روز نویسندگان در بند؛ آنان که در دفاع از حقیقت قلم زده‌اند
۱۳۹۸ آبان ۲۴, جمعه
روز نویسندگان و روزنامه‌نگاران در بند یادآور بسیاری نام‌ها در جهان است مانند احمد آلتان، نویسنده و خبرنگار ترکیه‌ای که در زندان بسر می‌برد، چون قبل از کودتای نافرجام ترکیه گفته بود: حزب عدالت و توسعه قدرت خود را از دست می‌دهد و باید در مقابل دادگاه پاسخگو باشد. این حرف او به حساب همکاری با کودتاچیان گذاشته شد و به این بهانه او را روانه زندان کردند. این نویسنده ۶۹ ساله روز چهارم نوامبر یعنی ۱۱ روز پیش آزاد شد و دو روز پیش در ۱۳ نوامبر مجددا به زندانش انداختند. حکم: حبس ابد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
استلا نیانزی، فعال حقوق زنان، به خاطر یک پست فیسبوکی در زندان اوگانداست. از جمله فعالیت‌های او تلاش برای برخورداری دختران خانواده‌های فقیر در کشورش از نوار بهداشتی است تا بتوانند در دوره عادت ماهانه به مدرسه بروند. یووری موسونی، رئیس جمهوری اوگاندا، استلا نیانزی را متهم به فحاشی نسبت به خود و همسرش کرده است. این فعال حقوق زنان ۴۵ ساله دو سال پیش دستگیر شد. سپس آزاد شد و از اکتبر امسال مجددا روانه زندان شد.
نمونه دیگر شو لین نویسنده ۵۵ ساله چینی است که در زندان است چون برای دمکراسی و حقوق بشر فعالیت کرده و دو سال پیش خواهان آزادی لیو شیائوبو، نویسنده و فعال حقوق بشر برنده نوبل صلح، شده بود. لیو شیائوبو سال گذشته بر اثر سرطان درگذشت. بنابه گفته سازمان مدافعان حقوق بشر چین، شو لین در زمستان سال گذشته به اتهام "فعالیت‌های خرابکارانه اینترنتی" به سه سال زندان محکوم شده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
انجمن قلم پن روز جمعه ۲۴ آبان (۱۵ نوامبر) از این سه و نیز از بسیاری نویسندگان دیگر در بند یاد کرد که به خاطر انتشار مطالبی در حمایت از آزادی و حقوق مدنی، آزادی خود را از دست داده‌اند. این انجمن در گزارشی که در تابستان ۲۰۱۹ منتشر شد نوشت که در سال گذشته میلادی حداقل ۶۸ زن و مرد نویسنده تعقیب، زندانی یا کشته شده‌اند.
در جدولی که در این رابطه منتشر شده روشن می‌شود که ۸۸ مورد از فشار و تهدید خبرنگاران در حوزه کشورهای جنوب آسیای شرقی و استرالیا صورت گرفته است، ۴۰ درصد در کشورهای آسیای میانه و اروپا، ۳۶ مورد در خاورمیانه و شمال آفریقا، ۲۶ مورد در آمریکا شمالی و جنوبی و ۱۵ مورد در آفریقا.
مواردی که زنان بیشتر در معرض تهدید قرار می‌گیرند
موارد تعقیب و اعمال فشار بر نویسندگان و خبرنگاران زن از سال ۲۰۱۶ میلادی در آمریکا و آسیای جنوب شرقی به شکل مستمر افزایش یافته است. در سایر نقاط این آمار کاهش یافته است. سلیل تریپاتی، مدیر کمیته نویسندگان در بند انجمن قلم، در مقدمه سخنان خود درباره فهرست نویسندگان در بند گفت: «ارقام هرگز بیانگر همه واقعیت نیستند. این را همه ما نویسندگان، شاعران، خبرنگاران و ناشران به خوبی می‌دانیم.»
رئیس انجمن قلم تاکید کرده است که برای او این که شمار نویسندگان و روزنامه‌نگاران در بند از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ از ۲۱۸ نفر به ۲۰۵ نفر کاهش پیدا کرده چندان مایه دلخوشی نیست: «زیرا در تک تک مواردی که با آن روبرو هستیم هرکدام سرنوشت زنانی است که به محض این که برای حقوق زنان وارد صحنه می‌شوند، با تهدید روبرو می‌شوند، از جمله هنگامی که برای حق سقط جنین تلاش می‌کنند یا در مورد آزار جنسی نسبت به زنان یا تجاوز به آنها.»
کمیته نویسندگان در بند انجمن قلم از سال ۱۹۸۰ روز نویسندگان در بند را پایه‌گذاری کرد.
نویسندگان و روزنامه‌نگاران در بند در ایران
گزارشگران بدون مرز در گزارشی که در تابستان امسال منتشر کرد از موج تازه‌ای از بازداشت و سرکوب روزنامه‌نگاران و شهروند−خبرنگاران خبر داد. بنا بر این گزارش، جمهوری اسلامی ایران در رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها در سال ۲۰۱۹ از میان ١٨٠ کشور جهان در رده ۱۷۰ قرار دارد. اما زمانی که سخن بر سر فشار بر زنان خبرنگاران است، جمهوری اسلامی به ته جدول سقوط می‌کند.
به گفته رضا معینی، مسئول دفتر ایران و افغانستان این سازمان، «ایران که پیش از این یکی از پنج زندان بزرگ جهان برای روزنامه نگاران بود، امروز به بزرگترین زندان جهان برای فعالان رسانه‌ای زن تبدیل شده است».
بنابر این گزارش، ۱۰ روزنامه‌نگار و شهروند خبرنگار در جمهوری اسلامی در زندان به سر می‌برند، از جمله نرگس محمدی، مرضیه امیری، هنگامه شهیدی، فرنگیس مظلوم، نوشین جعفری، عسل محمدی، ساناز الله‌یاری، سپیده مرادی، آویشا جلال‌الدین و شیما انتصاری.
در بهار امسال نیز رضا خندان (مهابادی) و بکتاش آبتین، دو عضو هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران، و کیوان باژن، عضو سابق هیئت دبیران کانون، هر یک به شش سال زندان محکوم شدند.
حسین جنتی، شاعر، خردادماه امسال به اتهام "تبلیغ علیه نظام" حکم بازداشت موقت گرفت و روانه زندان شد. مسعود کاظمی، روزنامه‌نگار و سردبیر سابق ماهنامه "صدای پارسی"، یکی دیگر از فعالین رسانه‌ایست که به اتهام "توهین به رهبری" دو سال و "توهین به مقامات دیگر" شش ماه و "نشر اکاذیب" به چهار سال و شش ماه زندان و دو سال محرومیت از فعالیت‌های مطبوعاتی محکوم شد.
رحیم غلامی، شاعر و نویسنده اهل اردبیل، خرداد ماه سال جاری به اتهام "عضویت در تشکیلات گاماج، توهین به رهبری و تبلیغ علیه نظام" بازداشت و سپس با قرار وثیقه آزاد شد. کیوان صمیمی، سردبیر مجله "ایران فردا" یکی دیگر از نویسندگان در بند است.
در رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها در سال ۲۰۱۹ که سازمان گزارشگران بدون مرز منتشر کرده، جمهوری اسلامی ایران از میان ١٨٠ کشور جهان در رتبه ۱۷۰ قرار دارد.