«شهر قم به وسیله مردم فتح شده بود»

دویچه‌وله: آقای فتوحی شما امروز در تشییع جنازه‌ی آیت‌الله منتظری در شهر قم شرکت داشتید. این تشییع جنازه چگونه برگزار شد و چه اتفاقاتی افتاد؟

امیرحسین فتوحی: ما نزدیک ساعت دو و نیم شب با تعداد زیادی از دانشجویان از تهران رسیدیم قم. بیت آیت‌الله منتظری پذیرای همه‌ی آنهایی بود که برای عرض تسلیت آمده بودند. بعد از آن بیت آیت‌الله منتظری گفتند که همه بروند خانه‌هایشان و ساعت ۹ صبح برای تشییع جنازه بیایند. از حول و حوش ساعت ۶ صبح در جلوی بیت جمعیت بسیار عظیمی شکل گرفته بود که تقریباً می‌شود گفت خیابان‌های اطراف را کاملاً پر کرده بود. جمعیت از شمار خارج بود. بعد از آن جمعیت به سمت حرم حضرت معصومه حرکت کرد.

اتفاقی که افتاد این بود که آقای احمد منتظری از مردم خواستند که فقط در راستای مراسم تشییع آیت‌الله منتظری شعار بدهند، ولی این اتفاق نیفتاد و مردم از ابتدا تا انتها شعارهای جنبش سبز را تکرار می‌کردند. به اضافه‌ی شعارهای جدیدی که مختص امروز بود، مثل "تسلیت کینه‌ای، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم" که اشاره به تسلیت آقای خامنه‌ای به بیت آیت‌الله منتظری بود. جمعیت تا ساعت نزدیک ۱۱ ظهر آنقدر زیاد شد که دیگر حتی نفس کشیدن سخت شده بود. بعد از آن وقتی به حرم حضرت معصومه رسیدند، آقای احمد منتظری از مردم خواستند که متفرق شوند و در مراسم ختمی که امشب در حرم حضرت معصومه شکل می‌گیرد شرکت کنند.

آیا بعد از اینکه مراسم خاکسپاری تمام شد، درگیری یا چیز دیگری اتفاق افتاد یا خیر؟

بله. نزدیک پل حجتیه شاید نزدیک به هزار یا هزارو پانصد نفر از افراد هوادار دولت جمع شده بودند که به بیت آیت‌الله منتظری رفتند، عکس‌شان را پاره کردند و به سمت بیت آیت‌الله صانعی رفتند و عکس آیت‌اله منتظری را از آنجا هم پایین کشیدند، بنرهای تسلیت را پایین کشیدند و سعی می‌کردند با مردم درگیر شوند که مردم حتی‌المقدور درگیر نشدند. امروز اتفاق جالبی که افتاد این بود که تمام نیروهای انتظامی بدون حفاظ، بدون گارد ویژه، در کنار مردم حضور پیدا کرده بودند و قم کلاً تحت اختیار نیروهای جنبش سبز بود.

آیا در این درگیری‌هایی که بین نیروهای طرفدار دولت و مردم رخ داد، کسی هم دستگیر شد؟

تا آنجایی که ما دیدیم، کسی دستگیر نشد. منتهی در راه رسیدن به قم، من از دستگیری دو نفر اطلاع دارم. خانم شیوا نظرآهاری و خانم محبوبه عباسقلی‌زاده.

بله، این‌ها دیشب اتفاق افتاده. سوال بعدی من از شما در همین مورد بود. شما گفتید که با عده‌ای از دانشجویان داشتید به قم می‌رفتید. آیا برای شما در فاصله‌ی بین تهران و قم اتفاقی نیفتاد؟

برای ما اتفاقی نیفتاد. از پلیس راه قم هم بدون مزاحمت گذشتیم، منتهی طبق شنیده‌هایی که از مردم داشتیم، چند اتوبوس از تبریز آمده بودند که آن‌ها را برگردانده بودند. تعداد زیادی را از تهران برگرداندند و می‌گویند چند نفر را هم دستگیر کرده بودند، ولی بعد آزادشان کردند.

آقای فتوحی در آخرین ساعاتی که شما قم را به مقصد تهران ترک می‌کردید، جو عمومی شهر قم چگونه بود؟

اتفاق مبارکی در شهر قم افتاد و آن این بود که شهر قم به وسیله‌ی مردم فتح شده بود. یعنی این اتفاقی که در قم افتاد بی‌سابقه بود و هرگز ما شاهد این همه جمعیت در قم نبودیم. شاهدهای عینی که در روز تشیع آیت‌الله بهجت هم حضور داشتند، می‌گویند جمعیتی که امروز حضور داشته، شاید چند برابر آن جمعیت بوده است. من هم به شما می‌گویم اتفاقی که در قم افتاد، این بود که در خیلی‌جاها ما برای نفس کشیدن دچار مشکل می‌شدیم، اینقدر جمعیت زیاد بود. از تمام شهرها ما آدم دیدیم. از شهر یزد، اصفهان، نجف‌آباد، تهران، رشت، قزوین، کرج. از همه‌ی این شهرها ما آدم‌هایی دیدیم که گروه گروه آمده بودند.

از چهره‌های سیاسی و چهره‌های شناخته‌شده‌ی اصلاح‌طلب چه کسانی در تشییع جنازه آیت‌الله منتظری حضور داشتند؟

شنیده‌ها این طور حکایت می‌کرد که آقایان موسوی و کروبی به قم آمدند، ولی من آنها را در میان جمعیت ندیدم. آقای عبدالله نوری در میان جمعیت دیده شدند، آقای صانعی در کنار مردم قرار گرفته بودند. از ملی‌ـ مذهبی‌ها کسان زیادی مشاهده شدند، مثل آقای علیجانی و آقای سحابی. یکی از اعضای نهضت آزادی که من الان اسم‌اش دقیقاً خاطرم نیست، نزدیک بود بازداشت شود که با مداخله‌ی مردم از بازداشت رهایی پیدا کرد. بچه‌های دفتر تحکیم وحدت حضور داشتند. کمیته‌ی دفاع دانشجویی حضور داشت، کمیته‌ی دفاع از زندانیان سیاسی حضور داشت. تقریباً می‌شود گفت اکثر انجمن‌های اسلامی دانشگاه‌های شهرهای نزدیک به قم آنجا حضور داشتند.

مصاحبه‌گر: میترا شجاعی

تحریریه: بابک بهمنش