«عوارض بد» کنار رفتن یا کنار گذاشتن رفسنجانی
۱۳۸۹ خرداد ۳۱, دوشنبه
رئیس مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی دو روز پیش از انتخابات مناقشه‌برانگیز ۲۲ خرداد ۸۸ نامه‌ای خطاب به ایت‌الله علی خامنه‌ای نوشت که بحث‌های زیادی به همراه آورد. حامیان دولت لحن و محتوای این نامه را تند و نامتعارف و زمان انتشار آن را نامناسب عنوان می‌کنند. رفسنجانی در این نامه با اشاره به آنچه «دروغ‌گویی‌ها و تهمت زدن‌های» محمود احمدی‌نژاد در مناظره با میرحسین موسوی خوانده، از خامنه‌ای می‌خواهد مانع از شعله‌ور شدن آتشی شود که «هم‌اکنون دودش در فضا قابل مشاهده است.»
رفتار احمدی‌نژاد و مسئولیت خامنه‌ای
محمود احمدی‌نژاد در مناظره تلویزیونی با میرحسین موسوی، هاشمی رفسنجانی را صحنه‌گردان مبارزات انتخاباتی رقیبان خود خواند و افراد خانواده‌اش را به فساد مالی متهم کرد. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در نامه‌ی خود به خامنه‌ای از او می‌خواهد «با توجه به مقام و مسئولیتش» برای حل این مشکل اقدام موثری انجام دهد و «مانع شعله‌ورتر شدن این آتش در جریان انتخابات و پس از آن» شود.
نامه‌ی رفسنجانی از سوی خامنه‌ای رسما بی‌پاسخ ماند، اما او در نماز جمعه‌ی ۲۹ خرداد ۸۸ ضمن اشاره به اختلاف‌هایی که به گفته‌ی او در تمام زمینه‌ها میان احمدی‌نژاد و رفسنجانی وجود دارد، تاکید کرد «نظر آقای رئیس جمهور به نظر بنده نزدیک‌تر است.» خامنه‌ای با دفاع و حمایت از احمدی‌نژاد در یک سال گذشته نشان داد همچنان خود را به او نزدیک‌تر می‌داند. از سوی دیگر رفسنجانی نیز با انتشار مجدد نامه‌ی خود به خامنه‌ای، اندکی پیش از سالروز انتخابات، بار دیگر بر مسئولیت او در قبال اعمال احمدی‌نژاد انگشت نهاد.
انتظاری که برآورده نشد
هاشمی رفسنجانی یک سال پس از انتشار نامه‌ی یادشده در گفتگویی با ماهنامه مدیریت ارتباطات که روز یکشنبه، سی‌ام خرداد ۸۹، منتشر شد از محتوا و زمان انتشار آن دفاع، و از سکوت رهبر جمهوری اسلامی در مورد سخنان احمدی‌نژاد گلایه کرد. او می‌گوید «متأسفانه در مناظره، آقای احمدی‌نژاد حرف‌هایی را زده بود که غیرواقعی بود، انتظار من و همه دلسوزان واقعی نظام این بود که رهبری عکس‌العمل نشان دهند.»
رئیس مجلس خبرگان با اشاره به سخنان احمدی‌نژاد در مناظره با موسوی گفته است «در آن مناظره شما نوعی ستیز با روحانیت را مشاهده کردید که به بهانه مخالفت با من، آقای خاتمی، آقای ناطق نوری و آقای کروبی که رؤسای جمهوری و رؤسای مجلس بودیم، همه دستاوردهای انقلاب را حراج گذاشت و این گونه القا کرد که روحانیت در اداره جامعه کارایی ندارد.» رفسنجانی در مورد زمان انتشار نامه تاکید می‌کند با توجه به اینکه سخنان احمدی‌نژاد در مناظره تلویزیونی انتخاباتی مطرح شده بود موکول کردن پاسخ، به بعد از انتخابات کار درستی نبوده است.
"عوارض بد" کناره‌گیری
هاشمی رفسنجانی پنهان نمی‌کند که در مورد مناسب یا نامناسب بودن زمان انتشار نامه‌اش، با خامنه‌ای اختلاف نظر دارد. او می‌گوید در دیداری که پس از نوشتن نامه با رهبر جمهوری اسلامی داشته، خامنه‌ای به او گفته است «در مورد محتوای نامه واقعاً هیچ ملاحظه‌ای ندارم ولی اگر جای شما بودم، [آن را] بعد از انتخابات منتشر می‌کردم.»
رفسنجانی در بخش دیگری از گفتگو با ماهنامه مدیریت ارتباطات در پاسخ به کسانی که می‌پرسند چرا قبل از انتخابات نامه را منتشر کرده گفت «این سوال دیگر سفسطه است چون مگر ایشان هدفی غیر از انتخابات در طرح آن مباحث خلاف واقع داشت؟»
به گزارش آفتاب نیوز، رفسنجانی در این گفتگو و در پاسخ به این پرسش که «آیا تاکنون به بازنشستگی به معنای کناره‌گیری از مسئولیت‌های سیاسی فکر کرده‌اید؟» گفته است «مایلم. الان سن من در حدی است که مایلم این‌گونه شود. ولی هنوز می‌ترسم عوارض بد سیاسی داشته باشد و به نوعی قهر تلقی شود.»
