شعار مكتب هنرى "باوهاوس": چهارگوش، ساده، قابل استفاده
۱۳۸۸ مرداد ۸, پنجشنبه
مربع، دايره و مثلث: استفاده از اشکال اصلى هندسى در معمارى و طراحى اشيا مصرفى عنصری کلیدی در "مكتب باوهاوس" محسوب می‌شوند و این جنبش هنرى را به شهرتی جهانی رسانده‌اند. لامپ‌هاى روميزى نيم‌دايره، صندلى‌هاى راحتى چهارگوش و طرح‌هاى ساختمانى نشانگر چگونگى كاربرد شکل‌های هندسی در معمارى و طراحى "باوهاوس" هستند.
مهمترين مراكز تحقيقى "جنبش باوهاوس" در آلمان، نود سال پس از پايه‌گذاى اين مكتب هنرى، در روز ۲۲ ژوئیه امسال بزرگترين و كامل‌ترين نمايشگاه هنرى در اين زمينه را در خانه نمايشگاهى مارتين گروپيوس در برلين افتتاح كردند. در نمايشگاه "مدل باوهاوس" حدود ۱۰۰۰ اثر هنرى و يا اشيا مصرفى عرضه شده‌اند. در كنار نقشه‌هاى معمارى و طرح‌هاى ساختمانى همچنين مبلمان خانگى و اشيا مصرفى اين مكتب نيز به معرض نمایش گذاشته شده‌اند.
علاوه بر آثار بسيار مشهورى كه سمبل "مكتب باوهاوس" هستند، مانند لامپ روميزى، طرح از ويلهلم واگن‌فلد(Wilhelm Wagenfeld) و صندلى فلزی مارسل بروير(Marcel Breuer) اشيا ناشناخته‌ترى مانند صندلى افريقائى بروير نيز نشان داده مى‌شوند. اين صندلى كه چهارچوب آن از حصيرو روكش آن از پارچه‌هاى رنگى مختلف است، در سال ۱۹۲۱ ميلادى ساخته شده و حدود هشتاد سال مفقود بوده است.
"مدرسه هنرى باوهاوس" – بیانگذاری و تعطيل شدن آن
در سال ۱۹۱۹ ميلادى والتر گروپيوس در شهر وايمار مدرسه هنرى را تاسيس کرد كه بعدها به نام او مشهور مى‌شود. عليرغم آنكه "مدرسه باوهاوس" پس از چهارده سال تحت فشارهاى سياسى تعطيل شد، يكى از مهمترين مدارس هنرى قرن بيستم محسوب شده و شايد بتوان از آن به عنوان مهمترين سهم آلمان در پيشرفت فرهنگ وهنر معاصر یاد کرد.
مديران اين مدرسه سه آرشيتكت مشهور اوائل قرن بيستم، والتر گروپيوس (بين سال‌هاى ۱۹۲۸- ۱۹۱۹ ميلادى)، هانس ماير(بين سال‌هاى ۱۹۳۰- ۱۹۲۸ ميلادى) و لودويگ ميس فان در روهه (بين سال‌هاى ۱۹۳۳- ۱۹۳۰ ميلادى) هستند.
شهرت "مدرسه باوهاوس" به ویژه مديون استادان هنرى آن است، از جمله واسيلى كاندينسكى، پاول كله، لسلو موهولى ناگى (László Moholy-Nagy) و ليونل فاينينگر(Lyonel Feininger). به‌دنبال تغييرات سياسى در آلمان و روی کار آمدن رژیم نازى در سال ۱۹۳۳ ميلادى "مدرسه باوهاوس" ناچارا تعطيل مى‌شود. مديران، استادان و شاگردان اين مدرسه هنرى اكثرا آلمان را ترك کرده و به کشورهای دیگر پناه بردند.
اين هنرمندان علیرغم زندگی در تبعید "مكتب باوهاوس" را پرورش داده و اصول آنرا همچنان تدريس مى‌كردند. شايد اين طنز سرنوست است كه در واقع ممنوعيت "مدرسه باوهاوس" به دلايل سياسى موجب آن شد که این مکتب به شهرتی جهانی دست یابد و در پی آن تاثير عميقى بر تكامل فرهنگى و هنرى قرن بيستم ميلادى بگذارد.
صحنه‌گرائى رنگى در ارائه نمايشگاه
نمايشگاه "مدل باوهاوس" در برلین از سویی تكامل اين مكتب در مدت كوتاه عمر خود در آلمان و از سویی دیگر ديگر جهانى شدن اين جنبش هنرى را نشان مى‌دهد. اهميت اين مكتب در پيشرفت هنر معاصر و تاثير پايدار آن درطراحى و معمارى غير قابل‌انكار است.
براى نشان دادن تكامل هنرى "مكتب باوهاوس"، نظریه‌های يوهانس ايتن(Johannes Itten) در مورد رنگ‌ها استفاده شده است. ايتن، نقاش سوئيسى و استاد "مدرسه باوهاوس" تاثير رنگ و فرم روى يكديگر را بررسى كرده و در سال ۱۹۲۱ ميلادى تئورى "هفت رنگ متضاد" را به انتشار رسانده بود.
نمايشگاه برلین در ۱۸ بخش مختلف، به ترتيب زمانى، تكامل هنرى "مكتب باوهاوس" را به شكل داستانى ارائه مى‌دهد. رنگ زرد تا نارنجى براى دوره اوليه در وايمار، رنگ قرمز تا بنفش براى دوره دوم در دسائو، رنگ آبى و سبز براى دوره سوم در برلين انتخاب شده‌اند.
در حياط داخلى اين نمايشگاه موضع كنونى "مكتب باوهاوس" ارائه مى‌شود. اينستاليشن هنرمند آمريكائى كريستينه هيل (Christine Hill) با اين جنبش هنرى به‌عنوان يك اسطوره برخورد مى‌كند. اينستاليشن "بوتيك مردمى" نشان مى‌دهد كه چگونه از اصول اين مكتب هنرى درجامعه مصرفى امروزى استفاده شده، اين اصول به ابتذال كشيده شده و بى‌ارزش مى‌شوند.
در اين بخش، فيلمى در مورد نقش كنونى "جنبش باوهاوس" نیز نمایش داده می‌شود که در آ‘هنرمندان معاصر، طراحان اشيا مصرفى و کارشناسان تاریخ هنر در ارتباط با ادامه اين جنبش و يا از میان رفتن آن اظهار نظر می‌کنند.
"مدل باوهاوس" درسفر نيويورك
نمايشگاه "مدل باوهاوس" در خانه نمايشگاهى مارتين گروپيوس در برلين تا چهارم اكتبر ۲۰۰۹ ميلادى ادامه دارد. سه مركز مهم تحقيقى در آلمان، "آرشيو باوهاوس" در برلين، "بنياد باوهاوس" در دساو و "بنياد فرهنگى" وايمار با همكارى موزه هنرهاى معاصر در نيويورك در طرح اين پروژه و اجراى اين نمايشگاه شركت مى‌كنند.
موزه هنر معاصر در نيويورك با برگزاری نمايشگاه "باوهاوس بين سال‌هاى ۱۹۳۳- ۱۹۱۹: آموزشگاه هنر مدرن" هشتادمين سالگرد تاسيس خود را جشن مى‌گيرد.
نویسنده: الهه وزيرى
تحریریه: شهرام احدی