فضای مجازی و انتخابات؛ تحریم مطلق یا تحریم فعال؟
۱۳۹۰ تیر ۲۲, چهارشنبه
نهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی اولین انتخاباتی است که پس از اعتراضات گسترده سال ۱۳۸۸ انجام می‌گیرد. پیش از این، حکومت جمهوری اسلامی برگزاری انتخابات شورای های اسلامی را به تعویق انداخته بود.
بحث «تقلب» در دهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران به اعتراضات گسترده خیابانی و شکل‌گیری جنبشی اعتراضی منجر شد که همچنان سایه‌ی آن بر فضای سیاسی جامعه ایران سنگینی می‌کند.
اما این تنها معضل حکومت ایران در برگزاری انتخابات مجلس نیست. در میان اصولگرایان نیز تنش و درگیری کم‌سابقه‌ای درگرفته است. اصولگرایان سنتی در پی حذف حامیان احمدی‌نژاد از مجلس شورای اسلامی هستند.
در این میان معترضان به نتیجه انتخابات نیز در قبال این موضوع، نظر و سیاست واحدی ندارند. برخی از این معترضان در موضوع انتخابات دیدگاه محمد خاتمی را می‌پسندند. گرچه در عمل با منتقدان دیدگاه خاتمی هم نظرند. رییس جمهور سابق ایران برای حضور در انتخابات شرایط سه گانه‌ای را مطرح کرده است که به عنوان کف مطالبات اصلاح طلبان در نظر گرفته شده است. وی می‌گوید در صورت عدم تحقق این شرایط، اصلاح طلبان در انتخابات شرکت نخواهند کرد.
بخشی دیگر از جنبش اعتراضی به هر صورت حضور در انتخابات را بی‌فایده و در جهت مشروعیت بخشیدن به حکومت می‌دانند. با توجه به حصر میرحسین موسوی و مهدی کروبی نیز هر کدام از این جریان‌ها معتقدند که نظرشان به «رهبران معترضان» نزدیک‌تر ا ست.
کاربران فضای مجازی نیز در شبکه‌های اجتماعی و وبلاگستان فارسی نظرات متفاوتی دارند و هرکدام جریان مقابل را نقد می‌کنند. در وب‌گردی امروز به بخشی از این اظهار نظر‌ها نگاهی انداخته‌ایم.
«نه به شرکت در انتخابات»
هواداران «تحریم غیرمشروط انتخابات» از هم اکنون دست به کار شده‌اند. در فیس‌بوک صفحات مختلفی می‌توان یافت که این نظر را تبلیغ می‌کنند. در همین حال وبلاگ نویسان هوادار این دیدگاه نیز دلایل خود را برای تحریم ذکر کرده‌اند.
صادق، نویسنده‌ی وب سایت خودنویس که توسط شهروند خبرنگاران مطالبش تهیه می‌شود، پیشنهاد شکل‌گیری یک کمپین گسترده تحت عنوان «تحریم انتخابات» را داده است.
به باور وی این حرکت سه امکان را فراهم خواهد کرد: «چنین حرکتی به عنوان محوری پرثبات و قابل قبول برای متحد کردن مخالفان رژیم عمل خواهد کرد، چنین حرکتی اصلاح طلبان را مجبور به انتخاب "طرف" و احتمالا همراهی با مردم خواهد کرد، چنین حرکتی سیستم متناقض و ناپایدار "جمهوری ولایی" کنونی را به پایان طبیعی عمر خود خواهد رسانید و زمینه لازم برای تولد یک سیستم سیاسی سالم و پایدار ایرانی را ایجاد خواهد کرد.»
صادق می‌افزاید: «من از تمام هموطنان مخالف با جمهوری اسلامی دعوت می‌کنم که هرچه سریع‌تر و هرچه گسترده‌تر و با قاطعیت هرچه بیشتر در نقطه‌ای به نام "نه به شرکت در انتخابات در جمهوری اسلامی" گرد هم آییم، چرا که این نقطه هدیه کمیابی است که وضعیت خاص تاریخی امروز کشورمان در اختیارمان قرار داده است، و شانسی مهم برای آغاز یک همگرایی ملی که نباید از دستش داد.»
این نویسنده سایت خودنویس معتقد است که میدان جنگ جمهوری اسلامی، "پدرسالاری/ولایت فقیه" به مصاف "مردم‌سالاری/جمهوریت" آمده‌است؛ «در نهایت هم تنها یکی از این دو از این میدان زنده خارج خواهد شد و همه می‌دانیم کدام.»
«هدف انتخابات نیست»
نویسنده وبلاگ «پیپ، قهوه، شکلات» بخش‌هایی را از سخنان محمد خاتمی از ۲۵خرداد ۸۸ تا به امروز را منتشر کرده است. این وبلاگنویس با تشبیه شرایط ایران به یک مسابقه فوتبال از فضای ناعادلانه حاکم بر این بازی می‌نویسد.
وی تصریح می‌کند: «ما به ناحق اخطار می‌گیریم و اخراج می‌شویم. مربیانمان از روی نیمکت رانده شده‌اند. آن‌ها بازی را ادامه دادند، اعتراض کردند، اعتصاب کردند اما صدایشان به گوش کسی نرسید. حتی ما که در زمین بودیم نتوانستیم تاکتیک جدیدی به کار بندیم.»
نویسنده وبلاگ «پیپ، قهوه، شکلات» معتقد است که خاتمی در حال طراحی یک بازی است و انداختن توپ در زمین حریف.
