شمار رد صلاحیت‌شدگان انتخابات شوراها از ۱۴ هزار نفر گذشت
۱۳۹۶ اردیبهشت ۱۷, یکشنبه
پایان وقت اداری روز یکشنبه (۱۷ اردیبهشت/ ۷ مه) رسیدگی نهایی به شکایت داوطلبان رد صلاحیت‌شده انتخابات شوراها در هیئت نظارت بر انتخابات پایان می‌یابد.
محمد جواد کولیوند، نایب رئیس هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، گفته است: «رسیدگی به شکایت آن دسته از داوطلبان انتخابات شوراهای شهر و روستا که صلاحیت‌شان در هیئت‌های اجرایی و نظارت تأیید نشده، از روز دهم اردیبهشت آغاز شد و امروز (۱۷ اردیبهشت) پایان می‌یابد».
این در حالی است که به گزارش خبرگزاری مهر، امیر پورمهدی، سخنگوی ستاد انتخابات خراسان رضوی، از دادن مهلتی یک‌روزه (تا پایان ساعت اداری روز دوشنبه ۱۸ اردیبهشت) به کسانی خبر داد که در آخرین لحظات توسط هیأت نظارت رد صلاحیت شدهاند.
نایب رئیس هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها در عین حال تصریح کرده است: «اسامی نهایی داوطلبان انتخابات شوراها که صلاحیت‌شان پس از شکایت بررسی و تأیید شدهاند، از فردا (دوشنبه ۱۸ اردیبهشت) به وزارت کشور اعلام و نتیجه از طریق فرمانداری‌ها به آنها ابلاغ می‌شود».
به گفته محمد جواد کولیوند، در رسیدگی به شکایت داوطلبان رد صلاحیت شده، تلاش شده تا برای جلوگیری از "تضییع" حق داوطلبان "تخصص، شایسته‌سالاری و سوابق اجرایی بیشتر مد نظر قرار بگیرد".
اضافه شدن ۴۵۰۰ رد صلاحیت‌شده دیگر
علی اصغر احمدی، رئیس ستاد انتخابات ایران، روز شنبه (۱۶ اردیبهشت) شمار ثبت‌نام‌کنندگان در انتخابات شوراها را ۲۹۰ هزار نفر اعلام کرده بود که به گفته او، سپس تعدادی از آنان انصراف داده‌اند.
احمدی درباره تعداد رد صلاحیت‌شدگان انتخابات پنجمین دوره شوراها نیز گفته بود: «در گام اول بررسی صلاحیت‌ها که توسط هیات‌های اجرایی و نظارت در مرکز بخش و شهرستان انجام شد، سه و نیم درصد یعنی ۱۰ هزار نفر بر اساس پاسخ استعلام‌ها و تصمیم این هیات‌ها رد صلاحیت شدند که افراد رد صلاحیت شده می‌توانستند در مهلت مقرر اعتراض کنند».
رئیس ستاد انتخابات ایران افزوده بود: «آماری که از نتایج بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های نظارت داریم حاکی از آن است که حدود چهار هزار و ۵۰۰ نفر به تعداد ۱۰ هزار نفر رد صلاحیت شده اضافه شده است».
احمدی روشن نکرد که چه تعداد از این داوطلب‌ها توسط هیئت‌های نظارت شهرستان و استان و چه تعداد توسط هیأت مرکزی رد صلاحیت شدهاند.
بیشتر بخوانید: انتخابات شوراهای شهر و روستا؛ از دیروز تا امروز
در همین حال سخنگوی هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات در مورد اختیارات ویژه این هیأت توضیحاتی داده است. فرهاد تجری، برخلاف اظهارات پیشین رئیس ستاد انتخابات ایران، گفته است که این هیأت می‌تواند صلاحیت افراد تأیید شده در مراحل قبلی را رد کند.
تجری تأکید کرده است: «با هماهنگی سایر اعضا اجازه نمی‌دهیم افرادی که دارای سابقه فتنه و فساد هستند بتوانند وارد چرخه انتخابات شوند و به همین منظور استعلاماتی را از مراجع رسمی امنیتی و وزارت اطلاعات درباره اشخاص خواهیم داشت».
این در حالی است که طبق قانون انتخابات شوراها، هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات حق دخالت در کار هیأت‌های نظارت شهرستان و استان بر سر تأیید صلاحیت نامزدها و تأیید نتایج انتخابات را ندارد. علی اصغر احمدی، رئیس ستاد انتخابات ایران نیز روز ۷ فروردین‌ماه سال جاری تأکید کرده بود که «تأییدشدگان نباید در مرحله بعدی رد شوند».
