شلیک تیر خلاص به پارک ملی کویر
۱۳۸۹ آبان ۲۴, دوشنبهمعاون سابق "سازمان حفاظت محیط زیست" تصریح کرد که: «اگر پای وزارت نفت در پارک ملی کویر باز شود به قطعیت میتوان گفت که از پارک ملی کویر چیزی باقی نخواهد ماند».
این باور بسیاری از دوستداران محیط زیست ایران است. دکتر ناصر کرمی، کارشناس محیط زیست، اکتشاف نفت در پارک ملی کویر را شلیک «تیر خلاص به شریان» این پارک میداند.
وی با تأکید بر اینکه "پارک ملی کویر" در طول سالهای گذشته از عرصههایی بوده که در معرض بیشترین خطرات برای تخریب بودهاند، میگوید: «این پارک در دهههای گذشته بیش از ۹۵ درصد از جمعیت حیات وحش خود را از دست داده است. ۴۰ سال پیش ۳ هزار گورخر آسیایی در این پارک داشتیم که الآن از این تعداد تقریبا چیزی نمانده است. اکتشاف نفت در پارک ملی کویر این پارک را کاملا نابود میکند».
موقعیت و ویژگیهای پارک ملی کویر
پارک ملی کویر و منطقهی حفاظتشدهی کویر در غرب کویر مرکزی ایران و در محدودهی استانهای تهران ـ قم، سمنان و اصفهان واقع شده است.
این پارک، بزرگترین پارک ملی ایران و یکی از نمونههای منحصر به فرد اکوسیستم بیابانی این کشور است.
ناصر کرمی میگوید که بهرهبرداری از پارک ملی کویر همواره مورد توجه مراکز دولتی و اقتصادی مختلف بوده است. وزارتخانههای نفت، راه و صنایع از جمله وزارتخانههایی بودهاند که سودای بهرهوری از این منطقه را بارها در سر پروراندهاند.
این کارشناس محیط زیست در توضیح اینکه به چه دلیل این پارک برای بهرهبرداران جذاب است، میگوید: «یکی به خاطر وسعت زیادش و دیگر به این خاطر که اساسا در ایران وقتی میگویید طبیعت، همه چمنزار و درخت و آب روان در ذهنشان میآید و تصور میکنند بیابان جای بایر و به درد نخوری است و هر کاری میشود در آن انجام داد».
وی به شرح یکی از خاطرات خود میپردازد: «سالها پیش که تازه طرح آزادراه تهران ـ شمال اعلام شده بود من مطلبی نوشته بودم و گفتم این کار خطرناک است و به محیط زیست لطمه میزند. جالب است که سازمان مجری اطلاعیه داد که شما چرا اینقدر اغراق میکنید؟ از ۱۲۰ کیلومتر این آزادراه فقط ۲۰ کیلومتر از محیط زیست و بقیه از سنگلاخ و صخرهها میگذرد. یعنی تصور آنها از محیط زیست فقط درختزار و جنگل و اینها بود. به هر حال چون این محدوده بیابانی است این تصور وجود دارد که اینجا جایی است که باید برویم جاده بکشیم، نفت کشف کنیم، معدن بزنیم و این که چقدر اینجا ارزش زیستی دارد و میشود گفت مهمترین زیستگاه گونههای کمنظیری مثل یوزپلنگ آسیایی، آهو یا گورخر ایرانی است اصلا مهم نیست».
اکتشاف نفت در "پارک ملی کویر" در تضاد با قانون
طبق مادهی ۸ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، هر گونه دخل و تصرف و استخراج و آبادانی در پارکهای ملی ایران ممنوع است.
دکتر اسماعیل کهرم، استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست، استخراج نفت را مغایر با اهداف تأسیس پارکهای ملی میداند و میگوید: «اساسا فلسفهی حفظ و حراست از پارکهای ملی این است که ما پهنههای بیبدیل طبیعت را برای نسلهای آینده حفظ کنیم و آنها را از هر گونه دخل و تصرف و توسعه محفوظ نگه داریم.».
وی به کشته شدن ۱۰۷ محیطبان ایران حین انجام وظیفه اشاره میکند و میافزاید: «از طرفی این پارکهای ملی یا مناطق چهارگانه تحت نظارت محیط زیست را تأسیس میکنیم و برای حفاظت از آن جان میدهیم و از طرف دیگر مجوز صادر میکنیم که بروند آنها را تخریب کنند».
«پارک ملی کویر به یوسفآباد تهران تبدیل میشود»
اسماعیل کهرم معتقد است که استخراج نفت در پارک ملی کویر و مسایل متعاقب آن مانند «حفر چاه،انفجارهای زیر زمین، تردد ماشینآلات سنگین و انواع آلودگیها، از جمله آلودگی صوتی» باعث میشود که حیات وحش این منطقه به مناطق حفاظت نشده فرار کرده و نابود شود.
او معتقد است: «آن سعی و تلاشی که ظرف ۴۰ سال انجام گرفته تا پارک ملی کویر به این صورت در بیاید تا مأمن بیش از ۲۰۰ گونه جانور شود به هدر خواهد رفت. دیگر آن آرامش و پاکی وجود نخواهد داشت و منطقهای خواهد شد مانند یوسفآباد تهران پر از ترافیک و دود و دم».
دکتر اسماعیل کهرم با نگاهی به سایر تخریبهای زیستمحیطی در ایران مانند جادهسازی در "پارک ملی گلستان" یا تلاش برای جادهسازی در "جنگل ابر" تنها راه جلوگیری از این گونهتخریبها را «اجرای اصل ۵۰ قانون اساسی ایران» میداند.
طبق اصل ۵۰ قانون اساسی ایران، حفاظت از محیط زیست وظیفهای عمومی است و هر گونه فعالیت اقتصادی و غیره که با آلودگی محیط زیست یا تخریب آن همراه شود ممنوع است.
فریبا والیات
تحریریه: علی امینی
برای شنیدین این گزارش میتوانید به فایل صوتی زیر مراجعه کنید.