت تام و تمام جمهوری اسلامی از دولت اسد بعید به نظر می‌رسد که صالحی و طرف‌های مذاکره او در مصر به سادگی بتوانند به مواضع مشترکی برسند.