"رفتن رفسنجانی به سود خودش و کشور نیست"
کناره‌گیری یا کنار گذاشتن رفسنجانی می‌تواند بسیاری از حامیان محمود احمدی‌نژاد را که در ماه‌های گذشته حمله‌های شدیدی عیله او کرده‌اند خشنود کند. با این همه حتا در میان اصولگرایان نیز بسیاری هستند که عواقب این کار را برای کل حکومت خطرناک ارزیابی می‌کنند. یکی از این افراد غلامرضا مصباحی‌مقدم، نماینده‌ی اصولگرای مجلس و از اعضای جامعه روحانیت مبارز است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، مصباحی‌مقدم روز دوشنبه ۳۱ خرداد، با اشاره به ابراز تمایل رفسنجانی به کنار گذاشتن مسئولیت‌های سیاسی خاطر نشان کرد «اگر ایشان كناره‌گیری كند به نوعی قهر سیاسی تلقی می‌شود و از این جهت مناسب نیست.» مصباحی مقدم می‌گوید «به اعتقاد من كنار كشیدن هاشمی رفسنجانی از مسوولیت‌های سیاسی به نفع ایشان و كشور نیست.»
پیامدهای بین‌المللی
مصباحی مقدم معتقد است رفسنجانی در معادلات سیاسی کشور «به شدت تاثیرگذار است.» او همچنین تاکید می‌کند «آقای هاشمی رفسنجانی در سطوح بین‌المللی نیز شخصیتی شناخته شده است كه هم كشورهای منطقه و هم كشورهای فرامنطقه‌ای روی مواضع ایشان حساب باز می‌كنند.» مصباحی مقدم اعتقاد دارد به این جهت کنار رفتن رفسنجانی «یك نقطه ضعف جدی برای كشور و نظام تلقی می‌شود» و کشورهای خارجی آن را «ضعفی در اركان نظام جمهوری اسلامی تلقی می‌كنند.»
به گفته‌ی این عضو جامعه روحانیت مبارز کشورهای خارجی کنار رفتن احتمالی رفسنجانی را به گونه‌ای تحلیل خواهند کرد که به سود جمهوری اسلامی نخواهد بود. او معتقد است آنها بر مبنای همین تحلیل‌ها ممکن است برنامه‌ریزی‌هایی کنند و اقداماتی انجام دهند که خیرخواهانه نیست. مصباحی‌مقدم به توجه به نگرانی‌هایی که شرح می‌دهد، توصیه می‌کند «شخصی مثل آقای رفسنجانی باید آثار یك چنین تصمیمی را پیش‌بینی كند و بر اساس همین پیش‌بینی تصمیم بگیرد.»
حضور موثر به شرط تایید نظر خامنه‌ای؟
ظاهرا مصباحی‌مقدم بهترین راه حل را تجدید نظر کردن رفسنجانی در برخی از مواضع خود و حمایت بی‌چون و چرا از رهبر جمهوری اسلامی می‌داند. او می‌گوید رفسنجانی باید جایی که می‌بیند رهبر جمهوری اسلامی «نیازمند به کمک و همراهی و حضور در صحنه» است حاضر شود. مصباحی‌مقدم ابراز امیدواری می‌کند رفسنجانی همچنان جزو چهره‌های تاثیرگذار جمهوری اسلامی باقی بماند، اما از او می‌خواهد «درجایی كه باید موضع بگیرد و یا سكوت كند این كار را انجام دهد.»
رفسنجانی گرچه در گفتگوی یادشده مقابله با خامنه‌ای را تکذیب می‌کند، دست‌کم پس از انتخابات "موضع‌گیری" و "سکوت"اش آنگونه که مورد نظر مصباحی‌مقدم است نبوده. رفسنجانی برخلاف انتظار خامنه‌ای در مراسم تحلیف احمدی‌نژاد حضور نیافت و نتایج اعلام شده‌ی انتخابات را آنگونه که مورد نظر اوست تایید نکرد. دفتر هاشمی رفسنجانی همزمان با سالروز انتشار نامه او به خامنه‌ای در اطلاعیه‌ای بار دیگر از آنچه «سکوت مصلحتی» رهبر جمهوری اسلامی در برابر رفتار احمدی‌نژاد عنوان شده انتقاد کرد. در این اطلاعیه که در پاسخ به مقاله‌ی مهرداد بذرپاش، یکی از نزدیکان احمدی‌نژاد منتشر شد، او و دیگر حامیان دولت تلویحا متهم شده‌اند از سال ۷۶ «به دنبال شکل‌دهی نطفه حرام تقلب انتخاباتی در رحم جامعه» بوده‌اند.
BK/MM