شناخت آلمان از راه آمار

نویسنده و فیلم‌ساز آلمانی کریستیان هاینِن به تازگی کتابی با عنوان "آمارهای شگفت‌آور" تدوین و منتشر کرده و بر این باور است که می‌توان شهروند عادی آلمانی را از این دریچه بهتر نگریست.

بر پایه این آمارها که گاه رنگ طنز و شوخی به خود می‌گیرند، یک آلمانی عادی پنج سال از عمر خود را جلوی تلویزیون می‌گذراند، سالی ۹۸۶ سیگار می‌کشد و روزی ۱۳۵ بار به تلفن همراه خود نگاه می‌کند.

فیلم‌ساز ۴۳ ساله که ۱۵ سال است بیشتر به کار گزارشگری و نویسندگی می‌پردازد، در پیشگفتار کتاب خود می‌نویسد: «آیا رنگ دلخواه شما آبی است؟ جشن عروسی‌تان حدود ۱۴هزار یورو هزینه داشته؟ آیا مایلید سفری به گذشته بکنید و سال گذشته ۲۸۵ یورو خرج هدیه‌های کریسمس کرده‌اید؟ آیا سالی ۷۱ کیسه پلاستیک خرید دست می‌گیرید؟ اگر چنین نیست، پس باید اندکی شرمنده باشید چون این آمار یک شهروند آلمانی است که شما هم یکی از آن‌هاهستید.»

نویسنده سپس ادامه می‌دهد که می‌خواهد از طریق عدد و رقم، واقعیاتی را درباره آلمانی‌ها آشکار کند تا دیگر این ملت را تنها "خرخوان کلاس ملت‌های جهان" ندانند و او را فقط به کار و وقت‌شناسی بیش از حد و آبجو و گذشته تاریکش نشناسند.

به باور نویسنده کتاب، این سفری است رقومی به جهان سرگرمی و اندیشه، و نگاهی است غیرمنتظره به گوشه‌های تاریک زندگی "ما آلمانی‌ها".

ارقام عجیب جمعیتی

هر روز ۱۹۵۸ نفر به جمعیت ۸۱ میلیونی آلمان افزوده و ۲۳۷۹ نفر از آن کم می‌شود. به عبارت دیگر هر ۵ دقیقه ۵ آلمانی زاده می‌شوند و ۶ نفر از این جمعیت می‌میرند. اگر این روند ادامه یابد، از جمعیت آلمان در ۴۰ سال آینده ۱۳ میلیون نفر کاسته می‌شود.

به این ترتیب آلمانی‌ها به گفته نویسنده باید از ورود و وجود مهاجران و شهروندانی که "تبار و خون آلمانی ندارند" ولی آلمانی شده‌اند و حقوق و وظایف شهروندی آلمان را قدر می‌دانند، خشنود باشند؛ به ویژه که بیش از ۲۰ درصد آلمانی‌ها ریشه و تبار غیرآلمانی دارند. عمر پیش‌بینی‌شده در آلمان ۷۷/۷ سال است، سن ۱۴ هزار نفر در این کشور بالای ۱۰۰ است که ۱۲ هزار نفرشان زن هستند. به طور کلی زنان ۵۱/۳ درصد جمعیت آلمان را تشکیل می‌دهند.

آمارها از جمله می‌گویند که در آلمان ۹۲ گویش و لهجه وجود دارد؛ در ثبت احوال ۵۰۰ هزار نام گوناگون ثبت شده و آلمانی‌ها روزانه حدود ۱۶ هزار کلمه حرف می‌زنند با این تفاوت که معمولا زنان ۵۰۰ کلمه بیشتر سخن می‌گویند.

در آلمان حدود ۴۵ میلیون خودرو و ۵۸۰ هزار انجمن رسمی ثبت شده‌اند که در اروپا مقام نخست به شمار می‌آید.

خوراک و نوشیدنی

آنها که آلمان را می‌شناسند یا می‌پندارند که می‌شناسند، مقام اول را در خوراک‌های سردستی به سوسیس و سیب‌زمینی سرخ‌کرده می‌دهند، اما آمارها نشان می‌دهند که مقام نخست به کباب ترکی "دونِر" اختصاص دارد. آلمانی‌ها سالی ۴۰۰ میلیون ساندویچ ترکی می‌خورند.

بسیاری نوشیدنی اول را در آلمان آبجو می‌پندارند در صورتی که آلمانی‌ها به طور متوسط سالی ۱۴۸ لیتر قهوه می‌نوشند ولی ۱۱۰ لیتر آبجو می‌آشامند. آلمانی‌ها درحالی که سالانه ۱۴۰ لیتر آب معدنی و ۹۲ لیتر شیر مصرف می‌کنند، تنها یک لیتر آب میوه می‌نوشند.

افزون بر این هر آلمانی به طور متوسط سالی ۴ لیتر شامپاین و ۵ لیتر و نیم مشروب الکلی سنگین می‌نوشد. آمارها ۷۵هزار رستوران، ۱۱هزار قهوه‌خانه و ۲۳۰۰ غذاخوری سردستی مانند مک‌دونالد را در آلمان نشان می‌دهند.

