سیستم مدارس آلمان و نابرابری فرصت‌ها برای دانش‌آموزان

ویلفرید بوس و نیلز برکمایر، پژوهشگران آلمانی تحقیقی را در مورد سیستم آموزشی در مدارس این کشور انجام داده‌اند که به نوشته وبسایت "اشپیگل آنلاین" نتایج "رسوایی ‌برانگیز" به همراه داشته است.

این تحقیق که به سفارش بنیاد اجتماعی "برتلزمان" انجام گرفته و نتایج آن در اختیار وبسایت اشپیگل‌آنلاین قرار گرفته، نشان می‌دهد که "سیستم آموزشی در مدارس تمام ایالات آلمان قادر به تحقق مهمترین اهداف آموزشی یعنی برتری و ایجاد فرصت‌های برابر برای مشارکت" نیست.

این دو پژوهشگر آلمانی برای ارزیابی عملکرد و عدالت‌گرایی سیستم آموزشی در مدارس آلمان چهار شاخص مهم  "قدرت همگرایی با جامعه، نفوذپذیری، به دست آوردن مهارت‌ها (برای نمونه در خواندن) و کسب مدارک تحصیلی" را در‌نظر گرفتند.

"دولت، مقصر اصلی"

مطالعه دقیق جداول و نمودارهای به دست آمده حاکی از آن هستند که در بسیاری از موارد سیستم آموزشی در سراسر ایالت‌های آلمان با نابرابری و ضعف  عملکرد روبروست.

بر اساس این تحقیق در ایالت‌های هسن، براندنبورگ، هامبورگ و برمن کودکانی که از خانواده‌هایی با میزان کتاب کمتر می‌آیند، مورد تبعیض قرار می‌گیرند. پژوهشگران از میزان کتاب‌های موجود در یک خانوار، بالا یا پایین بودن سطح سواد خانواده را تعیین می‌کنند. در ایالت‌های ذکر شده دانش‌آموزان خانواده‌هایی با سطح سواد پایین، به میزان دو سال تحصیلی از دانش‌آموزانی که در خانه‌‌‌شان بیش از ۱۰۰ جلد کتاب وجود داشته، عقب‌تر بوده‌اند.

در ایالت‌های بایرن، بادن وورتمبرگ، نیدرزاکسن و شلسویگ هلشتاین کودکان خانواده‌های "طبقه بالاتر" به شدت مورد ارجحیت قرار می‌گیرند. به این معنا که کودکانی که از خانواده‌های مرفه و با تحصیلات آکادمیک می‌آیند، علیرغم عملکرد یکسان شش برابر بیش از کودکانی که والدینشان از طبقه پایین‌تر اجتماع هستند، شانس ورود به دبیرستان را دارند.

در ایالت‌های زارلند، بادن وورتمبرگ، نیدرزاکسن و بایرن از هر ۱۰۰ نوجوان تنها ۲۴ نفر اجازه تحصیل در مدارس معتبر با چشم‌انداز کسب مدرک دیپلم را دارند.

در این تحقیق همچنین مشخص شده دانش‌آموزانی که دارای معلولیت جسمی هستند و یا از کندی در یادگیری رنج می‌برند، شانس فارغ‌التحصیلی از مدارس ویژه ‌را ندارند.

ویلفرید بوس پیش‌تر نیز ایراداتی را به نظام آموزشی آلمان وارد ساخته بود. او در سال ۲۰۰۶ با اشاره به نتایج منفی تحقیقی در مورد دانش‌آموزان کلاس چهارم خواستار آن شده بود تا شرایطی ایجاد شود که به موجب آن "هیچ‌کس به واسطه خاستگاه طبقاتی‌اش مورد تبعیض" واقع نشود.

در همین حال یکی از اعضای هیئت مدیره بنیاد "برتلزمان" دولت آلمان را مسئول ایجاد فرصت‌های برابر برای دانش‌آموزان در مدارس این کشور دانست. به گفته‌ی یورگ درگر دولت تا کنون این وظیفه را "به طور مداوم" انجام نداده است.

از همین رو این تحقیق که آن را "آیینه فرصت‌ها" نامیده‌اند، قرار است به طور مرتب کار سنجش عدالت و بهره‌وری را در مدارس آلمان ارزیابی کند.

SN/JT