1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله
تاریخ

شوخی شوخی حرف‌های جدی

۱۳۹۸ شهریور ۱, جمعه

۲۳ اوت ۱۹۲۴؛ ۹۵ سال پیش در چنین روزی افرایم کيشون در بوداپست، پایتخت مجارستان، زاده شد. می‌پرسید: «چرا هیچ طنزپردازی تا کنون جایزه ادبی نوبل نگرفته است؟»

https://p.dw.com/p/3OGyp
Ephraim Kishon
عکس: picture-alliance/KEYSTONE/STR

پدر افرایم کیشون (Ephraim Kishon) مدیرعامل بانک و مادرش منشی بلندپایه‌ای بود و در خانواده‌ای یهودی‌تبار پرورش یافت.

۱۶ ساله بود که جایزه بهترین داستان کوتاه را در زادگاهش گرفت.

۱۸ ساله بود که به خاطر قانون‌های یهودی‌ستیزانه حاکم، اجازه تحصیل دانشگاهی نیافت و دوره زرگری ديد.

۲۰ ساله بود که او را به یک اردوگاه کار اجباری بردند و سه سال پس از آن توانست از چنگال مرگ نازی‌ها بگریزد و پس از جنگ در وین دوره نقاشی و پیکرسازی با فلز را به پایان برساند.

۲۵ ساله بود که به اسرائیل رفت، زبان عبری آموخت و سه سال بعد به نوشتن روزانه مطالب فکاهی در روزنامه سرشناس "معاریو" پرداخت که ۳۰ سال ادامه داشت.

۴۰ ساله بود که فیلم "دختر به جای خانه" را بر پایه یکی از کتاب‌هایش ساخت و جایزه "گلدِن گلوب" را گرفت.

آثار افرایم کیشون بیشتر جنبه شوخی دارد تا طنز، اما گاه با طرح نارسایی‌ها و پیچیدگی‌های مسائل اجتماعی به طنز نزدیک می‌شود، اگرچه او در برابر سیاست‌های اسرائیل هیچ رواداری و نرمشی از خود نشان نمی‌دهد و طنز و شوخی را از یاد می‌برد.

می‌گفت: «چرا هیچ طنزپردازی، حتی مارک تواین، جایزه ادبی نوبل نگرفته است؟ چون همه فکر می‌کنند اگر اثری بخنداند دیگر ادبيات نيست، ادبیات باید جدی و اندوهناک باشد.»

ماندگارترین اثرش "کاغذبازی" است که جُنگی از آثار فکاهی و طنز اوست که بیشتر به مسائل روزمره پرداخته است:

«بیچاره نویسنده ستمدیده: ژنرال در ۵۰ سالگی، آموزگار در ۶۰ سالگی و حتی رئیس دولت گاه در ۸۰ سالگی بازنشسته می‌شود اما نویسنده تا آخرین نفس در خدمت است و تازه شاید آثارش تنها پس از مرگش خوانده شوند. من هم تصمیم گرفتم دیگر تصمیم نگیرم که ننویسم. البته زیاد نوشته‌ام و خدا وکیلی بد ننوشته‌ام. هرچه هست به قول لنین کمیت کیفیت می‌آورد.»

او از اين قضیه بسیار خرسند بود که آثارش در آلمان "نزد نوه‌های جلادانش" از همه جا محبوب‌ترند.

افرایم کيشون در ۸۰ سالگی در مایستِرسروته در شمال شرقی سوئيس درگذشت.

اسکندر آبادی روزنامه‌نگار، مترجم و نوازنده ساکن آلمان