وی به طرح سوالاتی از منتقدان محمد خاتمی پرداخته است: «آنهایی که می‌گویند رفتار حاکمیت در انتخابات قبلی نشان داده است که دیگر نمی‌توان شرکت در انتخابات را راهی برای مقابله با آن تلقی کرد آیا به این فکر کرده‌اند که مگر رفتار حکومت با تجمعات معترضین آن‌ها را به نتایج این‌گونه حرکات امیدوار کرده است؟ آنهایی که اصلاحات را سازشکاری می‌دانند و انقلاب را تنها راه چاره، هرگز از خود پرسیده‌اند که اکنون چه کاری از دستشان بر می‌آید؟»
البته این وبلاگنویس هم معتقد است به علت عدم انعطاف پذیری حکومت «شرکت در انتخابات منتفی است» اما می‌افزاید در شرایطی باید انتخابات را تحریم کرد که به یک حرکت گسترده و عمومی تبدیل شود و راه رسیدن به این شرایط را تنها همراه شدن با بازی خاتمی می‌داند.
وی تصریح می‌کند: «امروز شهروندان به سرکار می‌روند، زندگی می‌کنند و در عوالم خویش غرق‌اند. ما هم گوشه‌ای از فضای مجازی به روشنگری ادامه می‌دهیم. انتخابات فرصتی است که می‌توان آگاه سازی را به بطن جامعه برد... امروز ما منفعل شده‌ایم. هزینه هرگونه کنشی زیاد شده و ما ترسیده‌ایم. فقط می‌توانیم غرغر کنیم. نمی‌توانیم یک فعالیت سیاسی را تعریف و انجام دهیم. انتخابات فرصتی است تا از حرف به عمل برسیم... آن وقت است که ما تحریم می‌کنیم.»
خیانت به رهبران جنبش سبز
صفحه فیسبوکی معماری به سبک میرحسین که می‌گوید برای حمایت هرچه بیشتر از این رهبر معترضان که در حبس خانگی قرار دارد تاسیس شده، در مطلبی کوتاهی به نقد شرکت در انتخابت آینده پرداخته است.
در این یادداشت با اشاره به آنچه که به باور نویسنده این مطلب بر سر آرای شرکت کنندگان در انتخابات سال ۱۳۸۸ رفته، تصریح شده: «خرداد ۸۸ پیمانی با رهبرانمان بستیم که شرکت ما در انتخابات آینده به معنی پشت کردن به آن پیمان و عوض کردن مسیر است. مسیری که رهبرانمان هنوز در آن حرکت می‌کنند. چطور امکان دارد ما پای صندوق رای حاضر شویم وقتی که کاندید‌هایمان در انتخابات قبلی در زندان به سر می‌برند؟»
نویسنده این مطلب همچنین رهبر جمهوری اسلامی را مورد خطاب قرار می‌دهد و می‌افزاید: «آقای دیکتاتور بدان که تمام نامزدهای انتخاباتی ما در زندان‌های تو اسیر هستند.»
روز انتخابات و حضور فعال خیابانی
ایماگر، نویسنده وبلاگ ایمایان در مطلبی سعی کرده به تحلیل شرایط حاضر بپردازد و راه حل‌هایی را که جنبش سبز در مواجهه با انتخابات در مقابل دارد، لیست کند. وی در سه بخش ابتدایی مطلبش به "چرا باید اعتراض کرد، چه راه‌هایی پیش روست و شباهت‌ها و تفاوت‌های اصلاح طلبی و جنبش سبز" پرداخته است.
این وبلاگ نویسی در ادامه زیر عنوان در «انتخابات مجلس چه باید کرد؟» سه راه حل را بر می‌شمارد: «شرکت در انتخابات، کنارکشیدن یا تحریم آن و راه سوم.»
ایماگر معتقد است به سه دلیل باید انتخابت را تحریم کرد: «اولن انتخابات آینده‌ی مجلس مشابه انتخابات گذشته‌ی مجلس است که با رد صلاحیت بی‌سابقه اصلاح‌طلبان سرشان را بریدند. دومن در برابر پرسش "پس چرا در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کردید" جواب می‌دهیم: خاتمی همیشه متهم بود که به درستی از سرمایه‌ی اجتماعی خود یعنی آرای مردم استفاده نکرده است. مردم در دوران اصلاحات جز سر صندوق‌های رأی به صحنه نیامدند... میرحسین اما کار ناتمام اصلاح‌طلبان را انجام داد یعنی مردم را به خیابان کشید.»
سومین دلیل به باور این وبلاگ نویس تغییر معیارهای سنجش اوضاع و تصمیم گیری‌ها است: «از دوران اصلاحات خارج شده‌ایم. ممکن است خیلی کار‌ها که دیروز درست نبود، امروز درست باشد و به عکس. پس برای شرکت کردن در انتخابات باید معیارهای دوسال اخیر را لحاظ کرد.»
نویسنده وبلاگ ایمایان همچنین معتقد است که تجربه نشان داده که تحریم به تنهایی موثر نیست زیرا تعداد شرکت کنندگان برای حکومت "خوراک کافی تبلیغاتی" را فراهم می‌کند: «کسانی که آمار را در انتخابات گذشته دستکاری کردند، می‌توانند تعداد رأی‌دهندگان را هرقدر که خواستند اعلام کنند پس تحریم هم گرهی را نمی‌گشاید.»
وی اما معتقد است که راه سومی نیز وجود دارد: «راه سوم این است که علاوه بر غیرقانونی دانستن انتخابات فرمایشی، به دنبال حضور فعال خیابانی مانند ۲۵ بهمن در روز انتخابات باشیم. این از تحریم منفعلانه بهتر است؛ خروش مردم در روز انتخابات بازتابی چندبرابر خواهد داشت و مهر تأییدی بر تداوم جنبش سبز خواهد بود و مجال تبلیغات نادرست را از رسانه‌های نظام خوهد گرفت.»
مهدی محسنی
تحریریه: یلدا کیانی