مادر شدن، انتخابی میان مرگ و زندگی
دومین یکشنبه ماه مه در بسیاری از کشورهای جهان روز مادر نامگذاری شده است. حتی امروزه نیز مادر شدن برای بسیاری از زنان دنیا به معنای انتخاب میان مرگ و زندگی است.
در بسیاری از کشورهای جهان در دومین یکشنبه ماه مه هر سال، فرزندان با دادن هدیه یا گل به مادرانشان از زحماتی که آنان در تمامی این سالها برایشان کشیدهاند، قدردانی میکنند. در آغوش کشیدن نوزاد پس از تولد هنوز هم برای بسیاری از زنان جهان ناممکن است، زیرا هنوز هم بسیاری از مادران به ویژه در کشورهای فقیر تا ۲۴ ساعت پس از به دنیا آوردن فرزندشان چشم از جهان فرو میبندند.
مادران در هیچ کجای جهان به اندازه جمهوری دمکراتیک کنگو با وضعیتی دشوار روبهرو نیستند. بر اساس آمار سازمان کمکرسانی " Save the Children " مادران کنگویی از نظر درآمد، سواد، وضعیت بهداشتی و اجتماعی با کسب رتبه ۱۷۶ در پایینترین جایگاه قرار دارند. از هر ۳۰ زن کنگویی یکی از آنان به هنگام زایمان یا اندکی پس از وضع حمل جان میسپارد. امید به زندگی در میان این مادران ۵۲ سال است.
ناآرامیهای خونین در سومالی و وقوع قحطی موجب شدهاند تا مادران سومالیایی، بر اساس آمارهای این سازمان، در قعر جدول، یک پله بالاتر از مادران کنگویی قرار گیرند. شمار بالای مرگ مادران پس از زایمان، بیسوادی و نیز موقعیت اجتماعی پایین زنان در این کشور از جمله عوامل تعیینکننده در کسب چنین جایگاهی بوده است.
در جدولی که از سوی سازمان "Save the Children" تهیه شده، ده جایگاه پایانی به کشورهای آفریقایی اختصاص دارد. مالی، سیرالئون، جمهوری آفریقای مرکزی، چاد و ساحل عاج از جمله این کشورها هستند. زنان کنیایی همانند این گروه زنان قوم ماسای میتوانند خود را در زمره "خوشبختترین" مادران آفریقایی بدانند؛ در انتخابات اخیر برخی نامزدهای زن به پارلمان کنیا راه یافتند؛ پیشرفتی هر چند اندک در بهبود وضعیت زنان کنیایی
خبرهای مربوط به وضعیت نامطلوب مادران در افغانستان همواره در میان اخبار انفجار یا تروری که از این کشور به گوش میرسد، گم میشود. مادران افغان در ردهبندی سازمان "Save the Children" جایگاه ۱۴۵ را کسب کردهاند. تنها ۱۴ درصد از زنان افغان به هنگام وضع حمل از دریافت مراقبتهای ویژه یک قابله برخوردارند.
یک ضربالمثل فیلیپینی میگوید: «به هنگام زایمان یک پای زن در گور است.» در فیلیپین سالانه ۴ هزار و ۶۰۰ زن در هفته نخست پس از زایمان بر اثر خونریزی، تغذیه ناکافی در ترکیب با بیماریهایی نظیر مالاریا، ایدز، فشار خون بالا یا مسمومیت جان میسپارند.
از سال ۱۹۹۰ میزان مرگ مادران پس از زایمان تا ۵۰ درصد کاهش داشته است. چین نیز در این راستا پیشرفتهای قابل توجهی داشته است. این کشور که سالهاست از قانون تکفرزندی پیروی میکند، در جایگاه ۶۸ جدول "وضعیت مادران" قرار گرفته است. با این همه شرایط برای زنان در روستاها و شهرهای کوچک چین همچنان دشوار است.
سازمان کمکرسانی "Save the Children" همچنین به وضعیت نوزادان تازه متولد شده پرداخته و نتیجهای قابل توجه را منتشر کرده است: آمریکا بالاترین شمار مرگ نوزادان در نخستین روز تولد را در میان کشورهای صنعتی جهان دارد. سالانه ۱۱ هزار و ۳۰۰ نوزاد در این کشور قادر به پشت سر گذاشتن این مرحله خطرناک نیستند و میمیرند. این میزان ۵۰ درصد بیشتر از مجموع مرگ و میر نوزادان در دیگر کشورهای صنعتی است.
وضعیت مادران آلمانی در مقایسه با سالهای پیش وضعیت بهتری دارد. این کشور امسال رتبه ۹ جدول را از نظر میزان تحصیلات، درآمد و سلامتی مادران به خود اختصاص داده، در حالی که سال پیش در جایگاه ۱۲ قرار داشت. با این همه زوجهای جوان در آلمان همچنان تمایل اندکی به بچهدار شدن دارند. آمارهای دولتی نشان میدهند که سرانه نرخ تولد در این کشور در مقایسه با دیگر کشورهای اروپای غربی به طور قابل توجهی پایین است.
فنلاند بهترین کشور دنیا برای مادران شناخته میشود. سیستم درمانی مجهز، کمکها و حمایتهای قابل توجه دولت و امکانات متنوع برای نگهداری از کودکان در مراکز پرورشی، از جمله رموز موفقیت این کشور اروپای شمالی به شمار میآید. مادران فنلاندی پس از زایمان حتی بستهای شامل تمام لوازمی که یک خانواده جوان در هفتههای اول پس از به دنیا آمدن نوزاد به آن احتیاج دارد، دریافت میکنند.
در جدول سازمان کمکرسانی "Save the Children" ایران با کسب رتبه ۸۵ پایینتر از کشورهایی نظیر چین، تیرینیداد و توباگو، اکوادور، کوبا، کویت و قطر قرار دارد.
در ایران پیش از انقلاب روز ۲۵ آذرماه، زادروز فریده قطبی، مادر فرح دیبا، به نام روز مادر نامگذاری شد. پس از انقلاب اسلامی زادروز فاطمه زهرا، دختر پیامبر اسلام، جایگزین این روز شد.