سال نوی میلادی به روایت چند دانشجوی ایرانی
۱۳۸۹ دی ۱۰, جمعه
جشن کریسمس به پایان رسیده و حالا همه در انتظار آغاز سال جدید میلادی هستند. بر خلاف شب میلاد مسیح (۲۴ دسامبر) که از شلوغی و رفت‌و‌آمد در خیابان‌ها خبری نیست و همه در خانه و کنار خانواده جشن می‌گیرند، در هنگام تحویل سال جدید بسیاری به خیابان‌ها می‌آیند و مراسم آتش‌بازی برگزار می‌کنند. هر چه قدر به نیمه شب ۳۱ دسامبر نزدیک‌تر می‌شویم، صدای ترقه‌ها و فشفشه‌ها هم بیشتر می‌شود. پس از تحویل سال نو بسیاری برای رقص و پایکوبی به کافه‌ها و دیسکوهای شهر می‌روند.
دوست آلمانی، انگیزه‌ای برای جشن سال نو
مهرنوش دانشجوی رشته‌ی پزشکی است و حدود هفت سال است که به آلمان آمده. مهرنوش در پاسخ به این پرسش که آیا سال جدید میلادی را جشن می‌گیرد، به دوستی‌اش با پسری آلمانی اشاره می‌کند و می‌گوید هر سال با خانوده‌ی دوست‌اش سال جدید میلادی را جشن گرفته است. او در ادامه به تفاوت سال جدید میلادی با سال نوی خورشیدی و جشن نوروز اشاره می‌کند: « من در آلمان زندگی می‌کنم و برای من سال جدید یعنی، سال جدید میلادی. البته نوروز را هم که معمولا با نوزدهم یا بیستم ماه مارس مصادف است، با تعدادی از دوستان ایرانی‌ام جشن می‌گیرم و با خانواده‌ام در ایران صحبت می‌کنم. جشن اصلی ما در سال میلادی است، اما این‌طور هم نیست که جشن نوروز را فراموش کرده باشم.»
مهرنوش جشن سال نوی میلادی را به خاطر تعطیلی رسمی اولین روز سال راحت‌تر از برگزاری جشن نوروز در آلمان می‌داند: « عید نوروز را نمی‌توان همیشه جشن گرفت، چون در آلمان در آن روز تعطیل نیست و من یا در دانشگاه هستم و یا در محل کار. ساعت تحویل سال هم مثل سال نوی میلادی ۱۲ شب نیست و هر سال تغییر می‌کند، لحظه‌ی سال تحویل گاهی صبح زود است و گاهی نیمه‌ی شب. برعکس در ایران در موقع سال جدید تعطیلی رسمی وجود ندارد. فکر نمی‌کنم که من تنها کسی باشم که برای برگزاری جشن نوروز در آلمان چنین مشکلی دارد.»
جشن بهانه‌ای است برای بودن در کنار خانواده
نکهت دانشجوی رشته زبان‌شناسی، شش سال است که برای تحصیل به آلمان آمده، او جشن سال جدید میلادی و جشن نوروز را بهانه‌ای برای بودن در کنار خانواده می‌داند. البته زندگی در آلمان و حال و هوای مردم او را نیز به فکر شرکت در مراسم سال نوی میلادی انداخته است: « از زمانی که در آلمان زندگی می‌کنم و این شور و هیجان مردم، این فضای شهر و این خیابان‌های رنگارنگ را می‌بینم، برای من هم سال نو میلادی معنادار شده است. اگر در ایران بودم، خب حتما این حس را نداشتم. ما نوروز را هم در آلمان جشن می‌گیریم، سفره هفت‌سین می‌چینیم، ولی چون آدم اینجا تنهاتر است، نوروز معنای کم‌رنگ‌تری برایمان دارد، تا سال نوی میلادی.»
برای مقایسه‌ی این پاسخ‌ها با نظری متفاوت سراغ جوان دیگری رفتیم که در آلمان بزرگ شده است. رادین، فارغ‌التحصیل رشته‌ی فیزیک است. او از کودکی به همراه خانواده‌اش به آلمان آمده است. رادین در پاسخ به این پرسش که سال جدید برایش سال نوی میلادی است یا سال خورشیدی و مراسم نوروز می‌گوید: « برای من هر دوی این مراسم معنای ویژه‌ای ندارند. تنها بودن در کنار خانواده و فامیل برای من اهمیت دارد. البته ما هم سال نوی میلادی و هم مراسم نوروز را جشن می‌گیریم، ولی برای من اهمیت زیادی ندارد. همین که فامیل به این بهانه دور هم جمع می‌شوند، برای من از همه مهم‌تر است.»
رادین بی‌تفاوتی‌اش به جشن‌های سال نو را در ارتباط با زندگی در آلمان و دور بودن از محیط ایران نمی‌داند. با وجود این او علاقه دارد در آینده و با تشکیل خانواده، فرزندانش را با هر دو مراسم ایرانی و آلمانی آشنا کند: « من حتما با خانواده‌ام در آینده این جشن‌ها را برگزار می‌کنم. این جشن‌ها بهانه‌ای است برای دور هم جمع‌شدن. مهم نیست که موضوع جشن چیست. فکر می‌کنم برای بسیاری از آلمانی‌ها هم موضوع این جشن‌ها مشخص و مطرح نیست و خیلی اهمیت هم ندارد. من با فرزندانم در آینده هر دو مراسم را جشن می‌گیرم و به آن‌ها حتما کادو هم می‌دهم.»
برگزاری جشن سال نو و آشنایی با سنت‌های آلمان
پس از رادین در شهر آخن، به سراغ آرش در برلین رفتیم که همراه با همسرش چند سالی است، در آلمان زندگی می‌کنند. آرش دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی زیست‌شناسی در مقطع دکترا است. او برخلاف رادین هر دو جشن را مهم می‌داند و به دوستان آلمانی‌ای که دارد، اشاره می‌کند و مراسمی که هر سال برگزار می‌کنند. آرش در ارتباط با تفاوت‌های سال نوی میلادی و خورشیدی می‌گوید: « بعد از این چند سالی که در آلمان هستیم و با توجه به دوستی‌ها و آشنایی‌هایی که داریم، سال نوی میلادی را جشن می‌گیریم و به همه تبریک می‌‌گوییم. سال خورشیدی هم در زندگی ما پایه‌ی مهمی است، چون فصل بهار شروع می‌شود و جشن طبیعت است. برای من هر دو مراسم مفهوم ویژه‌ای دارند. اهمیت سال میلادی پس از این چند سالی که در آلمان هستیم، بیشتر شد و سال شمسی هم به این خاطر که جشن ملی ما در آن برگزار می‌شود، اهمیت دارد.»
آرش اشاره‌ای هم به دخترش می‌کند و از اهمیت آشنایی او با جشن نوروز می‌گوید. او معتقد است، فرزندش باید با هر دو مراسم و سنت‌های هر دو کشور آشنا شود: « از یک طرف شما وقتی در محیط جدیدی هستید، باید سنت‌ها و آداب و رسوم آن کشور را هم بشناسید و هم به آن‌ها احترام بگذارید. از طرف دیگر برای بچه‌ها که در کریسمس کادو می‌گیرند و با دوستان‌شان هم در این مورد صحبت می‌کنند، مهم است که ما این جشن را هم برگزار کنیم، تا آن‌ها با آداب و رسوم هر دو کشور آشنا شوند.»
کاوه بهرامی
تحریریه: عباس کوشک جلالی