آمارهای متضاد

درحالی‌که از یک‌سو یک چهارم مردم آلمان نمی‌توانند به مرخصی بروند، آمارها هم‌زمان اعلام می‌کنند که هر آلمانی در سال حداقل ۱۰ روز به عنوان مرخصی و تعطیلات به مسافرت می‌رود.

۹۰ درصد آلمانی‌ها خنده را مایه تندرستی می‌دانند ولی حتا خودشان هم خود را "شوخی‌گریز" و جدی به شمار می‌آورند. در این میان یک درصد از آلمانی‌ها فقط سالی یک بار می‌خندند.

درحالی‌که ۹۵ درصد آلمانی‌ها حفظ محیط زیست را بسیار مهم می‌دانند، هر آلمانی دو برابر یک ژاپنی یعنی سالی ۶۱۴ کیلو آشغال خانگی تولید می‌کند و بیش از ۸۰ کیلو غذای سالم را دور می‌ریزد. ضمنا گفتنی است که هر شهروند به طور متوسط ۲۵۳ کیلو کاغذ را در سال حرام می‌کند که از مصرف کل دو قاره آفریقا و آمریکای جنوبی بیشتر است.

آلمان کشور چندفرهنگی

در آلمان مهاجران و شهروندانی از ۱۹۰ کشور جهان زندگی می‌کنند، ۳۵ درصد کودکان زیر پنج سال تبار غیرآلمانی دارند و ۸۱ درصد کل مهاجران، آلمان را کشور محبوب و میهن خود می‌دانند.

۷۰ درصد مردم در غرب و ۴۰ درصد در شرق آلمان دوستان خارجی دارند و بیش از ۱۰ درصد از ازدواج‌ها در آلمان میان یک آلمانی و یک غیرآلمانی انجام می‌گیرد.

درحالی‌که ۵۷ درصد آلمانی‌ها اسلام را خطر ارزیابی می‌کنند، ۵ درصد مسلمانان آلمان، علاقه‌ای به جذب و هم‌گرایی به جامعه غربی نشان نمی‌دهند.

ارزیابی و احتیاط

روشن است که اعداد و ارقام جالب این کتاب نباید خواننده را به سوی این پندار سوق دهد که از طریق آنها آلمان و آلمانی را شناخته و می‌تواند درباره این کشور و ملت داوری یا آنها را ستایش و نکوهش کند.

آمارهای این کتاب شاخص‌های صد درصد آلمان نیستند بلکه شاید بتوان گفت که سمت و سوی برخی از ویژگی‌های آلمان را نشان می‌دهند.

برای نمونه وقتی هاینِن می‌نویسد که ۷۰ درصد آلمانی‌ها شخصا سیاستمداری را نمی‌شناسند، با این حال درصد بالایی به مدیران مملکت بدبین‌‌اند و مثلا ۵۸ درصد می‌گویند که سیاستمداران فقط به فکر سود خودشان هستند، به این معنی نیست که ما فضای سیاسی در آلمان را شناخته‌ایم.

در بخش دیگری نویسنده آماری می‌آورد که طبق آن ۱۲ درصد سایت‌های اینترنتی که مردم در آلمان به آنها سر می‌زنند، سایت‌های ناهنجار سکسی هستند و در این نکته آلمان مقام اول را در جهان اشغال کرده است. ولی در جای دیگری نویسنده می‌آورد که آلمانی‌ها به طور متوسط حداکثر در هفته ۸ دقیقه فیلم سکسی نگاه می‌کنند.

با اینهمه در جای جای کتاب عددها و رقم‌هایی هم هستند که می‌توان آنها را گویای هنجارهای روشن و برجسته در کشور آلمان به شمار آورد.

آلمانی‌ها در رساندن کمک‌های مالی به افراد و نهادها در جهان مقام بالایی دارند و ۴۰ درصد آنها به طور افتخاری برای موسسه‌های رفاهی کار می‌کنند.

سر انجام با اینکه آلمانی‌ها خود می‌پندارند که جرم و جنایت در کشورشان در حال افزایش است، ولی جرم‌ها در آلمان از ۱۰ سال پیش تا کنون ۱۰ درصد کاهش نشان می‌دهند.

کتاب "آمارهای شگفت‌آور" که با بی‌پردگی گوشه‌هایی از ویژگی‌های آلمان را یادآوری کرده و در انتشاراتی سرشناس رووُلت Rowohlt منتشر شده، خود گواه روشنی بر این واقعیت است که انتقاد از خود و واقعیت‌جویی در جامعه بزرگ کتابخوان آلمان از ارزش بالایی برخوردار است.

مشخصات کتاب:

Christian Heynen: Jeder dritter Deutsche bügelt seine Unterwäsche: Kuriose Statistiken über den Durchschnittsbürger, November 2016 Rowohlt Verlag.