رویکرد متفاوت ترکیه در ناتو نسبت به ایران

به گزارش خبرگزاری آلمان، آنکارا این مساله را برای خود موفقیت بزرگی ارزیابی می‌کند. عبدالله گل، رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرده که وزن ترکیه در ناتو افزایش یافته است. به گفته‌ی وی، ترکیه نمی‌خواهد در این منطقه مورد دومی از آنچه در عراق روی داد پیش بیاید. عبدالله گل گفته است: «ما تاحدودی نگران بودیم، ولی اکنون از نتایج حاصله از نشست لیسبون تا اندازه‌ای راضی هستیم».

مذاکره به جای تحریم

ترکیه تنها کشور با اکثریت مسلمان عضو پیمان ناتو است و مایل نیست به سوی دشمنی با کشور همسایه‌ی خود ایران سوق داده شود. منافع اقتصادی و مناسبات بازرگانی که قرار است در سال‌های آینده چند برابر شوند، در این زمینه نقش مهمی بازی می‌کنند. ترکیه همچنین می‌خواهد نقش کشوری را برعهده گیرد که منابع انرژی ایران، از گذرگاه آن به جهان صادر شود.

افزون بر آن، میان ترکیه و متحدان غربی‌اش، اختلاف نظر اساسی بر سر رویکرد نسبت به ایران وجود دارد. در رابطه با برنامه‌ی اتمی مناقشه‌برانگیز ایران، دولتمردان ترک همواره مخالفت خود را با سیاست تحریم‌ها اعلام کرده‌اند.

آنکارا طرفدار آن است که به جای تحریم یا تهدید نظامی جمهوری اسلامی، با این کشور مذاکره شود. این در حالی است که دو کشور در عین حال در منطقه رقیب یکدیگر به شمار می‌روند.

طرح امنیتی برای خاورمیانه

به گفته‌ی کارستن هوفمن، گزارشگر خبرگزاری آلمان، ترکیه در سیاست خارجی خود بلندپروازی دیگری نیز دارد. این کشور خواهان طرحی امنیتی برای کل منطقه‌ی خاورمیانه است. در این طرح باید مرز میان فلسطینیان و اسرائيلیان به رسمیت شناخته شود. افزون بر آن ترکیه معتقد است که برای معماری یک سیاست امنیتی برای کل منطقه، باید روشن شود که آیا اسرائیل نیز بمب اتمی دارد یا نه.

احمد داوداوغلو، وزیر امور خارجه‌ی ترکیه، هدف این کشور از روشنگری در این مورد را تلاش برای ایجاد منطقه‌ای عاری از جنگ‌افزار هسته‌ای از ایران گرفته تا اسرائيل عنوان می‌کند. ترکیه بر این مساله که متحدان غربی‌اش حاضر نیستند بر سر این موضوع با اسرائیل وارد مناقشه شوند، مهر بی‌عدالتی می‌زند.

ولی این نیز واقعیتی است که ترکیه خود نیز تا کنون در میانجیگری برای حل بحران خاورمیانه، کارنامه‌ی موفقی نداشته است. دیپلمات‌ها معتقدند که اهمیت ترکیه بیشتر می‌شود، ولی دولتمردان ترکیه این اهمیت را دست بالا می‌گیرند.

از زمانی که مناسبات میان ترکیه و اسرائيل رو به سردی نهاده و همزمان ترکیه بر نزدیکی و همبستگی خود با رهبران تهران پای می‌فشرد، حتا در میان سیاستمداران غربی، تردیدها نسبت به قابل اعتماد بودن ترکیه به عنوان شریک و متحد افزایش یافته و در این زمینه صداهای مخالف رساتر شده است.

با این همه، رسانه‌های ترکیه نوشتند که پیوند میان ترکیه و متحدان غربی‌اش در لیسبون محکم‌تر شده است و بحث درباره‌ی دوری سیاسی ترکیه از غرب آینده‌ای ندارد.

از سوی دیگر، ترکیه در شرایطی نام نبردن از ایران در لیسبون را موفقیتی برای دیپلماسی خود تلقی می‌کند که نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهوری فرانسه، در حاشیه‌ی نشست لیسبون به صراحت تاکید کرد: «فرانسه صریحاَ انگشت خود را بر مشکل می‌نهد. تهدید موشکی کنونی از سوی ایران است».

BM/DK