فاجعه چرنوبیل نقطه عطفی در تولید انرژی هسته‌ای
۱۳۹۵ اردیبهشت ۷, سه‌شنبه
در ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ در نیروگاه اتمی چرنوبیل در شوروی سابق (در اوکراین امروزی) فاجعه‌ای رخ داد که مواضع خوش‌بینانه درباره کسب "انرژی پاک" از طریق شکافتن اتم را مورد بازنگری جدی قرار داد.
به گفته کارشناسان، انفجار در رآکتور چرنوبیل بزرگ‌ترین فاجعه هسته‌ای در نوع خود است. پس از گذشت ۲۵ سال از فاجعه چرنوبیل، حادثه‌ای در نیروگاه اتمی فوکوشیما در ژاپن سبب شد که دولت‌های آلمان و سوئیس توقف تولید انرژی هسته‌ای در کشورهای خود را در سال ۲۰۱۱ اعلام کنند. هم‌اکنون هر دو کشور به جای انرژی هسته‌ای در پی گسترش انرژهای تجدید‌پذیر و کم‌خطر هستند.
بیشتر بخوانید: فاجعه اتمی فوکوشیما هنوز هم قربانی می‌گیرد
فرانسه، بریتانیا، روسیه و آمریکا هم‌چنان از انرژی اتمی دفاع می‌کنند. چین و هند به عنوان اقتصادهای بزرگ نوظهور نمی‌خواهند از کسب انرژی هسته‌ای دست بردارند. ژاپن نیز به‌رغم فاجعه فوکوشیما حاضر نیست، نیروگاه‌های اتمی خود را تعطیل کند.
فاجعه چرنوبیل در نظام شوروی سابق
انفجار در نیروگاه اتمی چرنوبیل نه تنها به عنوان فاجعه‌ای زیست محیطی در شوروی سابق سبب نگرانی‌های گسترده شد، بلکه پس‌لرزه‌هایی سیاسی به همراه داشت. میخائیل گورباچف که در آن زمان رهبر نیرومند شوروی بود، روزها از گفتن حقیقت به افکار عمومی خودداری کرد. این پنهان‌کاری جوی از عدم اطمینان به رهبران حزب کمونیست شوروی را به‌دنبال داشت.
بیش از ۱۰۰ هزار نفر از ساکنان مناطق اطراف چرنوبیل مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شدند. بیش از ۶۰۰ هزار نفر از سراسر شوروی سابق مجبور به امدادگری در این منطقه‌ی خطرناک شدند. بسیاری از این افراد هنوز از بیماری‌های ناشی از تشعشعات مواد رادیواکتیو رنج می‌برند.
بیشتر بخوانید: هشدار گرین‌پیس نسبت به وقوع سانحه اتمی در اوکراین
شمار رسمی کشته‌شدگان هیچ‌گاه اعلام نشد، اما کارشناسان قربانیان این فاجعه را ده‌ها هزار نفر برآورد می‌کنند.
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که حدود ۲۲ هزار نفر از کارگرانی که در سال‌های اخیر در ارتباط مستقیم با نیروگاه اتمی بوده‌اند، جان باخته یا در سال‌های آتی جان خواهند باخت.
چرنوبیل و اوکراین
زمانی که دولت اوکراین شمار دریافت‌کنندگان کمک‌های دولتی در ارتباط با فاجعه چرنوبیل را اعلام کند، تازه می‌توان به‌درستی به ابعاد انفجار در راکتور اتمی پی برد. کمک‌های دولتی در این زمینه شامل حدود ۲۱۰ هزار معلول در اوکراین می‌شود.
بحران اقتصادی، نبردها در شرق اوکراین، اشغال شبه‌جزیره کریمه توسط روسیه و مشکلات دیگر جایی برای بررسی جدی و همه‌جانبه درباره فاجعه چرنوبیل در اوکراین نمی‌گذارد.
بیشتر بخوانید: آلمانی‌ها وقوع فاجعه اتمی در اروپای غربی را محتمل می‌دانند
به‌دلیل اعتصاب کارگران معادن ذغال سنگ در اوکراین، تولید انرژی اتمی هم‌چنان سهم بالایی در رفع نیازهای اوکراین دارد. بیش از ۵۰ درصد انرژی مورد نیاز اوکراین هم‌چنان از طریق نیروگاه‌های اتمی تامین می‌شود. دولت اوکراین نیز برنامه‌هایی برای ساخت نیروگاه‌های اتمی جدید دارد.
در حال حاضر منطقه‌ای به شعاع ۳۰ کیلومتر به دور نیروگاه چرنوبیل "منطقه مرگ و ممنوعه" محسوب می‌شود. بیش از ۲ میلیارد یورو قرار است برای تدابیر ایمنی و ساخت محفظه‌ای بتونی در سال آینده هزینه شود. محفظه بتونی کنونی در اصل تنها برای ۲۰ سال در نظر گرفته شده بود. در سال‌های گذشته این محفظه تنها ترمیم شده است.
به گفته کارشناسان، محفظه جدید تنها می‌تواند از خروج پرتوهای مرگبار جلوگیری کند و این به معنای زدودن ریشه آلودگی‌های اتمی نیست، آلودگی‌هایی که شاید هیچ‌گاه نتوان آنها را از میان برداشت.