رایزنی برای تشدید تحریم ایران و ارزیابی کارایی آن
۱۳۹۱ خرداد ۱۵, دوشنبه
اسرائیل و آمریکا خود را آماده کرده‌اند تا در صورت شکست گفت‌وگوهای مربوط به برنامه هسته‌ای ایران در مسکو تحریم‌های جدیدی علیه جمهوری اسلامی وضع کنند.
دیوید کوهن David Cohen، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا روز دوشنبه (۴ ژوئن/ ۱۵ خرداد) در این رابطه به روزنامه اسرائیلی "هاآرتص" گفت: «وقتی به هیچ گشایشی در مسکو دست نیابیم، فشار را قطعا باز هم افزایش خواهیم داد.»
کوهن تأکید کرد، آمریکا متحد نزدیک اسرائیل است و در زمینه ضرورت اقدام شدیدتر علیه ایران با این کشور اتفاق نظر دارد و اسرائیل نیز از این روش حمایت می‌کند.
در رسانه‌های اسرائیل این گمانه‌زنی بالا گرفته که در صورتی که ابزار دیپلماتیک نتواند غنی‌سازی اورانیوم را در ایران متوقف کند، اسرائیل شاید به تنهایی وارد عملیاتی نظامی علیه این کشور شود.
ایران بارها شعار حذف اسرائیل از نقشه جهان را مطرح کرده است. اسرائیل تنها قدرت اتمی خاور میانه به شمار می‌رود، اما این کشور این موضوع را نه تأیید و نه تکذیب می‌کند.
مدتها است گمان می‌رود که اسرائيل زیردریایی‌هایی که از آلمان دریافت می‌کند را به کلاهک‌های هسته‌ای مجهز می‌کند.
نشریه آلمانی اشپیگل گزارشی در این مورد منتشر کرده و نوشته است که اسرائیل زیردریایی‌های ساخت کیل آلمان را به کلاهک اتمی مجهز می‌کند. بخشی از بهای این زیردریایی‌ها توسط خود آلمان تأمین می‌شود.
به موجب این گزارش، پرتاب این کلاهک‌ها با کمک سیستم سری هیدرولیکی صورت می‌گیرد.
«تحریم نفت ایران کارایی چندانی ندارد»
همزمان با این گمانه‌زنی‌ها مؤسسه تحقیقات اقتصادی آلمان (DIW) در برلین ارزیابی کرده که دیگر ابزاری که علیه برنامه هسته‌ای ایران به کار گرفته شده یعنی تحریم نفت این کشور تا حدود زیادی کارایی ندارد.
این مؤسسه می‌گوید، تحریم نفت ایران توسط اتحادیه اروپا که قرار است از اول ژوئیه اجرا شود به این دلیل نمی‌تواند کارایی جدی داشته باشد که ایران می‌تواند صادرات خود را به جای اروپا متوجه آسیا کند.
بنا بر این ارزیابی، اروپا نیز از نبود واردات نفتی ایران چندان صدمه نخواهد دید، زیرا اروپا می‌تواند نیازهای نفتی خود را از دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس تأمین کند. از نظر DIW، تنها اقدامی که می‌توان به طور جدی مشکل‌ساز شود بستن تنگه هرمز است که این اقدام بعید به نظر می‌رسد.
ایران در ماه آوریل به تحریم نفت خود از سوی اروپا با توقف صادرات نفت به اروپا واکنش نشان داد. اما در حقیقت اروپا نیاز چندانی به نفت ایران ندارد. در سال ۲۰۱۰ تنها حدود ۵ درصد از نیازهای نفتی اروپا از طریق ایران تأمین شد.
در میان کشورهای اروپایی بیشترین سهم واردات نفتی از ایران از آن اسپانیا با ۱۵ درصد و یونان با حدود ۱۴ درصد بود. آلمان تنها یک و شش‌دهم درصد از نیازهای نفتی خود را از ایران تأمین می‌کرد. بنا بر این اروپا به راحتی می‌تواند جای خالی نفت ایران را پر کند. تنها مشکل این است که برخی از پالایشگاه‌های اروپایی که با نفت ایران دمساز شده‌اند باید واردات خود را با نفتی که از نظر کیفیت با نفت جمهوری اسلامی برابری می‌کند جایگزین کنند.
یک راه مطلوب برای جایگزینی نفت ایران عربستان سعودی است که باید در مدت‌زمان کوتاهی صادرات نفت خود را در حد بالایی افزایش دهد.
بستن تنگه هرمز، پیامدی‌جدی‌تر از نبود نفت ایران
اما بستن تنگه هرمز پیامدهایی جدی‌تر از نبود نفت ایران در بازار اروپا خواهد داشت. به تازگی از دو لوله نفتی به عنوان راهی جایگزین برای صادرات نفت کشورهای حوزه خلیج فارس استفاده شده است. یکی از خط لوله‌ها نفت را از خلیج فارس به دریای سرخ می‌برد و دیگری یعنی خط لوله کروک ـ سیحان جیحان نفت را از عراق به ترکیه انتقال میدهد.
از آنجا که عمده ظرفیت ذخایر کشورهای عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در خلیج فارس قرار دارد، در صورت بسته شدن تنگه هرمز کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) باید به انبارهای نفت روی بیاورند.
ارزیابی‌ها نشان میدهد که بنا بر سطح مصرف کنونی، این ذخایر برای جبران نبود یک‌سوم واردات نفتی کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی به مدت ۹ ماه کفایت می‌کند. اما این ۹ ماه برای ساخت زیرساخت‌های انتقال نفت از خاور میانه بسیار کم است.
و به همین جهت مؤسسه تحقیقات اقتصادی آلمان پیش‌بینی کرده که در صورت بسته شدن تنگه هرمز قیمت نفت به شدت بالا خواهد رفت.