رقابت تنگاتنگ "نه" و "آری" به رفراندوم اردوغان

خیابان‌های استانبول با پلاکادها، پوستر‌ها و شعارهای حزب عدالت و توسعه، حزب اردوغان پوشیده شده‌اند که مردم را به دادن پاسخ آری به رفراندم اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه تشویق می‌کنند. رفراندمی که دامنه اختیارات اردوغان را به شدت گسترش می‌دهد و سیستم پارلمانی ترکیه را به تاریخ می‌سپارد.

بیشتر بخوانید:کانون قضات آلمان: اردوغان حاکمیت قانون‌مدار را نابود می‌کند

با این همه و با وجود غلبه کامل تبلیغات دولتی به نفع اردوغان، بسیاری از ترک‌ها مخالف خواست او هستند. به همین دلیل نیز به نظر می‌رسد که دولت به همه نوع ترفندی دست می‌زند تا جبهه "آری" را تقویت کند. با شعارهایی مانند: «با تمام وجودمان آری!» که بر پلاکاردی غول‌پیکر بر یکی از ساختمان‌های مرکزی میدان تقسیم آویزان شده است.

بر پلاکارد دیگری چهره اردوغان با لبخند دیده می‌شود که تبلیغ می‌کند "برای مردم" رای دهید. تبلیغات برای رفراندم تنها در خیابان‌ها برتری کامل ندارند. "حزب جمهوریخواه خلق ترکیه"، مخالف تغییر قانون اساسی، اخیرا حزب عدالت و توسعه‌را متهم کرده است که تمامی منابع دولتی را به تبلیغ برای خود اختصاص داده و به شدت مانع تبلیغات کمپین "نه" شده است.

بیشتر بخوانید:پارلمان ترکیه اصلاحات در قانون اساسی را بررسی می‌کند

اردوغان توپراک، یکی از اعضای ارشد "حزب جمهوریخواه خلق ترکیه" و از قانون‌گذاران پارلمان این کشور می‌گوید: «ما حتی نمی‌توانیم یک پلاکارد در خیابان‌ها آویزان کنیم و هیچ سالنی به ما نمی‌دهند.»

به گفته او به بهانه "وضعیت اضطراری" بسیار از امکانات از مخالفان رفراندوم سلب شده است و در کنار ‌آن تلویزیون دولتی تنها فراخوان اردوغان را پخش می‌کند.

میشائیل گئورگ لینک، نماینده "سازمان امنیت و همکاری در اروپا" (OSZE) که همراه هیاتی از این سازمان به ترکیه رفته است، انتقاد کرده  که حزب حاکم به شدت یک‌جانبه برای اهداف خود تبلیغ می‌کند.

تبلیغات یکنواخت شبانه‌روزی

هفته‌هاست که رجب ‌طیب اردوغان و نخست‌وزیر او بینالی یلدیریم به شکلی خستگی‌ناپذیر از این شهر به آن شهر سفر می‌کنند تا طرفداران خود را برای شرکت در رفراندوم تشویق و سازماندهی کنند. اگرچه محتوای سخنرانی این دو یکسان است، اما تلویزیون دولتی ترکیه ساعت‌ها این سخنرانی‌ها را در جمع مردمی که پرچم‌های‌شان را تکان می‌دهند، پخش می‌کند. 

جای تعجب است که علیرغم این بسیج و این همه امکانات، بازهم کمپین "نه" پا به پای طرفداران اردوغان جلو می‌رود. مراد یتکین، ستون نویس روزنامه حریت اخیرا نوشته است که مدیران موسسات مختلف نظرسنجی گفته‌اند که علیرغم امکانات تبلیغی وسیع اردوغان، ولی مخالفان و موافقان وزنی نزدیک به هم دارند و نتیجه نظرسنجی قابل پیش‌بینی نیست.

علیرغم شعارهای ناسیونالیستی اردوغان، بخش بزرگی از "حزب حرکت ملی" که حزبی افراطی و راستگراست با رفراندم اردوغان مخالفند و علیه ‌آن شعار می‌دهند. اعضای ارشد این حزب هم در صف مخالفان رفراندم قرار دارند، با وجود این که رهبر آن دولت باچلی در کنار اردوغان قرار گرفته است.

مخالفت بخشی از حزب عدالت و توسعه با رفراندم

یکی از نگرانی‌های اصلی اردوغان این است که حتی در میان صفوف حزب عدالت و توسعه نیز هستند کسانی که با افزایش حوزه اقتدار او مخالفند و تردید دارند که دادن قدرت بیشتر به او ضرورتی داشته باشد. موفقیت این حزب به دلیل ایجاد ثبات در ترکیه و ایجاد یک رشد اقتصادی بالا بوده است. پس از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ نه دیگر از این ثبات می‌توان سخن گفت و نه رشد اقتصادی روند پیشین را حفظ کرده است.

بسیاری از کردهایی که به حزب عدالت و توسعه رای می‌دهند، از رفتار خشن اردوغان علیه اعضای حزب کارگران کردستان ترکیه (پ‌ک‌ک) ناراضی‌اند. سیاستی که شهرهای جنوب شرقی این کشور را ویران کرده است. 

برای طرفداران مدرن‌تر حزب هم نزدیکی و همدستی اردوغان با حزب حرکت ملی ناخوشایند است و مایه انتقاد. 

تعدیل در شعارها

به نظر می‌رسد که نتایج نظرسنجی‌ها حزب عدالت و توسعه را به فکر انداخته است که کمی شعارهای خود را معتدل‌تر کند. مثلا هرکس را که "نه" می‌‌گوید تروریست بنامد. اردوغان هم‌چنین از متهم کردن برخی دولت‌های اتحادیه اروپا به در پیش گرفتن روش نازی‌ها دست برداشته است زیرا برایش روشن شده که این گونه شعارها چکونه مناسبات با کشورهای اروپایی را به قهقرا می‌برد.

مراد یتکین می‌گوید شواهدی دیده می‌شود که نشان می‌دهد حزب عدالت و توسعه تلاش می‌کند کردها و جوانان را به سمت خود جذب کند. به باور او این حزب احتمالا متوجه شده است که قطبی کردن بیش از این جامعه ترکیه سودی ندارد.