رد صلاحیت اعضای مطرح شورای شهر تهران
برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب نگرانی خود را از روند رد صلاحیت نامزدهای مورد حمایت‌شان اعلام کرده و به این رد صلاحیت‌ها در برخی از استان‌ها همچون خوزستان، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی انتقاد کرده بودند.
خبرگزاری‌های ایران پیش‌تر نیز اعلام کرده بودند که تعدادی از اعضای مطرح شورای فعلی شهر تهران که برای پنجمین دوره ثبت‌نام کرده بودند، رد صلاحیت شدهاند. حبیب کاشانی (اصولگرا، مدیرعامل سابق باشگاه پرسپولیس و فرمانده سابق نیروهای بسیج غرب تهران)، مرتضی طلایی (اصولگرا و از فرماندهان سابق نیروی انتظامی)، الهه راستگو (اخراج‌شده از حزب اصلاح‌طلب اسلامی کار)، علیرضا دبیر (قهرمان سابق کشتی جهان و المپیک)، عبدالحسین مختاباد (اصلاح‌طلب و خواننده موسیقی سنتی)، حسین رضازاده (ملی‌پوش سابق وزنه‌برداری) و عباس جدیدی (کشتی‌گیر سابق) از کسانی بودند که نامشان به عنوان رد صلاحیت‌شده در رسانه‌ها منتشر شد.
الهه راستگو که در فهرست اصلاحطلبان وارد شورای شهر تهران شده بود، روز رأی‌گیری برای شهردار تهران به جای حمایت از کاندیدای اصلاحطلبان، محسن هاشمی رفسنجانی، به محمد باقر قالیباف رأی داده و با همین تک‌رأی، موحب ابقای قالیباف در سمت شهردار تهران شد.رد صلاحیت‌ها واکنش رئیس اصول‌گرای شورای شهر تهران را هم برانگیخت. اعتراض مهدی چمران البته متوجه رد صلاحیت افرادی مانند مرتضی طلایی، حبیب کاشانی و علیرضا دبیر است. چمران این رد صلاحیت‌ها را موجب تقویت "شائبه دخالت خط فکر سیاسی" دانسته بود که به گفته‌ی او «در نهایت موجب خدشه وارد آمدن به اعتماد مردم نسبت به نهاد عمومی خواهد شد».
اما به گفته اعضای هیأت نظارت، اتهام‌هایی مانند "فساد مالی و سوءاستفاده از امکانات دولتی" بدون اینکه در دستگاه قضا دارای پرونده و ثبت شده باشند، مورد توجه قرار گرفته‌اند.
"فشار برای تأیید صلاحیت"
در همین حال رئیس هیأت عالی نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی استان تهران مدعی "فشارهای سیاسی و لابی‌گری‌ها به خصوص در طول سه روز گذشته" بر این هیأت از سوی "مدافعان و مخالفان" رد صلاحیت ۷ عضو شورای شهر فعلی شده است. علیرضا رحیمی روز شنبه گفته بود که هیأت عالی نظارت "بر اساس مر قانون و بدون توجه به جوسازی‌ها" جلسه‌ای را در همین راستا برای شنیدن توضیحات هفت عضو شورای شهر فعلی که رد صلاحیت شدهاند، برگزار کرده است.
رحیمی ضمن رد "تمامی ادعاها" در رابطه با نقش و تأثیر "سلایق سیاسی" بر رد صلاحیت‌ها تاکید کرده بود که بررسی‌ها در "چارچوب قانون انجام گرفته و اصل بر برائت" بوده است. به گفته رحیمی، «ملاک ما استعلام از مراجع چهارگانه و مواضع قانونی بوده است».
برخلاف انتخابات مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان و ریاست جمهوری، نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا برعهده‌ی هیأتی از مجلس است و شورای نگهبان در آن دخالتی ندارد.
همچنین ماده ۴۸ قانون انتخابات جمهوری اسلامی ایران مراجعی را برای بررسی سوابق داوطلبان معين كرده است. اين مراجع كه "مراجع چهارگانه استعلام" خوانده می‌شوند، عبارتند از وزارت اطلاعات، دادستانی كل، سازمان ثبت احوال و نیروی انتظامی.
پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا هم‌زمان با دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران روز جمعه ۲۹ اردیبهشت‌ماه سال جاری (۱۳۹۶) برگزار می‌شود.